Jacob van Maerlant "Historie van den Grale und Boek van Merline" nach der Edition Sodmann 1980

<1ra>
1Alle de gene de desse tale
Horen willen vande(n) g(ra)le
Wannen dat he eirsten qua(m)
Als ick inden walsche v(er)na(m)
5So zal ickt dichte(n) in duesche woert·
Jck en zalt nicht laten dorch er voert
De benyden mijn gedichte
Wante doch alle quade wichte
To der doghet tragen altoes nijt
10Hijr vm(me) so wil ich in aller tijt
Dat doen dat se mij benyden
Dus solen se vele de myn verbliden
Alze se van mij dan horen tale
Desse historie van den grale
15Dichte ick to eren hern alabrechte
Den heer van vorne wal myt rechte
want hoege lude myt hoger historie
Manichfolden zulen er glorie
Vnde korten dar mede er tijt
20Jck wille dat gij des zeker zijt
Dat ick de historie vele valsch
Ge vonden hebbe in dat walsch
Dar ze van gode onsen heren sprak
Dat ene dat volck van rome wrack
25Dar vmbe merket desse zake
Eyn dichte van onses heren wrake
Lestmen dat is wijde bekannt
Vnde makede eyn pape in vlanderlant
Dat saget dat boeck in zijn beginne
30Mer ick wene in mynen sinne
Dat pape dat nicht en dichte
Want men mochte nicht gescriuoe(n) lichte
We vullich dat gelogen zij
Vnde dat zal ick iv prouoen waer bij
35Jn der historie de komet hijr naer
Vnde nv biddick iv dat is waer
Jacob de coster van merlant
Den gij to voren hebbet bekant <1rb>
Jn des koninges Allexanders Jeesten
40Dat gij bidden dat he volleesten
Moete dat he heuet begonnen
Vnde he de(n) ghenen moete onnen
Jn des ere he dit began
Dat he moete werden alzulck ein man
45Dat des al dat volck vnde onse heer
Moete· hebben loff vnde eer
Vnde wij myt em moeten komen
Jn de ere de men genomen
Noch gescriuoen nicht en mach
50Daert sonder nacht is altoes dach
<I.> Waer vmbe vnse here wart geboren
BEyde vrouwen vnde man
De oren zin zetten dar an
Dat ze de waerheit willen wete(n)
Vnde prouoen dat god de propheten
55Hijr in eertrike vor sende
De vor segededen myt genende
Vnses heren komst in eertrike
Jn den tijden sekerlike
Dar wij nv hijr aff tellen
60So voer dat volck al to der hellen
Alle propheten vnde patriarchen
Hijr an moghe wij alle merken
Dat de duouoele alle twaren
Wanden hebben wal geuoaren
65Dat ze den menschen hadden bedrogen
Mer de gueden mochten em verhogen
Want ze onses heren komst ontbeiden
Vnsen heren ontfarmede er drofheiden
Vnde quam in dit arme ellende
70An marien de nye man en kende
Ontfenck he menschelike dedane
Grote mynne legede he dar ane
Omme to verlozene den sonder
So nam he an sich vleesch an er
75Sine dochter wart zijn moder <1va>
Aldus wart he vnse broder
Dat was recht want dat eirste wijff
Makede den menschen keytijff
Hijr vmbe moste bij den wiuoe
80De mensche weder werden to liuoe
Verstaet wal dat god heuet gesent
Tot vns zijn enige kint
Dat hebbe wij dicke wal ge verescht
Maria bij den hilgen gheist
85Ontfenck ene mit hillicheiden
Aldus rostede binnen oren leden
Alle gader de driuooldicheit
Dat is eyne vuol makede godheit
Aldus wart geboren van marien
90De godes sone des mote wij lien
Sonder smitte vnde sunder zonde
Wart he mensche als he wal konde
Dat was harde grote oetmoet
Dat he storten wolde zijn bloet
95Vmbe dat hant gewerck zijns vader
So wart de driuoldicheit alle gader
He makede adame den eirsten man
De bij des duouoels rade began
Dat he de eerdesche sonde dede
100Vnde bij euoen rade oek mede
Vnde do ze zonde hadden qedaen
Quam em to ene lust van vleesche saen
Vnde worden van groten goede
Geworpen in de armode
105Jn dit arme kranke leuoen
Dar groet geslechte aff is gebleuoen
Vnde wat van em wart geboren
Voer to der helle/ vnde wart verloern
To der tijt dat godes sone quam
110Vnde he zijn hantgewercke an nam
Vte lucifers quaden gewelt
Als ons dat ewangeliuom telt
Wart he to betlehem geboeren
Dat effrata heet dar to voren <1vb>
115Van marien zijnre moder
Hijr aff is de historie te vroder
Dw wet der ewangelia spreket
Hijr vmbe ist dat hiet gebreket
Onse here wanderde achter lande tware(n)
120Vnde was to zinen dertich iaren
Ge dopet hijr in eertrike
Jn der jordane geweldelike
Van sunte johanne babtisten
Aldus wart onse here een cristen
125Dat alle de em doepen deden
Jn de ere der driuooldicheden
Vnde em dan hoeden wolden van zonden
Dat ze den duuele weren ontfonden
¶ Desse macht gaff god den clerken
130De mester zin der hilgen kerken
Aldus dwoech he adames sonden
Vnde dus verloes to den stonden
Luocifer al zijn gewelt
Dar he den menschen mede helt
135En weer off he zonde dade
Vnde god de altoes zine genade
To den menschen keert tot allen stonden
Want he geheerne valt in sonden
So heuet he een ander dope geset
140Op dat he in sonden nicht ne let
Mer he ga to bijchten ghereet
Vnde do dat em zijn preester heet
Dus mach he in dessen ertrike
Ge winnen wal dat hemelrike
145¶ Oek is dat kunt em allen sonder waen
De de ewangelien nv verstaen
Do ihesus crist ginck achter lande
Dat de van rome gengen in hande
Al to male de werlt ront
150Hijr vmbe zo was to der zeluer stont
Der ioden lant in er gewelt
Dar woende een de dat gerichte helt <2ra>
To iherusalem vnde heet pilaet
Vnde ist alzet inden walsche staet
155So hadde he in ziner massenien
Enen ridder dar wij aff lien
Juo zolen harde vele hijr na
Vnde heet iosep van aromathia
Mer dat he zijn ridder iet was
160En zegge ick nicht dat ick nye las
Jn ander historien dan in dese
De waerste historie de ik dar aff lese
Seget dat pilatus was heiden
Vnde oek alle de ridder zijn
165De do waren van ziner massenieden
Weren vnbesnedene lude
Josep was iode vnde harde rike
He zach ihesum sekerlike
Doen manege teikene goet
170Des mynde he ene in zinen moet
Mer he endorste dat nicht openbaren
Van den anderen ioden twaren
Onse here hadde viande vele
Vnde luttel de em gonde wele
175Want ziner iongeren dar aff een
Hateden ene alzet wal scheen
Mer ihesus wiste dat wal to voren
Wat dode dat he zolde becoren
Alze god den alle dinck was kont
180Dat was oek vorgeseget lange stont
Vnde juodaes was ziner jongeren een
Onses heren drossate alzet was scheen
Vnde plach to dragene dat men em gaff
Suonte johan he screef dar aff
185Dat desse zake waer was al
Vnde he des den jongeren vele stal
Mer dat walsch zeget <in HS: · getilgt durch /> vnde nicht latijn
Dat de tende dar aff was zijn
Van allen dat men gaff onsen heer
190Dar aff quam em grote onneer
Alze iv dat boek wal zeggen sal
Dat hijr na nv volget al
<II.> Wo Judaes Jhesum verkofft··· <2rb>
THomas zeget waer bij dat was
Dat de verreder judas
195Sinen heren o(m)me dertich penninge gaff
De ewangeliste zeget hijr aff
Do ihesus cristus zat vnde at
Vnde sancta maria wiste dat
De was geheten magdalene
200Se koffte duere zalue rene
Vnde storte ze op onzes heren houet
Judaes toernde dar vmbe des gelouet
Vnde wolde hebben zinen tiende
Dar he de helle an verdiende
205He segede alze sancte johan bescriuoet
Wo is dat· dat men dese cost nv driuoet
Waer vmbe is desse zaluoe verloren
Hadde men ze verkofft to voren
Vnde hadde dar mede dertich pe(n)ninge genome(n)
210So weert den armen to hulpe komen
Dit sprack he zegede sancte johan
Nicht dat he zin legede daer an
Dat he de armen icht hadde leef
Mer om dat he was eyn deef
215Vnde he de alemossen droech
Dar he to stelene aff plach genoech
Thomaes zeget dat hije was gram
Dat men em zinen tiende nam
De do dertich penninge was weert
220Hijr o(m)me verkoffte he dar ter veert
Sinen schepper vnde zinen heren
Om dertich penninge to siner vnneren
Dar vmbe zeget dat walsch van der wrake
Eyne zeer logentlike zake
225Dat de penninge zonderlingen
Weren van guldenen ringen
De redene ze is al gelogen
Vnde de des gelouoet he is bedrogen
¶ Hijr latick oek van den walsche bliuen
230Dat ik nicht en wil bescriuen
Judaes gedinge de ene verkoffte
Den zeluen heren de ene gewrochte
Want en duchte mij nicht waer
Mer dat zegge ick wal openbaer <2va>
235He was verkofft op den gudensdach
Des anderen dages de dar na gelach
Des auendes was he spade gegaen
Jn romans zach ich oek staen
Dat god myt zinen jongeren sat
240Op den witten donredach vnde at
To symons hues de lazarus was
Mer dat was logene vnde gedwas
Symon wonede in bethania
Ok scriuet ons dat walsch hijr na
245Dat he aldaer waert gevaen
Want diet dichte he haddet verstaen
Vnde meende wal geweten dat
Dat symon wonede in der stat
Symon was dat moge wij lesen
250Van syner lazerheit genesen
Lange eer onse here was gevaen
Mer ick late de historie staen
Van den romanse vnde telle iv voert
Der waeren ewa(n)gelien woert
255¶ Eynes witten donredages sat
Onse here to ener tafelen vnde at
To synen jongeren sprack he mit stade(n)
Juwer een zal my verraden
Do weren se drouich <in Hs: / getilgt durch Querstrich> vnde elck reyp zeer
260Bin ick dat· bin ick dat leuoe heer
Do sprack judaes bin ick dat rabi
Dat segestu antworde he
Dar leerde he mede den apostelen sine
Van water van brode· vnde van wine
265Synen licham maken· vnde zijn bloet
Vnde zegede zo wanneer gij dit doet
So zult gij vmber myr gedenken
Do he em hadde gegeuen drinken
Sijn bloet/ vnde do se hadden gegeten
270Do gengen ze ten berge to oliueten
Jn enen wal schonen hoff fijn <2vb>
Dar he myt den juongeren zijn
Dicke wile wanderde· vnde was
We wal wiste dat juodaes
275He quam al dar myt ener schar
De jongeren worden zeer in vaer
Want judaes dar ter zeluer stont
Jhesum cussede an zinen mont
Dus verreit he den heren zijn
280Dat kussen was dat littekin
To der stede wart sonder waen
Onse here alte hant gevaen
Van den joden lasterlike
Vnde ze ledden ene dorperlike
285Dat was so spade dat ze to samen
Al dar mit vackelen· vnde lanteerne(n) q(ua)me(n)
Vnde ledden ene in dat gedinge
Dar de joden seten tot eynen ringe
De alle rieden an synen hals
290Dar was manege logene valsch
¶ Des morgens brachten se ene pilaten
Vnde clageden ouoer em vtermaten
Pylatus zegede gij nemet ene bet
Vnde ordelt ene na uwer wet
295Neen wij en mogen nemen dot slaen
Spreken se· so laet ick ene gaen
Sprack pilatus· willic dan
Neen lastu gaen desen man
So en bistu des keysers vrent nicht ael
300Want he zegede desse tael
Dat he der joden koninck waer
Dus weder segede he openbaer
Tiberius sines zelues heer
Dit woert ontsach pilatus zeer
305Al was et em leet he moste nochtan
Jhesum den onsculdigen man
Doen gheselen· vnde crucen mede
To den berge Caluoarien ter stede
<III.> Wo god ge crucet wart
Vnde wo he de helle to brack
NV weren fel vnde quaet de joden
310Vnde vnreine valsche roden <3ra>
Sine verrieden mede onsen here
Bij den menden ze myt den kere
Van synen dode vnsculdich wesen
Dur al dat wij van em lesen
315Dat pilatus was wal leet
Reipen ze dar kegen ghereet
Beide meerre vnde mynder
Sijn bloet mote op onse kinder
Vnde op ons allen gewroken zijn
320To den tiden liet de zonne oren schijn
Vnde waret donkert alze de nacht
Vnde de eerde beuoede myt groter cracht
Vnde de doden de verresen
De steyne schorden vnde bynnen desen
325Sprack eyn ridder de dar stont
Dit wirt alder werlde kont
Dat dit de godes zone was
De iode den zere duchte das
De heet joseph van aramathia
330He genck to pilate dar na
Want he was rijke vnde mylde
Vnde hadde onder em tijn schilde
He was eyn jonger van ihesu criste
Al was dat· dat des de ioden nicht wiste(n)
335He hopede dat em god danken solde
Vnde bat pilatuse also holde
Dat he em den doden gaff
Pilatus dar oek zeghet aff
Dat romans dat he em gaff
340Eynen nap dar ik iv aff
Hijr na zal tellen wonder groet
Dat was dar vor syner doet
Jhesus de eirste mysse in sanck
De(n) gaff pilaten dar vmbe danck
345Eyn jode de ne aldar gewan
Dar jhesus de onnosele man
Mit zinen lieuoen jongeren sat
Ten lesten etene vnde myt em at
Eer he to syner passien gink
350Joseph was blide van desen dinck <3rb>
He quam vnde nycodemus mede
Dar jhesus henck ter seluer stede
Se deden ene van den cruce zachte
Eyn duore cleit dat joseph brachte
355Spreiden se vor em aldaer
Dat saghe ik iv al openbaer
Dar men jhesum sachte in want
Eyn steynen graff hadden se to hant
Dat joseph hadde doen maken
360Dar grouoen ze ene dit zin waer zaken
Jhesus in eyn hoff dar bij
¶ Mer dat romans seget my
Dat joseph nam vnses heren bloet
Dat wte synen wonden vloet
365Vnde dat he dat in den nap dede
Vnde heldet myt groter werdichede
De joden quemen to den richter do
Vnde segeden here hoert ons nv
Desse mere sprak desse drogenare
370Do he leuoede al openbaer
Dat he zolde sonder saghe
Verrijsen in den derden dage
Hijr vmbe doet hoeden zijn graff
Pilatus zegede nv doet dar aff
375Al dat iv dunket wesen goet
Met den hebben ze dat graff behoet
Al vmbe <in Hs: e übergesetzt ergänzt> myt gewapenden luden
Nochtan mochtet em luttel duden
¶ Vnde got voer hijr na ter hellen
380Dar he verlosede sine gessellen
De em liefflick hadden gedient
Adame vnde ander <in HS: anders - s gestrichen> sine vrent
He stont op an den derden dach
So dat ene nyemant en sach
385Van den genen de ene waechten
De engele quemen dar mit crachten
Vnde de ene hoden worden in vaer
Vnde do dat dach was openbaer
Liepen se alle en wech myt dien
390Vnde zegeden wat se hadden geseen
¶ Do de joden dat vernemen <3va>
Weren se drouoich· to samene ze quoemen
Vnde sochten to hant nuowen raet
Nuo hoert wat in den walsche staet
395Dar staet gescreuen dat se zegeden
Dat ze wolden vangen ze beiden
Joseph vnde nycodemuos
Offte ieman vragede war is ihesus
So solden ze antworden dan
400Geuet ons de zeluen man
De ene legeden in dat graff
Wij zeggen iuo noch dar aff
Se woldent doen al dar myt liste
Dat men dar nu(m)mer aff en wiste
405¶ Mer nycodemuos he ontleep
Vnde joseph moste in den kerkener deep
Dat zeget dat romans dat he dar ynne lach
Tot an den zeluen dach
Dat ene vaspasianus wet dede
410Mer dat is alto male logene mede
So zolde he dar ynne· xlij· iaer
Hebben gelegen dat is waer
Oek zeget dat romans hijr aff
Dat he em in den kerkener gaff
415Sinen nap den he to voren
Ene stonde hadde verloren
Vnde leerde em dar hemelike woert
De he nicht en wolde brengen voert
Dat walsch scriuet na mynen wane
420So zint de woert dar noch ane
Dar dat hillige sacrame(n)t an leget
Dat men in den stille zeget
Van den nappe mochtet waer wesen
Vnde van den woerden· nuo mote wij lesen
425Van den personen de waerheit al
Dar ick iv nicht an liegen en sal
Wo gram dat jodesche volck do was
Beide annas vnde cayfas
Do joseph ihesum hadde begrauen
430Rijkelike myt dure hauoen
Se vengen ene zeget de ware lesse
Vnde legeden ene in gevencknisse
Dar lach he tot in paesche <gestr.: dach> nachte
Dat god vp stont mit zijnre crachte <3vb>
435Do quam he al dar joseph lach
Vnde to alre eirst dar he ene zach
Mende he dat· dat Elias waer
Mer ihesus dede al openbaer
Josepe dar de waerheit verstaen
440Dat he dat was al zunder waen
Den he van den cruce dede
He voerde ene dannen dat is waerhede
Vet den kerkener beslotener duoren
En wuondert iv nicht der auenturen
445Want god mach doen al dat he wille
He voerde ene wet den kerkener stille
Al tote aramathia
Vnde do de joden quoemen dar na
Vnde ze ene do nicht en vonden
450Twiuelden ze to den zeluen stonden
Do quemen de wechters openbaer
Vnde zegeden dat ihesus verresen waer
De ioden zegeden gij zulene ons geuoen
So waer dat he iv is ontbleuoen
455Off zo wat gij dar mede hebbet gedaen
De wechters antworden saen
Geuoet ons josepe den gij vengen
Wij geuoen iv ihesum den gij hengen
Mer gij ne konden ene nicht gewachten
460He ontgenk iv bij godes krachten
Wij en kondent ihesum verbieden niet
He stont op al sonder verdriet
Als he wolde van dode to liuoe
Do antworden de kaytiuoe
465Segget dat he iv was verstolen
Van sinen jongeren so bliuoet dat verholen
Wij zulen iv geuen groten scat
Se nement ghelt vnde loueden dat
Nochtan zegeden se dat openbaer
470Pilatus· dat ihesus verresen waer
Jn den tiden dat dit geschiede aldus
Was ein keyser de heet tiberiuos
De dar de keyser van beginne
Js dat als ick dat bescreuen kenne·
475So lach de keyser vnde quoal·
Vnde de fisiciene en deden al· <4ra>
Dar to dat em gehelpen mochte
Nochtan hilt ene dat ouoel onsochte
Vnde de fisike en halp em nyet
480Do was dar eyn de em riet
Dat he zolde alte hant
Senden inder joden lant
Vmbe ihesum van nazarene
De alle ouoele gemene
485Mit zinen woerden kan genesen
Vnde den menschen gesont doet wesen
Sonder ienige arcedie
Vnde tiberius de keyser vrie
Belouoede wal alte hant daz
490Eynen de em hemelic was
Riep he tot em alte hant
Dar he em van veren was bekant
De gene genk tot em aldaer
He sende ene in der joden lant vorwaer
495Ombe ihesum onsen scepper fijn
De bode gereide em mitteen
Vnde voer do tote in surien
Ombe ihesum den vrien
Dat he queme van iherusalem
500Pilatus was blide mit em
Vnde makede mit em grote gome
Do zegede de bode van rome
Waer ombe he dar komen weer
Pilatus wart in vruochten zeer
505Vnde zegede ihesus de is doet
Des hadde den boden wonder groet
Vnde groten rouwe dar vnde dreyff
Do he vereyschede wo he doet bleyff
Vnde dat ene pilatus verdede
510Mit groter ouoermodichede
Legede he op em al den mort
Dat he zonder des keysers woert
Vnde zonder recht der senaet
Hadde gedaen desse ouoerdaet
515Want zulck eyn man mochte vele vrome(n)
An dat keyserike van romen
Pilatus zeget vnde heuet gesworen <4rb>
Dat he des gerne hadde enboren
Mer dat de joden myt oren tongen
520Op em verrepen vnde dar to dwongen
Dus claerde he em van den moert
Vnde gaff dat op de joden voert
Jn den vertellede men dar den bode
Vele teikene groet van gode
525Vnde men zegede em zonder waen
Dat he de doden op dede staen
Do sprack de bode/ men mach wal zeen
Dat dit ne was geen visicien
Mer he was eyn geweldich god
530De ouoer den doet hadde gebot
Den joden teech he dar al bloet
Dat ze gode hadde(n) gedoet
Vnde ze en <in HS: n korrigiert aus m> mochten em nicht ontsculden
Vnde he zwoer bij der romescher hulden
535Dat ze er guet zolden verliesen
Vnde quaden doet alle kiesen
De joden weren in vaer
Want ze em kenden openbaer
Schuldich zere vander sonde
540Se nemen verste ene stonde
Want ze em beraden wolden
Wo ze em ontsculdigen zolden
¶ Kinder dit was omber waer
Dat de joden hadden vaer
545Wo ze em ontsculdigen mochten
Hijr binnen des boden vrende zochten
Off ze van ihesus icht mochten vinden
Vnder de gene de ene mynden
Do vornemen ze van ener vrouwen
550De onsen heren was getruwe
Want he hadde dat wijff genesen
Van der bloet sucht dar wij aff lesen
Dar ze ·xviii· iar ane qual
Se hadde eyn belde dat ze al
555Gewonden to zamen hadde in ein cleet
Dat leet na dat men weet
Van gedane na onsen here
Dar ombe pijnde de bode zere
Eer he dat van der vrouwen gewan <4va>
560Hijr en binnen hebben de jodesche man
Em beraden in er gedochte
Vnde zegeden dat nicht wesen en mochte
Dat men mochte doden gode
Dus late wij dat bliuen van den bode
565Vnde vanden joden al den pleit
Want dat weer mij god weit
To lanck te tellen hijr ter stede
De bode voer en wech vnde voerde mede
Vnde brachte to rome dat belde
570Dar quam den keyser aff grote selde
Want to eirst dat he dat belde sach
Vloe van em al zijn vngemach
Do leet he vor em halen al den senaet
Vnde hiet em dat ze er touoerlaet
575Alle solden zetten an den god
Mer se ontsegeden zijn gebot
Des dede he ze doden vnde versenden
Jn veren landen· vnde in ellenden
Nochtan en was he kersten nicht
580Want de eirste kerstene keyser zijt bericht
Hette philippus· vnde dat was oek dar naer
Ouoer harde manich jaer
Ombe dese dinck quam eirst de nijt
Vp de joden van langer tijd
585Dat stont eer god gewroken wart
Nu leget vele van derre vaert
Dat duesch van onses heren wrake
Want dat zeget in ware sake
Dat titus de gene was
590De bij den belde dar genas
Vnde dat vaspasianuos weer
Van aquitanigen de koninck meer
Vnde dat herodes zonder waen
De· de kinder doet dede slaen
595Leuoede do de romesche heren
De joden begonde(n) onteren
Vnde he em zeluen ok versloech
Vnde archelaus crone droech
Do men wan de hilge stat
600Mer dat gelogen is al dat <4vb>
Wil ick prouen hijr vor waer
Na des keysers geborte myn dan dre iaer
Offte herodes de ene wolde verslaen
Achte jaer ok mede zonder waen
605Offte myn droech archelaus krone
Na zinen vader to lone
Vnde he starp ock in ellenden
Dus mach ment in josephus vinden
Oeck en is dat romans
610Jn de redene nicht wal gans
Dat zeget dat vaspasian
Van lazerschape hadde ontfaen
Bij den belde zine gesonde
Vnde he dar na in korter stonde
615Onsen heren wrack al gader
Vnde dat titus was zijn vader
Hijr na zal ick iu prouoen ter stede
Dat dit al gader gelogen is mede
<IV.> Wo god gewroken wart van tytus
Vnde van vaspasianuos···
DE auoenture zeget hijr naer
620Dat leet wal ·xlii· jaer
Van dat gemarteret was ihesus
Aldus bescriuet josephus
De was do binnen iherusalem
Dat titus lach vnde mit em
625Dat romesche her vor de stede
Eer god de wrake komen dede
He gaff den joden tijt vnde stonde
Dat ze beteren mochten er sonde
De se an ihesum hadden gedaen
630Mer ze en wolden zonder waen
Hijr vmbe dedet onse here wreken
Ouer em er valsche treken
Vnde al der hilleger lude bloet
Dat jodesche volck was al verwoet
635Want se alle versamelt waren
Op den paeschen zonder sparen
Tot therusalem in de stede
Want ze wolden na oren sede
[...] <Textverlust: Blatt 5 und 6> <7ra>
De mij verkoffe vmbe goet
640Vnde he myt mij ter tafelen zat
Do genck he hen zinen pat
Vnde nu(m)mermeer was he mit mij
Mine apostelen do deden zij
Eynen anderen in sine stede
645Nuo zaltu gedenken mede
Der tafelen dar ick to sat
Dor de ere do ick dar uppe ad
So zaltu ene ander tafele zetten
Vnde ropet broen sunder letten
650Dinen zwager de een guoet man is
Vnde zine kinder des zijt gewis
Sin guet vnde oek ander mede
Sal he winnen hijr ter stede
De men guet zal bekennen
655Sech em dat he ga myt mynnen
Dar duo em wisest een riuoeer
Vnde vange enen visch wal schijr
Vnde dat he brenge den eirsten visch
Als he en wech is gerede dinen disch
660Vnde decke ene vnde nym dit vat
Vnde in midden der tafelen zette dat
Vnde decke dat mit enen clede
Dan so nym den visch gerede
Vnde legge ene den vate bij
665Dan rope dijn volck waer dat sijn
Vnde zech ze zulen weten saen
We van em allen heuet mysdaen
Dan zaltu in mynen namen zitten
Alzo als ick up de witten
670Donredage ter tafelen zat
Nym broen vnde merke dat
We em dar achter trecken zal
Als dat volck is geseten al
Sal daer bliuen een idele stat
675Vnde de zal beduden dat
Dat judaes zine stat verloes
De stat zal idel bliuen altoes <7rb>
Tote dat broens zone heuoet een kint
De de stat mit rechte wint
680Vnde alze dan broen geseten is
So do dan kuondich dinen volke des
Wat manne dat he is de gone
De an den vader vnde an den zone
Gelouoet vnde an den hilgen geest
685Vnde de dan gedaen heuet meest
Dat ick myt dij myt mynen monde
Em geboet he come ter stonde
Vnde zitte vnde neme de gracie
To der tafelen sonder tribulacie
690¶ Recht alze em onze here zecht
Dede joseph vnde anders nicht
He zat to der tafelen vnde broen
Vnde alzo heet he den anderen doen
Een groet deel zat dar neder
695Mer vele meer kierde daer weder
De to der tafelen nicht en quamen
Do ze vervullet was alte zamen
Sonder de stat de idel bleef
Dar ick iv to voren aff screef
700De tuschen broen vnde josepe was
De zo idel bleeff wal manigen dach
Do de lude de dar zeten
To josephus tafelen vnde eten
Vernemen der groten soticheit
705Vnde ze worden vervullet gereit
Van al dat er herte wolde
Vnde hadden al vergeten bolde
Der anderen de dar nicht <in HS: korrigiert aus niet?> en zeten
Do sprack een van den de dar eten
710Tot den genen de daer stonden
He vragede em off ze icht konden
Gevoelen des se hadden daer
Se zegeden neen wij nicht een haer
Peter hiet he de des vragede
715Wo wal em des woerdes behagede
He zegede do nv moge gij verstaen
Dat gij de zonde hebbet gedaen <7va>
Dar gij josepe vmbe vragen
Gar ouele em dat woert behaget
720Se schaemden em vnde gengen wet
Er eyn mende noch ouoerluoet
Noch wal gebeteren zijn leuoen
Vnde de gene is noch dar gebleuoen
He en wolde nergen gaen
725Do de denst was al gedaen
Do hiet joseph daer elken <gestr.: dar> bi name(n)
Dat ze dar alle dage quamen
Ombe de gracie to ontfane
Do gengen ze alle gader dane
730Dar de ander lude waren
Duos kende joseph de sondaren
Bij der krafft van onsen heer
Vnde dit was noch myn noch meer
Dat van den vate de eirste prouoinge
735Dit zin doch wonderlike dinge
Vnde weelcke tijt dat was de getijde
Gengen ze dar in alle wal blide
Vnde de gene de dar in nicht <in HS: nicht übergesetzt ergänzt> quemen
Vrageden wat ze dar vernemen
740Se zegeden dat en mach tonge vertellen
Noch herte gedichten noch verspellen
Onse grote blijtscap dat is waer
De wile dat wij sitten daer
Vnde alze wij op staen duoredet alzoe
745Tote des anderen morgens vroe
Se vrageden wannen mach dat iv kome(n)
Da gracie de men genomen
Noch vul prisen nicht en kan
Peter sprach de guede man
750De here geuet ons geuoech
De josepe wt den kerkener droech
Se zegeden wat mach zijn dat vat
Wij en zegen nye to voren dat
Peter sprack dat heuet verscheden
755De geselscap van ons beden
Want dat en laet in zijn couoent
En genen sonder vngeschent <7vb>
Dat moget ir nv wal bekennen
Men zeget wat gij van binnen
760Do joseph iv dar in sitten hiet
Vnde zegeden gij en wistens niet
De gene zegede gij moget mede
Merken wal we sunde dede
Dar ze de pine aff ontfaen
765De ander zegede wij moten gaen
Vnde ruomen dat lant gelijk keytiuen
Mer waer late wij iv bliuen
Wat zole wij zeggen off men ons vraget
Segget dat gij ons achterst zaget
770Vnde lijet mede in der genaden
Der driuoldicheit de ons beraden
Vnde helpen zal wt alre scult
Vnde in den gelouoen dat joseph holt
De quade zegeden wij gaen onser strate
775Wat moge wij zeggen van den vate
Wo zole wij dat heten waer wij gaen
He zegede dat vat dar wij aff ontfaen
Hebben gracie vnde glorie
Vnde dat wij leuen sunder vernoije
780Dar wij aff eten dat zoete mael
Dat sal van genaden hieten de grael
Dat het den genen so wal bereit
De em in sine geselscap meit
So grote blijtscap hebbe wij to dische
785Dat ons to mode is alze vische
De in ener groten vloet saen
Des menschen handen zint ontgaen
De quade <gestr.: scheiden> segede(n) <in HS: segede(n) a.r.R. nachgetragen>/ myt rechte vnde wale
Heuet dat den namen van den grale
790Dus zole wij dat hieten waer wij gaen
Vnde de dar bleuen sonder waen
Segeden josepe dat hiete also
Des was joseph harde vro
Vnde welcke tijt dat tercie tijt was
795so plegen de guede das
Dat ze dan segeden sunder hale
Ga wij to den denste van den grale
Dus was de grael dat selue vat <8ra>
Dar god zijn leste mael wt at
800Vor dat he zine pine doegede
Dar he ons allen mede verhoegede
Vnde hijr ombe zo hetet alto male
Dit boek de historie van den grale·
<VI.> Van moyses/ vnde van der ydeler stat
De tuschen josep vnde brone was
Do den tijden dat ze verscheden
805De quade vanden gueden luden
Was dar een de moyses hiet
Vnde he en wolde altoes niet
Dat geselscap laten vanden grale
He was geraket in zine tale
810Vnde to der werlt harde vroet
Vnde van buten scheen he goet
He zegede ick ne schede nicht hen
Want ik in den willen bin
To wesene mit desen volke goet
815Dat got mit zijnre genaden voed
He weende vnde dreef mysbaer
Alze off dat em wal leet waer
Vnde bleff dar myt josepes luden
Vnde de anderen do dannen schieden
820Welke tijt dat he der eynen zach
Riep he vmber owi owach
Soete vrent bidde vor my
Dat mij joseph genedich zij
Dat ik de gracie hebben moete
825De iv aldus zere is zoete
Dit riep he in den gebeer
Offt et em in erenste weer
So lange bat he des den luden
Dat ze em dar vp berieden
830To biddene josepe vmbe moyses
So zere ontfarmede em des
Se nemen moyses myt em allen
Vnde gengen tote josepe vallen
Vnde genade bidden alto zamen <8rb>
835Josepe wonderde waer ombe ze quamen
Vnde zegede zegget wat gij begert
Se zegeden hoert here herwert
Eyn groet deel van onsen luden
De met ons van den joden schieden
840Sint gegaen erre strate
Seder dat wij van dinen vate
De gracie eirst werff ontfengen <in HS: t ergänzt>
Nu is hijr een in waren dingen
De hetet moyses als wij scouwen
845Den zere zine sunden rouwen
He en wille ons nv nicht laten
He biddet ons allen wtermaten
Dat dijn couoent tot dij gae
Vnde bidde dat he mede ontfae
850De gracie de ons geuoet dijn vat
Here nv bidde wij iv alle dat
Dat dit dijn wille mote wesen
Josep antworde tot desen
De gracie en is nicht mijn
855Mer de hemelsche trechtijn
Geuoet ze em daert em donket goet
Dat daer den genen de eren moet
To den dogeden zetten altoes
Mer is desse in dat herte loes
860Vnde he em buten maket scone
So vruchte ick dat he my hone
Hijr ombe bin ick een deel gevreest
Mer he hoent em zeluen meest
Js dat he ons wil bedregen
865Neen zegeden ze kan desse man liegen
So ne gelouoe wij man nu(m)mer meer
Mer doet dat dor god lieuoe heer
Vnde laet ene in der genaden wesen
Joseph sprack prouet an desen
870Off he zulck zij als he ons toent
Dat he em zeluen nicht en hoent
Jck zal vor em vnde vor iv
Onsen heren bidden nv <8va>
Sine gesellen vnde moyses
875Segeden here god loen iv des
¶ Vor de schotele de men het den grael
Dar god wt at zijn leste mael
Genck joseph allene staen
To der eerden zeech he neder zaen
880Vp ellenbogen vnde op kneen
Vnde bat onsen heren myt dien
Dat he em dar makede openbaer
Offte moyses alzolich waer
Alze he buten togede wale
885Do sprack van den hilgen grale
Eyne stemme vnde zegede
Nuo is komen de waerheide
Dar ick iv aff zegede hijr to voren
Du zalt zeen de stede koren
890De tuschen broen is vnde dij
Vmbe moyses biddes du mij
Menestu dat he is zulck man
Als he buten togen kan
Gij vnde uwe gesellen gaet
895Ter taffelen zitten dat is mijn raet
Wan dat is tercie tijt
Doet moyses komen dar gij zijt
Vnde zegget offt he mynnet alre meest
De gracie van den hilgen gheest
900Gelijck dat gij hebbet verstaen
So ga he <in HS: he übergesetzt ergänzt> dan zitten zunder waen
Jn de idele stede beneuoen dij
Dar zalstu zeen wal wat he zij
¶ Alzo alzet em onse here hiet
905Dede joseph vnde anders niet
He quam weder to zinen gesellen
Vnde zegede moget gij mij vertellen
Off moyses is zulck van binnen
Dat he de gracie mach gewinnen
910Nyeman en mach ze em ontseggen
Mer will he ons to voren leggen
Ander sake dan al waer <8vb>
Dat sal em seluen wesen zwaer
Se zegeden dit to moyses alzo
915He antworde dar vnde was vro
Jck ne ontsee lude noch stille
Ne gene dinge de joseph wille
Jck wene wal weerdich zijn dar off
Se zegeden du heuest den orloff
920Se dat duo doest zinen wille
He zegede he en lietes lude noch stille
¶ Mit em weren ze alle blide
Vnde gengen do to den getijde
Al daer men diende van den grale
925Joseph sprack ten zeluen male
Moyses du zalst nicht genaken
Eneger dinck off eneqer zaken
Dar du aff onwerdich zijs
Want du ne machst in gener wijs
930Nyeman honen alzo wel
Alze dij zeluen bistu fel
Se dat du zijst alzo goet
Alze dit volck/ want in zinen moet
Moyses sprack off ick goet bin
935So ne late mij god nu(m)mer hin
Van iv scheiden/ nv komet voert
Sprack joseph/ zegestuo waer woert
Dat zule wij alle nv wal zien
Joseph sat neder myt dien
940To der taffelen/ vnde zijn zwager broen
Vnde alzo begonden de anderen doen
Elkerlijck op zine stat
Dar he plach to zittene vor dat
Vnde alze ze weren geseten daer
945Stont moyses vnde hadde vaer
De tafele genck he al omtrent
He ne zach onder al dat couoent
En gene stat to zinen done
Dan tuschen joseph vnde brone
950Ton eirsten dat he was zitten gaen
Dar sanck he neder alzo saen <9ra>
Men mochte nicht gemerken dat
Dat he to der stede ie sat
Vnde joseph was to vngemake
955Vnde de anderen van der sake
Vnde haddens alle groten toern
Dat moyses dus was verloern
Alze de denst was gredaen
Vnde ze op weren gestaen
960Sprack in groten rouwen vnde leide
Een de hiet peter vnde zeide
Tot josepe wij zint to ongemake
Wij bidden iv here ombe eyne zake
Dor eme dar wij an gelouen
965Dat is onse here van hijr bouen
Dat gij ons zegget sonder sparn
Waer moyses nv is gevaern
Joseph sprack des en wetick niet
Mer ick bidde em de dat al be ziet
970Off dat zijn wille nv zij
Dat he dat doch vertoge my
¶ Joseph quam to den hilgen grale
Otmodelike vnde rechte wale
Kneede he neder vnde zere bat
975Here god de in maniger stat
Manege schone miracule tones
Dar du dijn volck mede verschones
Al dat du doest here dat is goet
Want du ware vlesch vnde bloet
980Ontfengest an sancta marien
Vnde wij des ock wal gelijen
Dat ze maget van iv genas
Vnde gij gehengen wolden das
Dor ons to dogene manich leet
985Vnde gij to mij quemen gereet
Vnde my voerden in myne stat
Vnde my mede geloueden <in HS: zweites e ergänzt> dat
Wat dat ick iv bede hijr voren
Dat gij my des solden gehoren
990Vmbe dese zaken so bid ick iv
Dat gij rechte desen laster nv <9rb>
Van my doet van dessen wane
Vnde gij my brenget de waerheit ane
Waer desse man gebleuen zij
995Alzo dat dat volck an mij
De myt my de gracie ontfaen
De waerheit mogen verstaen
¶ Binnen den dat joseph lach op der eerde
Antworde em de stemme weerde
1000Joseph dat ick vor zegede
Dat is nv worden waerheide
Do du de tafele makedes eirst
Dine wijsheit is dar bij gemeert
Want de stat de idel was
1005De bedudet dat juodaes
Sijn erue verloes vnde zine stat
Doch zegede ick dij to voren dat
Dat de stat zolde idel staen
Tot den vierden sonder waen
1010Van Euogenien vnde brone
De zal zijn weert van dessen done
De in desser stat sal wesen
Vnde in ene ander na desen
Geset sal zijn in desser eer
1015Vnde dar du ombe vragest so zeer
De bij dij zat ick salt dij tellen
Alze enwech gengen zine gesellen
So en bleef he vmbe nicht el
Dan he dij wolde honen wel
1020Want he nye gelouoede niet
Dat gij leuet sonder verdriet
Hijr ombe genck he alzo liegen
Ombe dat he dij wolde bedriegen
Vnde is versonken in abisse
1025Van em des zijt wal gewisse
Ne werdet nu(m)ber meer tale gemaket
Eer de gene to em geraket
De dese stat vervullen sal
Vnde he ene vint in dat deipe dal
1030Want he sal leuen sunder macht
Tote den dat dit is to gebracht <9va>
Dus eret onse here sine steden
Van moyses is de tale geleden
Tote dat ene vint de selue mede
1035De zitten sal in dese stede
Vnde dat volck dat dan zal zijn
Jn zine geselscap vnde in de dijn
Solen ene heten lichname moyses
Do kundich dinen volke des
1040Nv siet offt iv wal behaget
Want gij hebbet ane mij belaget
¶ Dus makede kuondich onse here
Josepe· moyses van valschen kere
Vnde joseph zegedet brone voert
1045Vnde peter mede desse woert
Vnde synen iongeren alle gader
Do zegeden ze alle here vader
He is dul de dor dit cranke leuoen
Juwen denst wil begeuoen
<VII.> Van broene· vnde van synen ·xii· zonen
vnde wat dar aff komen zal··
1050DVs weren lange in dit doen
Eugenie/ vnde er man broen
Vnde ze hadden twelff sonen
De nyeman en mochte verschonen
Dar ze mede/ weren verladen
1055So dat de vrouwe begonde raden
Brone eren manne vnde zeide
Here wij zin verladen beide
Mit onsen kinderen harde zeer
Vraget josepe onsen heer
1060Wante he is mijn leue broder
Wat wij dar mede mogen doen· he is vroder
Dan wij/ vnde wij en zulen nicht doen
Dan sinen raet here broen
Dat he zeget dat louoe wij al
1065Donket iv guet ick wene ick sal
To josepe gaen vnde zoken raet
De vrouwe zegede here jaet
Do genck broen alto hant <9vb>
Dar he heren josepe vant
1070Vnde zegede lieue here mijn
Hijr moet iv guede raet to zijn
Ju suster here vnde ock ick
Hebben to samene gesijn lange tijt
Vnde wij hebben twelff sonen
1075De schoensten de in dessen lande wonen
Dar bidde wij iv vmbe raet
Joseph sprack dar dat al an staet
He mote ze to sinen denste staden
Vnde ick willes my oek beraden
1080Dit leten ze staen tot den dage
Dat joseph in stilre lage
Alleyne bij zinen vate stoet
Vnde em quam in sinen moet
Van sinen neuoen vnde he bat
1085Onsen heren vor zijn vat
Al wenende zegede he lieue heer
Weer dat dijn wille· vnde dur dijn eer
So bede ick gerne vor myne neuoen
Dat du em gracie woldest geuen
1090Vnde doet my here nv to verstane
Offte dar icht geleget ane
¶ Do josepes bede was gedaen
Quam de engel dar gegaen
Vnde zegede ick bin hijr gesent
1095Dine bede de is vollen ent
Dat du biddest vor dine neuoen
Heuoet dij god al gegeuoen
He wil dat ze to den denste horen
Vnde dat ze sine iongeren zin verkoren
1100Vnde ze sonder mester leuoen
Vnde men em wijff sal geuen
Den genen de se willen ontfaen
Vnde den genen de dar weder staen
De sal erre aller mester bliuen
1105Van den genen myt den wiuoen
Vnde alze se wijff hebben de broder
So bidde vader vnde moder <10ra>
Dat ze dij den genen geuoen
De zonder wijff dar is gebleuoen
1110Vnde alze du ene heuest kom ten grale
Dar suldij horen onses heren tale
De zal van dinen neuoen zeggen
De engel liet de tale leggen
Vnde voer weder dannen he quam
1115Vnde alze joseph dat vernam
Was he des vtermaten vroe
Dat dat komen zolde alzoe
To broene quam he vnde zegede
Vmbe raet bede gij mij beide
1120Van uwen kinderen mynen neuoen
Jck rade dat men em wijff zal geuoen
De zolen ze holden myt truwen
Vnde winnen kinder vnde de werlt bouwen
Den gij nicht dar to kuonnen dwingen
1125Den zule gij to mij bringen
Broen zegede al uwen wille
Wille wij doen lude vnde stille
Do zegede broen zinen wiue voert
Josepes tale vnde zine woert
1130Vnde ze sprack do mit sinne
Haestet dar to lieue mynne
¶ Broen sprack sinen kinderen toe
Vnde zegede nv zegget my woe
Dat gij iv leuoen nv willen leiden
1135Se zegeden wat duonket goet iv beiden
Vnser moder vnde ock iv
Vnde onsen ome dat do wij nv
Op dat zij de wille onses heren
Broen zegede ick wille dar to keren
1140Dat gij huwelick alle doet
Den dar to staet zijn moet
Vnde gij dat holden myt truwen
Alze ick do myt myner vrouwen
Do ze dit hoerden weren ze blide
1145Vnde zegeden do tot allen tide
Wille wij doen dat gij gebiet
Vnde des en wille wij laten niet
Vnde myt dien dat broen vernam <10rb>
Waer hen dat er wille quam
1150Beiagede he dat ze hadden wijff
Vnde beuoal em op er lijff
Voert to holdene als de kerke gebiet
Vnde de twelffte en wolde niet
Jn gener wijs huwelick doen
1155Ombe al dat mochte bidden broen
Vnde de heet alein de groes
Vnde aldus bleef he wiue loes
Des wuonderde zere den vader
Vnde zegede do dat alle gader
1160Sine broeder hadden wijff
Waer ombe makestu des een blijff
Wo ne do gij nicht als uwe broder doen
Jck en mach lieue vader broen
Ne gene van dessen ioncfrouwen
1165Aldus dede broen dar truwen
Wijff zinen eluen kinder
De twelffte bleef do ginder
Des lachgede joseph vnde zegede dit kint
Willic dat men my to zent
1170Vnde gij my dat geuet vnde iv wijff
Broen zegede wij doen zuonder blijff
Dus geuen ze josepe er kint
Vnde alze alein dat hadde bekent
Dat men eme josepe gaff alzoe
1175Was he des vtermaten vroe
Vnde zegede dat et em weer lieff
Joseph nam ene seget de breef
Jn zinen arm ter zeluen stont
Vnde kustene an synen mont
1180Vnde zegedede ick mynne dij zeer
Do zegede he to zinen heer
Vnde to ziner zuster mede
Gaet to hues desse bliuet hijr ter stede
¶ Se gengen en wech dat kint bleeff daer
1185Joseph zegede do dat is waer
Lieue neue iv sal groet eer
Gescheen clat iv onse heer
To zinen denste heuet verkoren
Vnde gij zult oek als to voren <10va>
1190Bouen iv broder wesen man
Hijr ombe bliuet myt my dan
Gij zult horen vnses heren krafft
Vnde bidden em dor zine macht
Dat he my zine stemme sende
1195Vnde he my zegge van iv dat ende
Wo gij leiden zult iv leuoen
Do he der tale hadde begeuoen
Antworde em een stemme alleine
Dijn neuoe is simpel vnde reyne
1200Vnde van wal gueden zinne
Wat zo du em makes <gestr.: in> inne
Des gelouoet he wal te voren
Telle em wo ick was geboren
Vnde wo ick eirst de werlt zochte
1205Vnde wo dat men my verkoffte
Vnde an den cruce was verheuoen
Vnde wo ick dij was gegeuoen
Vnde wo du my legedes in dat graff
Vnde ick dij myne schotele gaff
1210Vnde wo du werest ge vaen
Vnde ick dij dede ontgaen
Vnde wat gauoe ick dij gaff
Vnde wat dij quam dar aff
Vnde omber meer sal komen
1215De my sal denen to sinen vromen
Vnde dat ick dij hebbe gegeuoen
Eerdeschen willen in dit leuen
Vnde ok alle dinen gesellen
Vnde alle den genen de dar aff tellen
1220Volmakedelike zulen kuonnen
Den sal ick mynre gracien guonnen
Vnde beholden er eruoe
Noch ze en zulen in gener weruoe
Jn hogen houoen vor landes heren
1225Ontwiset zijn van ziner eren
Eren licham sal ick bevreden
Gelouen der dryuoldicheden
Vnde alze du em dit heuest geseit
So toghe em myn vat gereit
1230Vnde zegge em dat mijn bloet
Dar inne is vnde ock stoet
Dus sal he dij gelouoen de bet <10vb>
Wise em wo de duouoel let
De gerne willen dienen my
1235Sech em dat he em wal besee
Vnde van quaetheiden wal wachte
Vnde he merke vnde achte
Ombe de saken de ene oek leren
Wo quade gedanken van em keren
1240Heuet he dit in em geuoest
Dit zin saken de ene best
Van den duuelen zulen vreden
Vnde dat he van onsuouoerheden
Sinen licham wal wachte
1245Bij dage vnde bij nachte
¶ Logene zech em dat he scuwe
Vnde de waerheide vernuwe
Van my to sinen gesellen
War hen dat ze henen willen
1250Off in wat lande dat he se leed
Dat he van my spreke gereet
Als he van my spreken begint
Js dat sake dat he my mynt
So he meer to sprekene vint
1255Sech dat he winnen sal een kint
Dat myn vat sal achter warn
Dus saltu em dit openbaren
Wo he zal leren mijn Couoent
Vnde als he dit al heuet bekent
1260Sech em dat he wese hoeder
Siner suster vnde siner broeder
Vnde ten westen gae to hant
Jn dat alre woeste lant
Vnde dat he tote elker stede
1265Minen namen verhoge mede
Vnde heten geuen sinen vader
Aleine sine gracie alle gader
¶ Morgen als dat is tercie tijd
Vnde gij alle versamelt zijt
1270So zult gij ene claerheit zeen
Een breeff sal komen myt deen
De iv de claerheit brengen sal
He sal verluchten iv couoent al
Den breef saltu peter geuoen <11ra>
1275Vor dijn couoent vor dine neuen
Vnde heete em dat he gaet
Dar em dat herte meest to staet
Vnde dar he em nicht ontsiet
Jck ene begeuoe ene niet
1280Vraget eme waer he begert
He zalt dij zeggen ter vart
Dat is in dat lant van auoaroen
Ten westen wert draget dat doen
Dar sal he beiden aleyns kint
1285De doet en wirt em nicht gesent
Eer he heuet den seluen man
De em den breyff beduden kan
De zal em zeggen al wt vnde wt
Van den vate de virtuet
1290Vnde van moyses al de meer
Als he dit weet openbaer
Sal he steruoen vnde komen my
Sech dinen neuoen dat hetick dij
Se zolen de bet ten dogeden staen
1295Vnde des de meer gracien ontfaen
¶ Eyne stemme sprack alzo
Des was joseph harde vro
Vnde zegedet synen neuoen aleyne
Dat he wiste groet vnde cleyne
1300Robrecht zegede van borioen
De in dat walsche screeff dit doen
De dat bescriuen zolde al
Dat he em leerde groet vnde smal
Dat dar alzo vele an weer twewerff
1305Alze nv to al den boke bedarff
Mer elick man merke de dat bevroet
Dat he em leerde manich goet
Vnde als he ene hadde geleert
Segede he neuoe zeet dat gij keert
1310Jv to gode al dat gij leuoet
De iv zo vele gracien geuoet
He leide ene weder tot den vader
Vnde joseph zegede em al gader
Beide den susteren vnde den broder <11rb>
1315Sijns vader kint vnde sijnre moder
Solen alle wesen onder desen
Segget em dat ze <gestr.: an> vnderhorich wesen
Em als off he weer er vader
God sal em helpen alle gader
1320Js dat ze gueder zeden plegen
Dar ze alle to zolen zeen
Giff dine gracie aleyne
Se zolen em al gemeyne
Gelouoen dar na vele de bet
1325Vnde holden oek zine wet
He sal ze <gestr.: lan> wal mede behoden
Alzo lange alze ze bevroeden
Dat ze sinen willen doen
Dit sprack joseph tote broen
1330¶ Des anderen dages to tercie tijde
Quemen ze to den denste blide
Dar zegen se ene claerheit
De enen breyff brachte gereit
Vnde als ze ene op hadden genomen
1335So is joseph dar to gekomen
Vnde nam den breyff in sine hant
Peter riep he alto hant
Vnde zegede wal lieue vrent
Jhesus den gij hebben gedient
1340De iv koffte myt sinen blode
Dat is vnse vader de goede
Dar to heuet he verkoren iv
Dat gij dese boetscap nv
Sulen doen den he gebiet
1345Peter sprack ick en meende niet
Weerdich zijn van desen rade
Dat ick desse bodescap dede
God zegede he kent bet iv doget
Dan gij iv seluen kennen moget
1350Mer ick bidde iv ombe gode
De iv coes to sinen gebode
Dat gij ons zegget waer gij zult gaen
Peter de antworde saen
Nicht en zach men man in stede
1355Noch messelgier zo schijr gerede
Jck sal myne boetscap doen <11va>
Jn dat lant von auoaroen
Jn ene harde woeste stat
Ten westen wert so licht dat
1360Vnde ontbeiden dar der godes genaden
Jck bidde iv off gij des zijt beraden
Dat gij bidden dat ick volbrenge
Vnde ick altoes in genen dinge
Onses heren wille en mote begeuen
1365Alzo lange als ick sal leuen
Vnde my de duouel nicht en wijse
Dat ick de mynne godes verliese
Want dat weer my een groet verloes
Se zegeden alle god gonne iv des
1370¶ Orre alre sprake was alzo
Vnde gengen to samene do
Beide merre vnde mynder
Vnde broen vnde sine kinder
Broen segede ick bin iv vader
1375Vnde gij myne kinder alle gader
Gij moten onderhorijch sijn
Wil gij komen dar der sonnen schijn
Ewelike is sunder nacht
Des zijt alle wal bedacht
1380Hijr is aleyn de groes iv broder
Doet zinen raet he is vroder
Jck geuoe em al dar ick sta beneuoen
Al de gracie de ick mach geuoen
Vnde ick bidde em naest onsen heer
1385Dat he iv hoede vnde bekeer
Vnde zijt em alle onder daen
Alze uwen heren dat is wal gedaen
Soeket sinen raet in alre tijt
Dar gij aff in twiuoel zijt
1390Want he sals iv wal berichten
Doet gelike gueden knechten
Vnde werket vroe vnde spade
Altoes bij sinen rade
¶ Se zegeden lieue vader broen
1395Wij zolen dat harde geerne doen
Aldus verschieden se alle ginder
De herre broen vnde sine kinder
Aleyn de gros er broder
Al was he ionger he was vroder <11vb>
1400Vnde was er mester vnde joseph hiet
Dat ze alle en leten niet
Se en deden dat he gebode
Aldus leide he ze naest gode
Jn vremeden lande aleyn de grote
1405Sine broder sine genote
Vnde in wat lande dat ze quemen
Dar ze guede lude vernemen
Sprack he van onses heren doet
Vnde he hadde de genade zo groet
1410Dat men ene geerne hoerde spreken
Aldus zin de kinder en wech gestreken
Vnde nu(m)ber en weerden ze hijr genomet
Eer de redene weder komet
Hijr moet daer aff de tale bliuen
1415Vnde moet van anderen dingen scriuen
<VIII.> Van den riken vischer· vnde va(n)den grale·
waer dat he quam··
DE auoenture zeget do desse kinder
Van daer schieden alle ginder
Riep peter josepe vnde alle de ander
Vnde segede dat is tijd dat ick wander
1420Daer dat onsen heren donket goet
Do quam in ore alre moet
Dat ze beden dat he noch bleue
To der tijd dat em god gracie geuoe
Peter sprack my en lustes niet
1425Mer ombe dat gij dat <gestr.: alle> geerne ziet
So bliue ick hijr huoden meer
Vnde morgen zo en schiede ick nicht eer
Dan de denst is al gedaen
Dus bleeff peter sonder waen
1430Vnde god de dat al to voren wiste
Eer dat gesciede myt zijnre liste
Sende he to josepe enen bode
De em zegede dar van gode
Vnde sprack ick kome hijr to dij stille
1435God wil dat du does <in HS: dogest - gest gestrichen und -es nachgetragen> zinen wille
Weestu wanen quam dese(n) moet
Dat men peter bliuen doet <12ra>
Dat was ombe dat onse here wolde
Dat he waerheit zeggen solde
1440To em de en wech gaen erre strate
Al dat komet van dinen vate
Vnde dar to van anderen saken
De ick iv wal kondich sal maken
Want alle de zaken de beginnen
1445Se moten omber ende gewinnen
Onse here weet wal dat broen
Eyn vol maket man is in zijn doen
Want he moet den visch noch vaen
De tot uwen denste zal staen
1450Jck wille dat he alto male
De hoede hebbe van den grale
Dijn leuen zaltu em dan leren
Wo he em sal to gode keren
Vnde wo dij god mynnede· vnde du gode
1455Vnde wo he dij sende zine gebode
Gebodescapet was he an eyne maget
Vnde al dat dijn herte draget
An wijsheiden dat lere em al
Vnde wo dat he gelouoen zal
1460Telle em wo dat god to dij quam
Vnde he dij wt den kerkener nam
Vnde he dij gaff zijn hilge vat
Vnde dar to lere em al dat
Dat dij god leerde in stiller hale
1465Dat sacrament van den grale
Kenlike lere em al dat
Vnde dan giff em dijn vat
Dat moet he holden vnde dragen
Vnde wen dat he hoert vragen
1470Sule den rijken vischer nomen
Ombe dat noch de tijd sal komen
Dat he eynen visch zal vaen
Vnde dit moet wesen zonder waen
Recht alze de werlt vart
1475Van beginne ten eynde wart
Dan moten dine lude west
Dar em dat herte draget best
Vnde to ener stat dar broen zal tijden
Moet he zines kindes kint ontbieden
1480Vnde de hoede van den vate <12rb>
De em komen is ter bate
Sal he dan al op geuoen
Da van zinen zone is gebleuen
Dus wirt bij iv dren gereit
1485Beteikent ene dryuoldicheit
Als he dat vat heuet ontfaen
Vnde dine leringe mede verstaen
Vnde du dar aff bist ontset
So mach peter zeggen bet
1490Ouoer waer vnde zonder waen
So waer he dan zal hinne gaen
Vnde he den grael besitten zach
Den rijken vischer op enen dach
Hijr ombe bleyff he tot morgen vro
1495Vnde alzet den vischer dar alzo
Bezet is de hilge grael
Ouoer berch vnde ouoer dal
Ouoer zee vnde ouoer lant
Sal he gaen dan alto hant
1500Vnde den grael dragen to zijnre zijden
Vnde de here de tot allen tijden
Vnde altoes is myt den goeden
De zal ene harde wal behoeden
Vnde alze du dit heuest gedaen
1505Saltu de werlt wesselen zaen
Vnde komen tot den paradijse
Vnde dat geslechte van Euogenise
Dat omber meer dar aff zal komen
Sal ick to mynre bliscap nomen
1510Vnde we zo hijr aff spreken kan
Sal zijn een gemynnet man
Vnde myt al den luden lieff
Dus tellet de historie vnde de breyff
Langer ne sprack de engel niet
1515Vnde joseph was de nicht en liet
Al gader dat he em beuoal
Des morgens quemen ze ton denste al
Vnde joseph zegede em gerecht
Al dat de engel hadde gesecht
1520Sonder de heymelike woert
Dar gij nv aff hebbet gehoert
Den rijken vischer heuoet he de gegeuoen <12va>
Alzo alze men ze em gaff bescreuen
Vnde he leerde ze em hemelike
1525Do ze hoerden gemeenlike
Dat ze van josepe zolden varen
Bedrouoeden ze em ze(re) twaren
Vnde to eirsten dat peter sach dat
Dat joseph op gaff zijn vat
1530Dar god zijn leste mael wt at
Vnde zine gracie mede ombe dat
So stont he op vnde nam oerloff
Vnde ruomede do joseph hoff
To den geschiede was groet geween
1535Vnde versuchten mede ouoer een
Vnde oetmodicheit vnde bede
Vnde joseph bleeff noch to der stede
Mit den rijken vischer dree dage
Ton veirden dat en is gene sage
1540Segede he to josepe lieue heer
My lustet nv to wandere zeer
Js dat iv leeff he zegede jaet
Na den dat is onses heren raet
Vnde wete gij wat draget dar
1545Vnde wat iv zal volgen naer
Nyeman en weet dat alzo wal
Als gij vnde ick vnde nyeman el
Nv gaet alzet iv dunket goet
Jck bin de hijr bliuen moet
1550Aldus schieden ze ginder bede
De rijke vischer genck en wech gerede
Vnde er couent erre straten
Dar manich schone woert wtermaten
Seder aff vertellet was
1555Vnde joseph zijd zeker das
De bleyff dus in vromeden lande
Jck wene nyeman bekande
Noch wijff de dat lant genomen konde
Dus scriuet robrecht wt zinen monde
1560Mijn her robrecht van barioen
De in dat walsch screyff al dit doen
Vnde sonder rime al gader dichte
He seget dat men nicht mach lichte
Al verstaen desse auoenture <12vb>
1565He en mote dat weten wal ter cure
Waer hen genck aleyn de grotze
Broens zone vnde zine genotze
Vnde wat geslechte van em quam
Vnde wat leuene he an nam
1570Vnde wat daer oeck aff komen zal
Van peter vnde zijn leuoen al
Vnde in wat steden men ene vant
Vnde waer moyses was bewant
Want he de den grael ontfenck
1575Van broene dat is ware dinck
He vant moyses onverscheden
Hijr to sal ons robrecht leden
So dat wij dat zolen verstaen
Oeck moet he weten sonder waen
1580Waer de rijke vischer genck
Desse redene vnde desse dinck
Heuet he al in viuoen gedeelt
Vnde to enen boke al verheelt
Vnde ne mach nyeman zeget he
1585Geweten he en were dar bij
Dat he <gestr.: dan> ouoer leze dan alto male
Dat grote boeck vanden grale
Vnde eer dat van em wirt ge openbaert
Wetick wal dat to pinen wart
1590Vnde zo ne wiste nyeman twint de tale
Dan in dat grote boeck van den grale
Aldus heuet he ze een deel bescreuoen
Des dankede he gode de dat al mach geuoen
Hijr lat he dat bliuen van dessen vieren
1595Tot der wilen dat he bij manieren
Weder sal komen an de tale
Dan sal he dat openbaren wale <in HS: e übergesetzt ergänzt>
Vnde liete he dat aldus dat en weer neen ma(n)
De dat wal geopenbaerde dan
1600War hen al dat volck quam
Vnde jacob de to dichtene nam
Secht vint he dat alzo veer in dat walsch
Dat he dat in ryme sonder valsch
Alzo vere oeck dijchten zal
1605Dat dit boeck wirt versamelt al <13ra>
Want em der pinen ne verdroet
Aldus so endet dat eirste boeck
<IX.> Hijr begint dat boek van merlijne·
Vnde wo de duouoele be nyden·
Dat god de helle to brack·
Vnde syne vrent daer vet verlozede·
NV hoert gij heren al bij sonder
Van onsen here een groet wonder
1610Want na ziner pine vnde ziner doet
Voer onse here to der hellen oeck
Hijr aff spreket dit boeck voert meer
He dede den duouoelen groet onneer
Want he em or zielen nam
1615Des worden ze wonderlike gram
Vnde hadden des wonder harde groet
Do makeden ze onder er genoet
Eyne sameminge des gelouoet
Se zegeden we heuet ons berouoet
1620Vnde onse veste aldus to broken
Wij en meenden nicht al was dat vore <in HS: e übergesetzt ergänzt> sproken
Dat he van wiuoe mochte komen
De onse macht heuoet genomen
Wij meenden hebben alle de lude
1625Mer desse dar ons dat aff geschiede
Wo is he tor werlde komen
Wij en hebben nicht vernomen
Dat zijn moder nye gewan
Wille off lust to ienigen man
1630Alze dar vrouwen kint aff ontfaen
Do antworde dar een duouoel saen
Dat wij tot onsen vromen deden
Js ons komen al to schaden
Gedenket iv nicht dat de propheten
1635Lange wile hebben beheten
Dat god sal zijn geboren
Vnde verlosen dat oek <gestr.: geb> verloren
Heuet gewesen manich jaer
De dit zegeden vorwaer
1640Den dede wij alre meest verdriet
Mer ze en achten des myt alle niet <13rb>
Vnde se troesteden de sondaren
Vnde zegeden al sonder sparen
Dat he omber zolde komen
1645Desse here tot eren vromen
So lange zegeden ze dat is geschiet
Vnde heuet ons allen als gij wal ziet
Berouoet al myt synen listen
Wo quam <gestr.: dat> dat wij des nicht en wisten
1650Nuo doet he de sonderen dwaen
Jn een water sonder waen
Alze ze komen van vrouwen leden
Jn de ere der dryuooldicheden
Dus hebbe wij de kinder verloren
1655De onse weren hijr to voren
Dat en sy dat ze in zonden vallen
Noch heuet he meer ontrecket ons allen
Want he heuoet papen gelaten
De ze gewisen ter rechter straten
1660Se en moegen nicht zo vele sneuoen
Mer willen ze der sonden begeuoen
Vnde doen dat ze castien horen
Wij en hebben ze al verloren
Seer hadde he den menschen lieff
1665Dat he em liet vaen als een dieff
Ombe to quitene den man
Vnde menschen forme dede an
Sonder man van eyner maget
Jck wene gij dat prouoet vnde saget
1670Jn al den dat gij prouoen mochten
Gij weten wal dat gij besochten
Sine manier in manigen stonden
Vnde gij en vonden ene nye in sonden
Mer dor de man koes he den doet
1675Als he wolde vnde geboet
Owij segeden de viande dan
Nuo hadde he harde leyff den man
Na den dat he dat dor em dede
Wij mogen geerne pinen mede
1680Ombe den menschen to hebbene echt
He zeget dat he geen onrecht
Ons an den menschen en doet <13va>
Wij moten setten onsen moet
Ombe den menschen to werpen neder
1685So dat he nu(m)ber meer weder
Van onsen denste moge keren
Noch gespreken de kercheren
De <in HS: Rasur> em raden van den sonden
Do spreken ander de dar stonden
1690Mach men luden aldus vergeuoen
Er mysdaet alze ze sneuoen
Bij rade van der hilgen kerken
So verliese wij alle onse gewerken
<X.> Wo de duuele alle vergaderden··
Vnde koren enen procurere··
DO de duuele zegen dar naren
1695Dat ze aldus bespottet waren
Do riepen ze to samene gereede
Alle de helleschen quaetheide
Vnde koren vnder em allen daer
Eynen procurerre schalck vnde zwaer
1700De was geheten <gestr.: mach> mascheroen
Den wart beuoolen al er doen
Vnde dat ze solden varen mede
Jn onses heren jegenwordichede·
Gelijck dat procurere plegen·
1705Nv mochte jeman <in HS: m korrigiert aus n> zeggen dar kegen·
Wo een verdoemde em mochte togen
Jn de iegenwordicheit des scheppers oge(n)
Dar op antworde ick in twen saken
Dat eirste mach zijn myt spraken
1710Bij gelijken in enigen dingen
Dat wij mogen zeggen zonderlingen
Alze van bouoen tote beneden
Js dat al in onses heren jegenwordicheden
De ander is zijt zeker des
1715De pine de in den duouoele is
Dat de van em nicht gaet in schijn
Se en bliuet myt em waer ze zijn
Gelijck dat de zeke nicht heuoet bat
Al weer he in ener koninchliken stat
1720Sine pine en weer de mynre niet
Aldus is dat myt den duuele nv ziet
Waer dat ze god gehenget to syne <13vb>
Altoes volget em na er pine
Vnde dit was de eirste procurere mede <in HS: e übergesetzt ergänzt und aus myt korrigiert>
1725Den de duuele nv hebben geset
De vor nicht en was/ mer na desen stonde(n)
Heuet men procurerre altoes gevonden
¶ Desse procurerre/ treckede sonder beide
Jn de iegenwordicheit godes/ vnde zegede
1730O schepper/ vnde aller dinge gerechticheit
Jck bin procurere alre quaetheit
Van der hellen/ dy moet genoegen des
Want dij van gerechticheit an geboren is
Mij to hoeren/ alze bode der hellen
1735¶ Onse here/ antworde den fellen
Bistu procurere/ toge dine breuoe nv
Mascheroen zegede ick wille eer iv
Bevroeden op een puonte wal hoge
De roert de bene al onse vermoge
1740De in der hellen zin/ vnde op dat
Beziet onse procuracie nv ter stat
¶ Onse here sprack/ hijr vormaels wal
So kande ick dine schalcheit al
Vnde onderwint iv nicht gij
1745Mit uwen woerden to leidene my
Want du en heuest hijr gene pertije
Jegen dij dat donket my
Nv toge dine procuracie al hier
Off men sal dij wt werpen schijr
1750Desse ontsach den rechten dor daz
Ombe dat he des onwillich was
Doch toende he de procuracie zijn teiken
Dar wij aff gemeenlike spreken
Dat harde wal gedichtet was dan
1755Dat dar nicht to beterne was an
¶ Do segede onse here wultuo icht spreken
So spreck vaste op dijn teken
De viant clagede/ vnde antworde mede
Alze een procurere van zijnre heerlichede
1760Want ick/ vnde de gene dar ick vor spreke
Hebben gehat wal ontellike
Ja by ongeendeden tijden sonder verlaten
Vnde alle gescreuene tijde achter gelaten <14ra>
Alze in rasten to hebbene mede
1765To pinene/ vnde to tormenten gerede
Vnde to berichtene al onse helle duore
Alle menschlike creatuore
Vnde nv neuwinge is achter gelaten
Alle rechte/ vnde alle baten
1770Vnde en geyne pertije is geroepen daer toe
Vnde wij zint berouoet/ wij en weten woe
Myt crachte van onser hebbinge nv
Dat clage wij weynende vor iv
Waer bij off dij genoge onse clage
1775Vnde du beriepes to enen zekeren dage
Dat menschelike geslechte to komene zaen
To antwordene hijr op sonder ontgaen
Want ick eirst toge dat men ons is
Schuldich te done restor van des
1780Van den zielen volcomelike mede
De inden hemele zin/ vnde gerede
De in puorgatorien nv zin genomen
Vnde de vor em weren/ vnde na em zole(n) kome(n)
Vnde er kinder/ vnde tot desen
1785Al dat van em geboren sal wesen
¶ Onse he(re) sprack ick hore wal dij
Du begerest enen dach dar bij
De procurere antworde dar naer
De zake is groet vnde engestlike zwaer
1790Vnde oeck ontfarmelike in allen houoe
Gelijck eyner sake van groten rouoe
Vnde ombe dit beger ick/ dij haeste dar toe
Men legge den dach morgene vroe
¶ Do sprack onse here/ vnde zegede
1795Sone des viandes/ vnde alre quoaetheide
Verdomede schalck al vallende onweerde
Heuoestu gemeten tuschen hemel vnde eerde
Jck legge dij dach alze procurere gerede
Vnde den menscheliken geslechte to komene med
1800Vor my alze to eynen zekeren dage
Alze in den hilgen vriedage
Op den weleken ick gecruocet was
Mascheroen antworde to hant na daz
Den dach ick nicht ontfangen sal <14rb>
1805Want den dach viertmen ouoer al
¶ Onse here sprack ick makede dat recht
Vnde ick latet hijr op nv vnde echt
O· gabriel roep des menschen diet
Dat ze komen to desen dage/ en komet ze niet
1810Men sal voert dat recht doen schinen
Do keerde de viant to hant to den sinen
Vnde toende sinen gesellen desse dinge
Dat ze em betruweden onderlinge
Want ze segen wal in daz
1815Dat em de richter nicht ontsculdich was
¶ Do sprack luocifer to der stat
En ontsiet iv nicht dor dat
Men zecht cristus gerechticheit wesen
Dat valsch is/ donket my in desen
1820Want is he gerecht/ zo sole wij dan
Onse sake beholden/ vnde prouoen voert an
Vte sines zelues monde zijt zeker des
Dat he nicht gerechtich en is
Vnde du zalt weder ten dage varen
1825Mascheroen zegede/ ick hadde lieuer twaren
Hijr myt iv werden gepijnet vorwaer
Dan weder to gane/ vor em dar
Dar alle blijtscap is van vroyden
Vnde dar ick nicht aff mach vervrouwen
1830Mer meer my bedrouoen hijr bij
Ombe er blijtscap/ de nicht mach in mij
Mer ick moet gehorsam wesen
Vnde ock doen dat steet to desen
¶ Op den dach de dar geset was
1835Quam mascheroen zijd zeker daz
Recht in de dage raet/ vnde genck
Jn eynen winkel/ na de dinck
Jn dat pleidoen/ want he wiste dat
Wal/ dat des eyschers stat
1840Eerst vnde gestediger moet wesen
Dan de men eyschet to desen
Vnde dar ombe quam he vroe god weet
Vnde hadde beide zine oren gereet
Vnde zine ogen op gedaen oek wijde
1845Ombe to hoerne/ vnde to zene in elke zijde <14va>
¶ Vnde doet den myddage beguonde naken
Quam mascheron voert myt zinen saken
Jn de iegenwordicheit godes/ vnde zegede
Hilge vader/ ick quam vor/ vnde noch beide
1850Nv doe my recht/ ick beide to lanck
Do zegede crustus/ duouel nv ganck
Want al dese dach to rechte staet
Do keerde he weder in sinen winkel de quaet
¶ Omtrint vesper tijd gaff he do wet
1855Eynen vresliken/ gruweliken/ geluoet
Vnde sprack god waer is dine gerechtichede
Onse here antworde em to der stede
Ja en zegede ick dij nicht vuole quaet
Dat al desse dach to rechte gaet
1860Do keerde he weder in den winkel daer
Vnde wachtede bet der nacht wal naer
Do riep he/ waer is de gerechtichede
Se gebreket my in den hemel mede
¶ Onse here dede ene do ropen voert
1865Do sprack mascheroen desse woert/
Al dessen dach heb ick gebeit
Jn dat rike der gerechticheit
Vnde en vinde gene gerechtichede
Onse here antworde dar ter stede
1870Mascherone vnde zegede/ nv ze
Wat du eyschende bist hijr bije <in HS: e übergesetzt ergänzt>
Mascheroen zegede/ de sitacie siet
Want al dat menschelike diet
Hijr is gedaget to antwordene my
1875Alze procuorere/ merket waer bij
Js hijr ieman de dar to hoert
Dat he vor alle menschen kome(n) wil voert
Vnde nyeman en quam to dessen done
¶ Do sprack onse here to mascherone
1880Wat wiltu dat men nv do echt
Jck beger here een gemene recht
Dat men elken sculdich to done is
Vnde ick beger ock litteren des
Dat alle menschen weren vor dij
1885Gedaget hijr to antwordene my
Vnde ick hebbe den dach al wt gewacht
Vnde nyeman en quam hijr van ore macht <14vb>
Vnde vmbe dit beger ick vorwert nv wesen
Vnde eysche myne litter van desen
1890Do wolde onse here <gestr.: voert gaen> myt dessen dinge(n)
Meer voert gaen myt effeningen
Dan he wolde myt gerechticheden
He wiste wal mascheroens doen vnde zeden
Duo zegede he de vele weest vnde heuest gehoert
1895Du weest wal dat bewilen voert
Eyn recht gaet tuschen twen partijen
Vnde bewilen in effeningen belien
Alzo alzet em duonket best
Want ick nv wille dat zij gevest
1900Alle desse stucke in effeningen
Vnde wil den dach tot morgen verlengen
Jn den seluen ponte dat hude was
Tot prime tijt durende zijt zeker daz
¶ Dus stont op onse here dar naer
1905Vnde mascheron genck to den zinen daer
Vnde vertellede dit al den gesellen
De dat zwaerlike verdrogen in der hellen
Vnde luciffer sprack to em zaen
Du zalt morgen weder gaen
1910To der rechten vren· vnde alzo holde
Leerde he wat he zeggen zolde
<XI.> Wo onse vrouwe wart eyn vorsprake·
Van al cristenheit kegen den viant·
ALze desse beropinge quam to voren
Der reynen maget wt irkoren
Bedrouede ze er ombe den pleit
1915Mit oetmodeliker ontfarmicheit
Vnde do ze vernam dat verlenget was
De dach sprack ze do openbaer daz
To der menscheit nv laet iv sorgen
Want op den dach van morgen
1920Sal ick uwer aller vorsprake wesen
Dat hemelesche volck wart verblidet van desen
¶ Des morgens is onse here geseten
Mit zinen engelen myt zinen propheten
Mit ener geselscap ongetelt
1925Do quam zijn moder myt gewelt
Mit engelen myt propheten myt patriarchen
De songen myt luder stemme starken <15ra>
God groete dij des hemels koninginne
God groete dij der engele mynne
1930Dus quam ze gegaen alzo vermogen
Dar ze an zach myt wreden ogen
Oren wedersaken in oren rijke
Do genck ze zitten verweendelike
Bij oren zone to oren wille
1935Vnde zegede nv zwiget al stille
¶ Nv zuldij hijr horen beduden
Wo ze een vorsprake waert allen luden
Jn een gedinge van iamerheden
Ouoermyddes er grote ontfarmycheden
1940Wante des duuels na radicheit
Hadde den menschen zere beleit
Dat weder stont onse vrouwe schone
Vnde sprack aldus to oren sone
¶ Jck hore zeggen sone mijn
1945Dat geslechte dar wij aff komen zijn
Gij vnde ick dat is dat menschelike diet
Wirt hijr an gesproken nv ziet
Van eynen verdometen verreder quaet
Van eynen valschen de hijr staet
1950Jn mynen rike vnde dit ongevoech
Geroert mynen licham de dij droech
Want al zulke en plegen nyet
Hijr to komene mer dat du gebiet
Want in dij alle gerechticheit zij
1955So kome he vnde zegge sine tale dar bij
¶ Vnde hijr aff verblide <in HS: verblidede - de gestrichen> de hemel al
Dat ze een voerspreker wesen sal
Vnde riepen den verdomeden to der stede
Comet verwijsede vnde verbannen mede
1960Du vindest hijr wedersake in dit doen
Aldus zo quam dar vorwert mascheroen
Vnde ne dorste nicht zonder waen
Sine ogen op onsen vorspreke slaen
Do sprack onse here wan antwerstuo
1965Vnde he antworde aldus zegge ick iv
¶ O ongeloefflike gerechtichede
O waerheit vnde sonder valscheide
Hoere my armen in dessen dage
Wes ick my vor iv beclage
1970En laet dijn vleysch noch bloet nicht roren <15rb>
Jck bidde to spreken sonder verboren
Vnde onse here sprack to em doeen
Spreket als dat betamet mascheroen
¶ Do sprack he ick wil dat ellick verstaet
1975Dat in elken rechte voert gaet
Drie persone heb ick vereyst
De vader de zone de hilge geyst
Den richter ze ick alzet behouoet
Dat ick eyscher bin is er geprouoet
1980Bij mynen breuoen als men zicht
Den sculdegen persoen en ze ick nicht
Sonder wen dat recht is twint
¶ Onse vorsprekersche antworde omtrint
Den richter mer nicht den viand
1985Sone myn zegede ze to hant
Seet my berede to antwordene hijr
Do zegede mascheroen dat quade dier
Hilge vader nv toge ick dij des
Dat dijn moder nicht en es
1990Schuldich to komene dor desse sake
Noch vor en geyne myt orre sprake
Wante ombe dat ze is dijn moder
So weer ze my een zwaer stoer roder
Pertije to dragene tegen my
1995Want ze mochte lichte getrecken dij
To erwert al weer dat onrecht
Vnde voert ock want ze is echt
Eyn wijff· vnde de gemeyne loep van desen
Verbedet wiuoen vorsprake to wesen
2000¶ Dus sprack de quade mascheroen
Do wart gestoert om dat doen
Vnse vrouwe· vnde sprack to oren zone voert
Dese verbannene de my dus stoert
Vnde mynen rike verkeert dat recht
2005He zecht my dijn moder wesende echt
Vnde versmaet my lieue sone
Du weest dat wal al bin ick de gone
De dij droech vnde een wijff nochtan
Vnde my berispet ton rechte voert an
2010Sone bin ick nicht moder als ander wijff
Dar ick wart drachtich was een blijff
Van alre smitte der menschlichede
Jck waert zwaer sonder pine mede <15va>
Vnde sonder rouwe kint brengende voert
2015Waer is dat recht dat my verboert
De gene de zin beropen vor iv
En mach ick er tale nicht spreken nv
Vnde vor em to stane als een persone
Vnde hijr to antwordene mascherone
2020Al weer ick ongelouoich off te banne
Des nicht en is an my nochtanne
So zolde ick to rechte hijr to gaen
Alze de dar to gedaget bin zonder waen
¶ Du weest dat wal zone in dinen zin
2025Dat ick van allen ordenen bin
Want al de werlt off we dar in es
De is van huwelike zijt zeker des
Off van megeden off voert anne
Vntholden van wiue off van manne
2030Jck was van allen ordenen gerede
Jck was josepe gegeuoen mede
Vnde bleyff dar na ock wal geacht
Vnde wart bij em dragende dracht
Vnde bleeff bij em ontholden daer
2035Dat ick nye gekreech een haer
Begferte to genen manne wart
Ombe dit wirt hijr wal geopenbaert
Dat ick bin sculdich to zine vorsprake
Vor den menschen van alre zake
2040¶ Vnde dat de viant oek nv zeget
Dat wiuen is dit ambet ontweget
Dat gebreket oek in dessen done
Want elick mach ouoer arme persone
Spreken alze ouer wedewen vnde wesen
2045De desse bose viant in vresen
To brengene steet vnde to bliuene
To sinen denste de zeilen to ontliuene
Vnde ewelike sonder eynde verdoemen
Hijr ombe eysche ick vnde bin komen
2050Dat men dit ambacht my <in HS: my am Ende der Zeile nachgetragen> late
Voert hen to zine een aduoocate
Want my en lettet nicht an dit ambacht
Dat he op my voert heuet gebracht
¶ Do antworde hijr op mascheroen
2055Jnterloquitorie wil ick doen <15vb>
Dit bedudet als wij dat ontknopen <in HS: zweites n übergesetzt ergänzt>
Als eynen dat recht to na zolde lopen
Dat he eynen wech dan vinden moge
To prouoene mede dat em toge
2060¶ Do sprack onse here to desser zake
Mine moder late ick zijn een vorsprake
Want er nicht mach letten in dit doen
Dat hijr getoent heuet mascheroen
Nv heuoestu pertije sprack onse here
2065Wiltu icht spreken spreck hijr an mere
¶ Mascheroen sprack to spreken ick behouoe
Jck hebbe pertije des ick drouoe
Want my dunket dat myne sake
Geuoeert is bij orre sprake
2070Nochtan zegge ick na dessen gelike
Dat kenlijck genoech is in dessen rijke
Dat de duuele dar ick bin vor komen
Vnde al or zake hebbe an genomen
Weren in rasten van hebbinge
2075Van zo manigen iaren sonderlinge
Dat des nyeman gedenket nv ter wilen
To pinene vnde to tormenten de zielen
Ja alze van begynne alle de storuoen
Nye en wart er een ontborgen
2080Vnde nv zin alle ordine van rechte
Achter gelaten als in enen verplechte
Vnde myt eynen wille vnde <gestr.: nicht> ere delinge
Sin wij berouet nv onser hebbinge
Vnde want den wijsen to behoert
2085Eerstwerff restor to eyschene voert
So eysche ick eirst restor vorwaer
Van onsen verluse vnde dar naer
Sal men in desse zake gaen voert
Want wij de bloet zin als men hoert
2090Vnde berouoet· wij en mogen ons niet
Setten tegen gewapende diet
¶ Do sprack de zone ter moder weert
Antwort hirj op· vnde ter veert
Sprack ze ten zone en zee gij nicht dat baraet
2095Vnde de ombegange des viandes quaet
Aldus to verslitene den dach mede
Mit woerden myt groter valschede <16ra>
Dat en doech nicht he eyschet restor
Alze off he berouet weer hijr vor
2100Vnde hijr an lieget he echt
Want eirstwerff zo spreket dat recht
Den beroueden to verstoerne wesen
Dat is in den genen gelike desen
De berouet is de en eyschet niet
2105Nv is he eyscher als men ziet
Vnde aldus verkeert he dat recht
Alzo als he valsch is echt
Aldus he eirstewerff valscheit begenck
Want nye zo en wart bekent
2110Dat du vnde de dine int schouwen
Nye besat myt gueder trouwen
Ander lude erue want dat is kont
Ern allen schone dat du ter stont
Mit diner wijsheit makedes den man
2115Na diner gelike vnde nochtan
Al hebben de duuele gepinet daer
Lange tijt de zielen vorwaer
Dat en deden ze van ors selues rechte niet
Mer alze knapen der hellen nv ziet
2120Vnde ouermyddes dijn gebot mede
De duuel en hadde nye stede
Noch de ziele· mer du haddest heer
Want alle dinck is myn noch meer
Jn des namen in des gewolt
2125Dar men ze aff ontfaet vnde holt
Wo mochten de duuele rastelike
Besitten eens anders guet vnde rike
Want de propheten zegeden to voren
Dat wt eyner steeruen solde zijn geboren
2130De zonne de godes zone bolde
De zijn volck verlosen zolde
Hijr ombe wondert my zone dat
So vele loesheide nv ter stad
Jn uwen rike wirt wt getrecket
2135¶ Mascheron antworde vnde heuet gemecket
De gemeynen sprake to hebbene mede
De he echt eyschede ter stede
De moder antworde sone ick wal weet
Dat alle rechte na dat steet
2140De in den hemel gegeuen zin <16rb>
Vnde an der eerden vnde in den name dijn
Boegen alle kneen myner dracht
Desse en merket nicht op dine macht
De du heuoest· vnde bespottet nv
2145Dine mogentheit dat he eyschet iv
So vele vetgange tegen my
Do sprack god ick ontzegge dij
Hijr aff restor nv to doene
¶ Do sprack de moder to oren zone
2150Vraget em off he wil zeggen meer
Do sprack de viant ongehuoer
Tote noch heb ick nicht geseit
Jck zal noch zeggen wonder god weit
Dit woert wondede onse vrouwen ter stede
2155Ombe de mynne der menschelichede
Do zegede de richter to den viand
Do dine zake sonder schelden to hant
¶ De viant treckede de bible vet
Vet eynen sacke vnde sprack ouoer luet
2160Mit eyner groter stemmen nv hoert
Gij hemele wat ick sal zeggen voert
Vnde ze zwegen alle na dat
Do keerde he ombe dar een blat
Jn den anbeginne der werlt voert
2165Dat god to adame sprack dit woert
Vnde to euoen mede· dat zult gij weten
Van aller frucht zult gij eten
Sonder van desser· vnde op wat vren
Gij dar aff etet zole gij dat besuren
2170Vnde steruoen van dode to dode
Do sprack he voert tote gode
Here eirstewerff zo vrage ick iv
Off desse woerde dijn sin nv
¶ Do sprack maria nv zegge voert
2175He zegede he en wille nicht een woert
Want ick bin in dat rike der waerheit
Vnde vor den genen de zeget gereit
Dat he waerheit is geheten
Vnde dar ombe wil ick eirst weten
2180Dat desse woerde zin de waerheide
Vnde ze zwegen alle ter stede <16va>
¶ Do sprack onse here/ dese woert zin myn
De viant antworde des wil ick zijn
Jn den gelouoe· vnde in desen
2185Wil ick dat ze besloten wesen
Want do adam vnde euoa alleyne
Weren in den paradijse gemeyne
Vnde alto male ongehorsam gingen
Tegen dijn gebot dus sonderlingen
2190So eysche ick dat dine woerde ombe dat
Staende bliuen in hore stat
Vnde ze· vnde de na em komen dan
Ewelike zolen steruoen voert an
Vnde wultu dine woert verwandelen icht
2195So is dat proeflick dat du nicht
En bist de waerheit lude noch stille
Vnde hijr op antworde· de spreken wille
¶ Do sprack maria to oren sone
Leuoe kint wannen is desse hone
2200Vnde desse schalck den duouoelen koemen
Dat ze so vele schalcheit om dat verdoemen
Pinsen om verderuen des menschen diet
Mer de duuele als men hijr ziet
Weten wal dat den onseligen troest is
2205Gesellen to hebbene donket my dor des
Jn orre armode om em dat wreken
Sone nv wil ick hijr tegen spreken
Want dat waer is dat du vor nv
Desse woerde sprekest zegge ick iv
2210Mer een ander litter spreket voert
Vnde de hijr op aldus antword
De zeget dar loesheit vnde schalchede
Nyeman mogen bescudden mede
Dar men myt rechte voert sal gaen
2215Want de duuele <in HS: letztes e übergesetzt ergänzt> sonder waen
Daer desse vorkomet de rieden adamen
Vnde euoen mede dat ze namen
Den appel de verboden was
Want in den boke staet na das
2220Dar he desse woerde vet track
Dat een serpent to euoen sprack
Vnde to adame de desse dieff
Desse procuorere in sinen breyff <16vb>
Valschelike vorzwiget vor dij
2225Vnde dit weren de woerde nv zij
De se euoen deden verstaen
Ete gij desse vrucht gij zult saen
Alze iv meyster wesen geschapen mede
Van desser logene vnde valschede
2230Dat dit do dede de man
Al by des duuels rade dan
So willen de viande den menschen wrogen
Mer ouoermyddes dessen ongevogen
Vnde ok ombe dit pont zo wil ich ter stede
2235Den menschen to rechte beschudden mede
¶ De viant zach em bespottet zeer
Van zulker antworde· vnde zegede heer
Her richter desse vorsprekersche
Menet aldus ontgaen mynre lesse
2240Mer nicht aldus· want vader dar staet
Bescreuen· daer een openbaer mysdaet
Geschiet· de gerechte richter nochtan
Al en wroget nyeman den sculdigen man
He is sculdich voert to varne
2245Mit zinen herten· vnde nicht to sparne
Mit der mysdaet vnde myt der pinen mede
Al is dat sake dat de vorsprake zegede
Dat men my nicht sculdich to hoerne is
Dat ick nochtan nicht ne lije des
2250Men sal my antworden van desen
Vnde al weer des nicht nochtan zolde wesen
Sculdich de richter voert to gaene
Mit syner heerlicheit na mynen waene
Waer ombe· want du bist gerecht
2255Des wil ick dan zeen nv vnde echt
Off dijn name is volgende den
Want ik wil zwigen vnde an zeen
Dine heerlicheit hijr an vorwaer
Want de mysdaet is openbaer
2260Vnde en behouoet gener prouoe dan
Vnde dar en is geen twiuel an
De mensche en brack dat gebot gereet
Nu sal ick zeen dine heerlicheit
Vnde mede dat ick en gene partijen <in HS: r übergesetzt ergänzt> <17ra>
2265Holden ne mach kegen marien
So an rope ick al hijr ter stede
Dine edele heerlichede
¶ Nuo wart vorsaget de moder godes
Want ze ontsach er des gebodes
2270Dat de gerechticheit zolde gaen
Ores lieuoen sones ouoer dwers saen
Alze van heerlicheit· van gerechte nicht
Vnde waert wenende ouoer dat menschliche slecht
Vnde schoerde er cleder ten bruosten dan
2275Se sprack do sone nv ze an
Den licham de dij droech gerede
Vnde de bruoste de du zoges mede
Nuo ze de dij schenden de gene
Vnde bespegen· vnde cruceden gemene
2280He an ropet dine heerlicheit hijr
Alzo alze zeget desse ongehuer
So sal dat bij dinen willen vet gaen
Nicht bij den sinen sonder waen
Vnde bidde oek mede darkegen dij
2285Offte doe aff vet den boke my
Des leuoens· want en geen recht
Ne wiset dat du nv vnde echt
Voert zalst gaen myt heerlicheiden
Mer alze dat an hoert diner rechticheiden
2290Nuo sal ick zeen wen du to voeren
Best zalst gelouoen vnde hoeren
Offte diner moder· offte den verraeder
Dus wart de sone vet den vader
Beroert dar he sine moder sach an
2295So wijfflike wenen· vnde sprack dan
Den viant an in dat pleit
Jck ontsegge dij to hant myne heerlicheit
¶ De viant sprak do vleysch vnde bloet
Heuoet dij geraden dat gij dit doet
2300Vnde nicht de hemelsche gerechticheit
Jck hadde dat wal to voren geseid
Dat my harde zwaer solde wesen
To hebbene des richters moder to desen
Kegen my nv to eynen aduoocaet
2305¶ Do sprack maria· du vuole quaet
Wiltu icht meer hijr to versynnen
He sprack ick wil nv eirst beginnen <17rb>
Vnde op de ewangelia oeck mede <in HS: zweites e übergesetzt ergänzt>
De wt der scriffturen van der wet
2310Vnde zal der rede volgen mede
Ouoermyddes alle gerechtichede
¶ Eirstwerff zegge ick dat dat recht
Dat gotlike her is komen echt
Dat ze dar ynne leren de richters dan
2315Als em een twist rijset an
Tuschen personen in erflicheden
Vnde van anderen dingen in dat scheden
De gerechte richter sal scheden al geheel
Gemeyne dinck vnde geuoen zijn deel
2320Elken· want gemeyne dinge
Brenget qroet twist in sonderlinge
Want de scrijfftuer der waerheit fijn
Orcondet mij vnde den gesellen myn
Dat wij sin vorsten der werlt vrij
2325Nochtan en zegge ick dat nicht bedij
Duo en heuoest dar wal een deleken an
Du almechtige god nochtan
Ja een deleken alzo groet gesecht
Als een zenep zaet in eyn muodde gelecht
2330Vnde dar ombe om desse twe woerde
Mijn vnde dijn als ment hoerde
Eyn twist dagelikes rijsen mochte
Tuschen dij vnde mij onsachte
Almechtich god vnde diner moder mede <in HS: zweites e übergesetzt ergänzt>
2335De vorsprake der werlt is geset
So begher ick ouoermyddes dine gerechtichede
Dat mijn deel weerde gescheden mede
Vnde alzo dat dan de myne
Dat zin de sonden· to mijnre pine
2340Vnde to mynen rechte horen to
Vnde de waldaet bliue dijn alzo
Dit en mach ontseggen richter geen
Jck late wesen nv dit alleen
De al recht heuoet gemaket dan
2345¶ De sone sprack de moder an
Vorsprekersche der werlt/ antwoerd
Do zegede onse vrouwe desse woert
Dat he eyschet heuoet he en weghe
He eyschet gewichte van gewege <17va>
2350Dat lange vor nv gedaen is
En gedenket iv nicht sone des
Dat gij dat al hebbet verdinget
Al dar gij an den cruce henget
Alze doget der werlt in dij woege
2355Vnde op de ander zijde op de ander vlaege
Henck de mordener woe so dat gaet
Alze sonde der werlt dat verstaet
Sone dat ick dij do an sach
Mit drouoegen herten op den dach
2360Vnde myt wenenden ogen mede
Dar was gewegen ter seluer stede
Mit eyner effener schalen de doeget
Vnde de quaetheit onverhoget
Vnde du de weerst de doget gereit
2365Verwonnest dar alle de quaetheit
Alzo dat du neder vorest daer
To der hellen ombe de zielen vorwaer
Vnde treckedes dar vet de keytiuoe
Vnde off dan zulke wage bliuoe
2370De vor alle de werlt feestelike
Gedaen was· vnde ock hogelike
Op den berch van caluoarien eer
So en wil ick wegen nuomber meer
Mer ick holde my an dat alleyne
2375Vnde en wille ander gewichte ne geyne
¶ De procurere wart vorsaget dar zeer
Vnde gaff wt een vreslijck gebeer
Vnde sprack tot noch so hebbe wij
Biesen gestrouwet· vnde dar bij
2380So wil ick trecken ten hardesten saen
Jck se my nv alleyne hijr staen
Alze een procurere ick nv beger
Van rechtes wegene in myne wer
Eynen aduoocaet offte twe dessen dach
2385De men mij nicht weygeren en mach
Vnde dar to so kenne ick desse beide
Gerechticheit vnde waerheide
¶ Onse vrouwe sprack nym de du wolt
Hijr ombe woldende menichfolt
2390De engele vnde ontsegen mede
Sine scalcheit· vnde zegeden ter stede
Conyngynne van hemelrijke <17vb>
Vnde ock mede van eertrike
Mit groter eren so moge gij nv
2395Aduoocate nemen tote iv
Vnde se gehoerde rades dar bij
Se zegede do· so kiese ick to mij
Ontfarmherticheit vnde den vrede
Duos waert hijr een gedinge ter stede
<XII.> Wo gerechticheit· vnde waerheit
Degedingeden tegen ontfarmicheit
vnde vrede···
2400NV wart hijr voert een gedinge
Onder dessen vieren sonderlinge
Want do ze dus weren ontfaen
So is ontfarmherticheit op gestaen
Alze to helpene der menscheit
2405Vnde dar kegen stont op gerechticheit
Vnde waerheit mede· vnde toende vnde zeide
Dat men den sonder zunder beide
Doemen solde al ongespart
Ontfarmherticheit antworde ter vart
2410Vnde off ze guet werden mochten
Vnde em namaels <in HS: zweites a korrigert aus e> dan bedachten
So zolden ze geropen werden dan
Gerechticheit antworde nochtan
So en sal ze god nicht ontfaen
2415Noch en mach· want sonder waen
De quade en solde he sparen niet
Ontfarmherticheit sprack nv besiet
Vnde offte god en spaerde nyemanne dan
so en hadde he nuombermeer goeden man
2420Gerechticheit antworde· ick nicht en mach
Noch en mach op genen dach
An seen de boesheit van eertrike
Ontfarmherticheit antworde dessen gelike
De gracie godes solde ouer vloyen
2425To vorgeuoene alle vernoyen
¶ Do god sach desse manichfolde dinge
Js he geseten to dessen gedinge
Want desse twe nicht ouoer een
En mogen comen alze dat wal scheen
2430He sprack et is gescreuoen ouoer al <18ra>
Dat god ontfarmycheide sal
Vnde de gerechticheit to gader mynnen
Gerechticheit wil dat in allen zinnen
Dat men alle sonden wreke
2435Vnde ontfarmicheit ock zekerlike
Wil dat alle dinge zin vergeuoen
Vnde desse twe en mogen to gader nicht leuoen
Hijr ombe in enen deyle de sonden
Van den menschen· zolen ter stonden
2440Ouoermiddes de gerechtichede
Some gedomet werden mede
Vnde ouoermiddes de grote ontfarmicheit
Sal de sonde ock werden gereit
Jn eynen deyle ock zijn verlaten
2445Gerechticheit wil er nicht maten
Se en comet in des menschen herte
Vnde ropet ene myt groter begerte
Vnde wroget ene al dat ze mach
Do ontfarmherticheit dit gesach
2450Weder stont ze dit wal zeer
Vnde zegede aldus vor onsen heer
Vader du dedest ons verstaen
Do du de menscheit haddest ontfaen
We dat gedopet vnde gelouoich weer
2455Vnde gebijchtet ock weer meer
Dat de beholden zolden bliuen
Wil gij dit nv weder scriuoen
¶ Onse here sprack noch laet ick dat alzo
Des was ontfarmherticheit wal vro
2460Vnde sprack kegen de gerechticheit
Vnde mede kegen de waerheit
Dat weer onrecht zegede onse vorsprake
Dat alzo edele creature gebreke
Vnde de gemaket weren na den liue
2465Ores scheppers dat de verloren bliue
Want dar ombe makede he ene van mynnen
Ombe dat he ene solde leren kennen
Vnde als he ene kende zolde he dan
Ene mynnen· vnde dar na voert an
2470Solde he zijns vrijens gebruokich wesen
Al was dat de engele vor desen
Misdeden· de hadden gebot en gene <18rb>
Nochtan mysdeden se myt allen gemene
Dar ombe hebben ze er verdeynte dar bij
2475Mer de mensche al verbrack he
Dat gebot· dar ombe wart he sterflijck
Dar ombe en salt nicht zekerlijck
Achter bliuen dat de prophete
Seget aldus in eynen behete
2480¶ De sone en zal nicht draegen
De quaetheit des vaders noch gewaegen
Vnde god en sal oeck nicht vergeten
To irbarmene dat is beheten
¶ Ock spreket een prophete meer
2485Op wat vren dat de sondeer
Versuchtet ombe sine zonden zere
Jck en wil er gedenken nuomber mere
¶ Vnde dauoid doet ock mede gewis
Want de tijd van ontfarmicheiden is
2490Gekomen nv to den menschen in schine
Vnde de heuet gedoget manige pine
Vor sine zonde· want in dat zweet
Van sinen ansichte moeste he gereet
Sijn broet eten sonder waen
2495¶ Na dessen woerden is op gestaen
De vrede· vnde sprack alze de fijr
Sinen susteren an in desser manier
Gerechticheiden vnde waerheiden mede
Vnde ock mede de ontfarmichede
2500Hoert myne suster hijr ouoer al
Wat ick hijr to zeggen sal
Vnde gelouoet my de is een bant
Der ewicheiden· vnde nicht den viant
Den verrader sijt zeker vnde gewis
2505De een bant alre quaetheit is
Want gelouoet gij mij ick sal iv saen
Prouoen dat elken is genoech gedaen
Want mijn suster de gerechtichede
Se eyschet ombe dat de man mysdede
2510Ongeorlouoet· <in HS: Ongeendet - gestr.: endet> dat he dar bij
Sonder ende gepinet ock zij
Vnde dit is gescheen· want de gone
Onse beholder de godes sone
Den doet an genck ouoermyddes dan <18va>
2515De menscheit de he dar nam an
Vnde em seluen dar offerde mede
Ouoer al da menschelichede
Alze to lozene den ewigen doet
Der menscheit· vnde ombe desse noet
2520So hadde mogelijck gewesen int behouoen
Dat de engele de nicht mogen drouoen
Dar ombe hadden geloset mede
Want de ongeende dogedichede
God vnde mensche gepineget zin an
2525Ombe de ongehengeden sonde dan
Dat iamer is to zeggene iv
Ombe dit so laet dij genogen nv
¶ Lieuoe suster gerechticheit
Mine ander suster de waerheit
2530Eyschet de woert godes vnde cracht
De to bliuene in orre macht
De dus zin· op wat vren gij eten
Van dessen holte so zuldij moten
Steruoen· vnde hijr aff is genoech gedaen
2535Want de mensche sunder waen
Vor der sonden so en hadde he nicht
Den lichamen sterfflijch
Vnde ouermyddes de sonde so wart he
Sterfflijck· vnde mede dar bij
2540So wart he to asschen alze wij zeen
Dagelikes ouoer al gescheen
Want solde men ene pinen nv ten stonden
Twiuooldelijck van eren sonden
Dat weer suster kegen de mede
2545Want du heitest waerheide
¶ Nuo moet er ock genogen laten
Mijn suster ontfarmicheit· vnde gematen
Want god em heuoet onfarmelike
Laten pinen· vnde oetmodelike
2550Ombe to beholdene den menschen vor waer
Vnde hijr ombe off elk dar naer
Van iv dren hijr heuoet ontfaen
Vnde em van rechte an sal gaen
Vnde to sinen namen dan behoert
2555Jck de vrede bin· rade dan voert
Wal dat vrede werde ter stede <18vb>
¶ Vnde hijr op spreket dauid mede
Dat de ontfarmicheit ter stat
Vnde waerheit de was kegen dat
2560Eyn weder kegen er genomen
Sin aldus to samene komen
Vnde droegen ouer een aldaer
Vnde de gerechticheit oeck dar naer
Vnde de vrede op dit beheet
2565Vnde onder kuosseden em al gereet
¶ Vnde om dessen vrede oeck mede
De procurere aller quaethede
Js omblijde van daer gescheiden
Vnde bleyff altoes voert an in veden
2570Op onsen getruwen aduoocaet
Vnde noch alt henne de vede staet
Ombe ons to brengene to eren slike
Vnde hijr ombe zolde wij gemeenlike
Wij euoen kinder an ropen er
2575De so krefftelike in der wer
Was ombe onse mysdaet groet
Se is onse vorsprake ter noet
Vnde ombe dit edele maget vrij
Dat en geen dinck so groet en sij
2580Gij en hebbet dar een verdingen an
So mote gij ons allen verdingen dan
<XIII.> Wo de duuele visierden wo ze eynen
man mochten maken
ALze mascheron to der hellen komen is
Vnde ze de waerheit weten des
Dat he den pleit heuoet verloren
2585Hadden se des allen groten toren
Vnde visieerden eynen anderen raet
Do zegede een duouoel harde quaet
Mochte wij eynen/ man gemaken
Vnde he dan konde al onse zaken
2590Alzo alze wij macht hebben des
Dat wij wal weten dat geleden is
Hadde wij der gelijke eynen man
Vnde de myt den luden weer dan
Vnde de dan zegede sonder liegen
2595Dat gescheen is· he zolde bedriegen <19ra>
Vele lude vnde verraden
Alze ons de propheten daden
Do ze spreken van onsen heer
Vnde wij des en wisten myn noch meer
2600Aldus zolde de gene weten
Alle de dinge de zin vergeten
Vnde waer dat he dit vertelde
Manich weer de em dar an helde
¶ Prouoet zegeden ze wat groter vromen
2605Ons van em mochte komen
De zulken man mochte maken
Men zolde gelouen al zijnre zaken
Weret dat he weer sonder waen
Do sprack eyn ander duouoel zaen
2610Jck hebbe de macht van dessen zaken
Dat ick wiuoen mach genaken
Had ick ze to mynen wille
Jck weet ene de lude vnde stille
Geerne doet al mijn gevoech
2615Al weer de nicht men vint er genoech
De nemen konnen mans gelijke
Vnde wandelen myt vrouwen heymelike
Mer men moet hemelike konnen
Aldus hebben ze des nv begonnen
2620Eynen man to makene· de al
Er behendicheit leren sal
Anderen luden achter lande
Se meenden dat dit god nicht en kande
¶ Aldus so quam de duuel an
2625To maken alzo eynen man
De zinen zin vnde sine natuer
Weten zolde wal to de kuor
Ombe to krigene godes hantgewerke
Nuo prouoe ick wal vnde merke
2630Dat ze weren harde zot
Se en dachten nicht dat god
Er saken al vernam
Nuo moge wij zijn harde gram
Dat dus krancke dinck ons hoent
2635Alze <gestr.: dus> de duuele dus hadden grecroent
Legeden ze dar en er gedachte
De gene de zegede dat he mochte <19rb>
Mit wiuoen doen al zinen wille
Makede em en wech harde stille
2640Vnde quam dar he ene vrouwe vant
To zinen willen alto hant
Van allen dingen de ze helt
Gaff ze den duuele de ene helfft
Er man de en was nicht daer
2645De rike was dat is vmber waer
Van lande vnde van groter hauoe
Was he riker dan manich grauoe
Dre dochter hadde he· vnde eynen sone
Bij der vrouwen hadde he de gone
2650Dar sathanas an hadde zijn deel
Sathanas pinsede ombe geen heel
Mer ombe der vrouwen schade
Doch quam he to eren rade
Vnde vragede wo he honen mochte
2655Oren man· eyne wile se dachte
Do zegede ze du zalt ene verirren
Dat zaltu wal doen zunder myrren
He en zals em nuowet hoeden
He en zal em moyen vnde verwoeden
2660Nemestu dat ick dij op gaff
Do keerde sathanas dar aff
Vnde genck an des mannes queck genoet
Vnde sloges em harde vele doet
¶ Alze de heerden dat versegen
2665Do er beesten doet legen
Hadden ze des wonder· vnde zegedent den heer
Do wart he zick moyende harde zeer
Vnde hadde wonder wat em waer
Den hierden vragede he des aldaer
2670Wat den beesten weer geschiet
Se zegeden ze en wistens niet
¶ Ouoele behagedet den manne das
Ton eirsten dat dit wiste sathanas
Dat de man dus was verirret
2675Was em dat leyff· vnde he en myrret
Nicht langer he en dede em schade
An sinen ve vro vnde spade
Dat he em moyen zolde de meer
Vnde he ene to zinen willen keer
2680Do sloech he em tijn perde doet <19va>
Des hadde de man den rouwe zo groet
Ombe dat zijn guet dus waert to stoert
Dat he sprack eyn verdomet woert
Dar ene de quaetheit to dreeff
2685He gaff den duuele al dat dar bleeff
¶ Ton eirsten do dat de duouoel wiste
Was he des blijde· vnde en reste
He en dreeff ene noch to meerre noet
He sloech al zine beesten doet
2690Dus dede he zine quaetheit vervuollen
Vnde den man wal zeer verdullen
Do sathanas wiste desse dinck
Dat he buten allen luden ginck
Wiste he wal dat he vollbrengen mochte
2695Al dat he to em wert dachte
Do dodede he em zinen zone
Dar allene sleep de gene
Des morgens als men ene vant doet
Hadde de man den rouwen so groet
2700Dat he al zunder hopene was
Vnde zijn gelouoe zijd zeker das
Wart em zere gekrenket alzoe
Des was de duuel harde vroe
Want he den man hadde gevangen
2705Dat he em nicht en konde ontgangen
¶ Rechte do dit al was geschiet
Genck he to er de dat al gereet
Vnde dede ze staen op eyne kiste
Eyne line dede he er myt liste
2710An den balken vaste knopen
Eynen strick de to mochte lopen
Dede he an er kele dwingen
Vnde dede ze van der kisten springen
Aldus zo bleeff dat wijff verdaen
2715Do de man dit hadde verstaen
Vnde he verloren hadde zijn goet
Wijff vnde kint· do wart zijn moet
So bedrouet vnde zo gram
Dat em to een ziecheit quam
2720Dar he aff starff van rouwen
Aldus zo moget gij my getrouwen
Heuet de duuef man vnde kint
De he to sinen denste vint <19vb>
Sathanas was blijde vander daet
2725Do visierde he enen nuowen raet
Want dar weren dochtere dre
Wo he gehonen mochte de
He wiste wal zolde he ze hoenen
He moste ze waer mede schonen
2730Vnde mede oeck ores willen doen
Dar was een schone gartsoen
De vele zines willen dede
Den leidede sathanas to der stede
Aldaer de ioncfrouwen do saten
2735De ene vrijede he vtermaten
Vnde bat er vele vnde loech
So lange dat he ze bedroech
Vnde ze dede dat he er bat
Vnde de duuel was vroe ombe dat
2740Vnde als he enige dinck voldriuet
He en wil nicht dat verholen bliuet
op dat he des de bouoen zij
He wil verre vnde oeck bij
Dat dat werde meer achter lande
2745Ombe to merene des menschen scande
Dus openbaerde he daer er zonden
¶ Dat was zede in den stonden
So wat wiuoe zo mysdede
Se en weer gemeyne in elke stede
2750Dat ze verboert hadde er lijff
Ton eirsten hrart dat kondich onder de wijff
So lange dat dat quam vor dat gerichte
Do quemen des richters knechte
Vnde hebben dat ionge wijff gevangen
2755Mer de knape is em ontgangen
Do wart ze bracht vor de man
Sere em des irbarmen began
Want ze oren vader kenden
Den ze alle zeer mynden
2760Vnde zegeden zeet hijr vroeme dinck
Wo dat dessen goeden manne mysgenck
De des iongen wiuoes vader was
Nicht dor lanck en was noch das
Dat men binnen dessen lande
2765En genen rikeren man en kande
Nu heuet ze verbort dat leuoen
Mer dorch er guoede neuoen <20ra>
Sal men se grauoen heymelike
Dat ene god bezwike
2770¶ Sathanas den duuel· he onteert
Aldus de gene de he verkeert
Nu was eyn hillich man in dat lant
De desse dinck al onder vant
He troestede de iongfrouwen
2775De he vant in groten rouwen
Ombe er sonderlinge mysuoal
He onder vragede de zaken al
Beide van vader vnde van moder
Vnde oeck van oren broder
2780Vnde erre suster ongeuoal
Se zegeden wij en konnen dat al
Gemerken we dat ons gevalt
Dat is rechte dullike gekalt
Antworde dar op de guede man
2785Want god nyeman haten en kan
Em is leet dat ieman em seluen sleit
Vnde zijd des zeker dat de quaetheit
Van groten zonden is geschiet
Vnde van uwer suster dat verdriet
2790Wiste gij icht dat dat geschiede alzo
Alzo make ons ihesus vro
Alze wij des en wisten myn noch meer
Do antworde de guede heer
Hoedet iv van zondeliken saken
2795Se brengen den menschen in schaden
Vnde doen ene lasterlike steruoen
Want de altoes ombe zonden weruoen
Steruoen geerne quader doet
De guede man zegede em vnde geboet
2800Manich guet woert sonder waen
Op dat ze dat wal wolden verstaen
De oldeste zuster hoerde dar wal naer
Vnde de guede man dat is waer
Sprack em vele van onsen heer
2805Vnde de oldeste pijnde or zeer
Ombe to done dat he or zegede
He sprack wil gij gelouoen megede
Dar an dat ick iv sal leren
Jck sal iv mynnen to uwen eren <20rb>
2810Noch iv en geschiet nuomber de noet
Noch de zake gene zo groet
Nuo en mystroestet iv nicht zo zeer
Bij der hulpen van onsen heer
Jck sal iv harde wal beraden
2815Doet dit dat en sal iv nicht schaden
Want ick en wone hijr nicht vere
Doet gij en werdet des nuomber erre
¶ Ton eirsten dat he ze hadde gewiset
Vnde den gelouoen aldus gepriset
2820So genck de guede man van dane <in HS: e übergesetzt ergänzt>
De oldeste hilt er vaste dar an
Se hielt er an den prediker
Al zijn doen bequam wal er
Vnde alze de duuel dit vernam
2825Waert he des vtermaten gram
Want he meende desse hebben verloren
Al legede he er iet to voren
He ontsach dat dat nicht en diede
Dat en weer off dat enich wijff beriede
2830¶ Nu hadde he ene de zine sagen
Dicke wile hadde gedragen
Der zegede he dit to gener stede
Nu hoert wat de quoene dede
Se nam de ionge to eynen rade
2835Vnde vragede er wat ze dede
Vnde off ze der suster iet hadde weert
Se antworde do ter veert
Jck wene ick guedes rades wal behouoe
Mijn suster is althen so droue
2840Vnde so gram vnde zo zuoer
Ombe onse quade auentuer
Dat ick des hebbe grot ongemack
Eyn man de to er sprack
Van gode· de heuet ze so bekeert
2845Dat ze doet dat he er leert
¶ De quene sprack alzo lange
Als gij zijd in oren bedwange
So en geschiet iv nuomber meer vrome
Van lichame wo dat kome
2850Mer mochte gij de lusticheit bekennen
De de vrouwen hebben alze ze mynnen <20va>
Gij zolden luttel prijsen dat guet
Hadde gij de lusticheit in uwen moet
De komet van mannen zegge ick iv
2855Gij zolden dar bij vervrouwen nv
Wat is schoenre vnde soeter dan mynne
Dit zegge ick dor iv vrendynne
Al hadde gij aldus desse werlt groet
Nochtan voer gij bet weer gij doet
2860Gij en weten nicht wat blijscap zij
Vnde ick zal iv zeggen waer bij
Juo suster is older dan gij zijd
Vnde ze sal to eirst doen er delijt
Aldus ze dat iv verbieden sal
2865Vnde zal uwes vergeten al
Dus zuldij van uowen schonen liuoe
De blijschap verliesen keytiuoe
¶ Se zegede do ick en dorste nicht ane gaen
Dat gij my hijr nv doet verstaen
2870Mijn suster bleue dar ombe doet
Juo suster doet nv domheit groet
Vnde ze heuet nv quaden raet
Gij zult doen dat daer to staet
Vnde doen al dat iv lijff begert
2875Vnde zijd der doet al onverveert
Jck en weet nicht zegede ze van dessen treken
Vnde en daer iv nv nicht meer spreken
Ombe myne suster nv gaet henen
Segede de maget tot der quenen
2880Mer anderwerff als gij hijr komet
So moge gij mij spreken dat iv vromet
¶ Alze dit wiste de duuel al
Was he vro vnde wiste wal
To zinen willen hebben de gene
2885Als en wech was de quene
Pijnsede he ombe er tale
De duuel merkede dat gene wale
Dat ze beroert was to sinen wille
Vnde daer ze allene was stille
2890Sprack ze dar aff in oren zin
Vnde do stack he dat er noch vaster in
To hant dar na eyns auoendes spade
Sat ze in orre kemenade
Vnde besach or schone lede <20vb>
2895Vnde zegede ia is dat waerhede
Dat my zegede dat vroede wijff
Verloren is mijn schone lijff
Dat olde wijff dede ze halen
Se zegede to hant van uwer talen
2900Weet ick de waerheit al gemene
Mijn suster geuet ombe my wal clene
De quene zegede dat wiste ick wal
Se zolde iv noch haten al
Hadde ze ores willen bet een deel
2905Wij en zint gemaket ombe geen heyl
Dan ombe to hebbene man
De ander zegede ick queme dar an
Mer dat ick ontsee den doet
De quene zegede· cleyne noch groet
2910En doruoet gij den doet ontseen
Mer wille gij uwe suster vleen
Wille gij ick zegge iv wat gij doet
De ander zegede wat iv donket goet
Wil ick doen groet vnde clene
2915De quene sprack· zo zijd gemene
Allen mannen zonder merre
Vnde vleet dan uwer suster vere
Dus moge gij doen dat gij begert
Vnde nicht en zijd der doet verveert
2920Dat men iv dar ombe doet enige ande
Dus zint gij buten uwer suster bande
Nochtan sal wal na desen
Eyn goet man blijde wesen
Jv to truwene dor iv goet
2925Lieuoe mynne aldus so doet
So hebbe gij uwen willen al
De ander zegede· vnde ick sal
Vnde vlo van ore suster dannen
Vnde waert gemene allen mannen
2930Bij den rade van der quene
Vroe was de duuel ombe dat gene
Dat ze aldus was gevaen
¶ Als dit de oldeste suster heuoet verstaen
Genck ze to hant to den goeden man
2935De ze to voren leren began
Sere drouoich· do he ze sach <21ra>
Vragede he er wat er was
Hem ontfarmede van eren rouwe
Vnde sprack zegent iv ioncfrouwe
2940Vnde beuoelet iv onsen heer
Gij zijt beweget harde zeer
Dat is recht dat ick hebbe toern
Segede ze want ick hebbe verloern
Mine suster want ze is gemene
2945Allen mannen groet vnde clene
Do ze dit sprack do wart he irre
He zegede ick wene de duuel merre
Noch onder iv dat donket mij
Vnde he en lat iv nuomber vrij
2950Eer gij gehoent zijd alle gader
Ons en helpe ihesus onse vader
¶ Ach here zegede ze helpet mij bevroeden
Wo dane wijs ick mij sal hoeden
Van den duuele hebbe ick grote vaer
2955De here zegede ick zegge dij waer
Wiltu volgen al mynre tale
Jck sal dij behoeden wal
Ja ick zegede ze althenen gader
Gelouoestu dan an den vader
2960An den sone an den hilgen geist
Vnde dar an ock alre meist
Dat een god sin desse dre
Vnde dat de zone ombe dij
Vnde ombe ons allen gemeenlike
2965Hijr neder quam op ertrike
Ombe dat he ons zolde beholden
Vnde alle de em deynen wolden
Vnde an de gebode der hilger kerken
Vnde dat he papen vnde clerken
2970Jn ertrike heuet gelaten
De ons wijsen ter rechter straten
Wultu hijr an gelouoen al
Ja ick here groet vnde small
Alzo gewaerlijck als ick gelouoe
2975Bidde ick gode dat he my rouoe
Van sathanas behendicheit
De here sprack dit is wal gezecht
Vnde ick bidde iv tot alre hoede
Dat gij iv hoedet van tornen moede
2980Vnde gij nicht gram slapen en gaet <21rb>
Want dat is de dinck dar zijn baraet
De duuel vele in gewint
Alze he de lude toernich vint
Hijr ombe hoede dij als duo bist irre
2985Dat du my zokes ick en bin nicht verre
So wat moyenissen dat du heuoest
Se dat du dij sculdich geuoest
Goede vnde sinen vrenden to
Vnde mij preester· vnde dan doe
2990Als du gaest slapen vnde op staes
Dat du een cruce vor dij slaes
Jn de ere der driuoldicheit
In de ere des cruces dar cristus menscheit
Ane starff omb onse noet
2995Ombe ons to lozene van der doet
Doestu dit in gener staden
So en mach dij de duuel nicht schaden
Dar du zolt slapen dar holt lecht
De duuel hatet dat ick zegget dij echt
3000want he schuwet de claerheit zeer
Do desse dinck wat zal dij meer
¶ Aldus leerde ze de goede man
Er· de sorge legede dar an
Dat ze de duuel nicht en solde schenden
3005Do liet ze er des genenden
Dat ze to hues doch dorste keren
Se zette or to den denste onses heren
Oetmodich was ze kegen de armen
Gueden luden began des ontbarmen
3010Vnde zegeden aldus to der ioncfrouwe
Dat gij driuoet dus groten rouwe
Omb uwen vader omb uwe moder
Omb uwe suster omb uwen broder
De gij ouoele hebbet verloren
3015God late iv gueden raet verhoren
Gij hebbet noch so schone guet
Manich guet man set sinen moet
Ombe iv to wiue to ontfane
God brenge iv ton besten dar an+e
3020Aldus troesten ze ze manich warff
God geue my dat mij bedarff
Sprack de ioncfrow dan dar naer
Aldus was se wal twe iaer
Dat ze de duuel nicht mochte schenden <21va>
3025Noch in genen sunden vinden
Dat was em vtermaten leet
He wiste oeck dat wal gereet
Dat he ze dar aff ock nicht en keerde
Van dat er or bijchter leerde
3030He en mochte ze gemaken gram
¶ Mit den he er suster nam
Vnde brachte ze op einen saterdach
Dar de ander to gesach
Ombe dat he ze wolde toernen doen
3035Er volgede manich quaet gartsoen
Dat en was den auende nicht verre
Alze ze se zach wart ze erre
Se sprack alzo lange als gij dit leuoen
Suster nicht en wil-1et begeuoen
3040So en komet nicht meer to desser stede
Gij doet my dar laster mede
Des ick wal ontberen mochte
De ander zegede dat ze dachte
Alze dar de duuel rastede in
3045Gij zijt arger dan ick bin
Jv confessoer is iv poytier
Wiste dat dat volck dat wonet hijr
Gij zolden dar ombe ontliuoet wesen
De ander waert toernich van desen
3050Alze se er zegede dessen orloff
Suster zegede ze ruomet mynen hoff
Jck en ruomes nicht alzo wal is dat mijn
Sprack de ander nv alze dijn
Do wolde ze ze wt stoten myt crachte
3055De ander werde er harde onsachte
Vnde de portier sprongen ze an+e
Vnde myshandelden ze myt slane
De ioncfrowe eer ze em ontbrack
Hijr aff quam er groet ongemack
3060Ombe dit was de duuel vroe
To eirst dat de ioncfrowe ontfloe
Liep se in de kamer vaste
Vnde sloet de dore kegen de gaste
Er knape vnde er ioncwijff ze twe
3065Weren in den hues vnde nicht me
Dor hen en lieten de anderen niet <21vb>
Se en deden do dat em riet
De duuel er leydes man
De em al quaetheit brachte an
3070Oeck en liet de ioncfrowe niet
Se en dogede alleyne er verdriet
Vnde lach op er bedde in oren clede
Vnde wenede zere vnde gerede
Alze se de duuel dus zach allene
3075Sere verirret vnde in wene
Vnde nacht was· do sprack zijn raet
Dat ze weer wal begaet
Se gedachte orre moder
Vnde ores vader· vnde ores broder
3080Vnde dar to orre suster beyde
Se weynde van rouwen vnde van leyde
So dat ze alto male vergat
To done dat er de here bat
Er confessoer dat he er beual
3085Dit zo merkede de duuel al
Vnde was vtermatene blide
He sprack nv lest ze er getijde
Se is buten der hoede van onsen heer
Vnde buten ores mesters leer
3090Jn desser quaetheit waert ze in slape alzo
Dat ze er nicht zegende do
Do zegede de duuel· nv mach men dar an
Harde wal maken onsen man
<XIV.> Wo merlijn gewonnen wart..
Vnde dar na wo he geboren wart..
NV hoert voert de auentuore
3095De duuel de eirst zegede ter vore
Dat he myt wiuoen wesen mochte
Do men em desse bodescap brochte
Was he wal gereet to er daer
Vnde dar ze sleep lach he myt er
3100Vnde wan een kint an er saen
Vnde ze wart in wake sonder waen
Vnde dachte ombe ores mesters tale
Mit den zegende ze er wale
Vnde ze riep sancta marie
3105Wat is my geschiet acheste fie <22ra>
Mij donket ick bin in arger dinck
Dan do ick to bedde ginck
Helpet maria moder onses heren
Biddet uwen sone dat he keren
3110Mine zele mote tor goeder stede
Vnde he mynen licham bevrede
Van den quaden bosen viand+e
Do stont ze op alto hant
Vnde zochte den genen de er dat dede
3115Se mende ene vinden to eniger stede
De dore dat was wonder groet
Vant ze besloten alze ze besloet
Do genck ze in allen hoeken
Beide tasten vnde zoeken
3120Ombe den dar er dat was aff gescheet
Mer ze en vant ene altoes niet
Do dachte ze wal dat se sathan
Hadde gehoent vnde anders geen man
Se w+aert drouich vnde riep zeer
3125Genade sprack ze lieue heer
Dat gij den duuel nicht moten gehengen
Dat he mij to der schanden mote brengen
¶ De nacht genck hen vnde dat woert dach
Sathanas de zijn beiach
3130Mit orre suster hadde voldaen
Dede ze nv vte den hues gaen
Vnde er portier alto male
De em gedeent hadden wale
Vnde do ze en wech weren gegaen
3135De ioncfrowe quam alzo saen
Vet ore kameren· vnde to hant
Riep ze dar do eren seriant
Vnde hiet ene ombe twe vrouwen zenden
Dat ze dar quemen wolden ze gevinden
3140Er to zokene den goeden heer
Doch quam ze dar myt groten zeer
¶ Do ze de goede man versach
Vragede he or wat er was
Want he sach oren zin verzeert
3145Here zegede ze ick bin onteert
Mit rechte is mij dat herte zeer
Mij is geschien dat nye eer
Wiuoe en geschiede dan my <22rb>
Ombe raet kome ick nv to dij
3150Gij zegget dat zo grote zonde
Geen mensche gedoen en konde
Sreke <sic; wohl Verschreibung für Spreke> he des bijchte vnde weert em leet
Vnde he dan dar mede dede gereet
Den raet van zinen confessoer
3155God vergeuoet em op de ver
Here ick hebbe zere mysdaen
Vnde dat zuldij wal verstaen
Dat mij gehoent heuoet de viant
Do zegede ze em alto hant
3160Van erre suster wo ze dar quam
Vnde wo ze dar ombe waert gram
Vnde ock wo ze was to blouwen
Vnde wo ze van groten rouwen
Ongesegent sloet de dore
3165Vnde vergat al dor vnd dore
De leringe de gij mij tonet
Des heuet mij de viant gehonet
Vnde genomen myne renichede
Jck dore zochte to elker stede
3170Mine kamer ick en vant dar in
Man noch wijff meer noch myn
De dore was besloten wal
Vnde ick en wiste nicht al
Wat dinge dat mij quam to schaden
3175Here des biddick uwer genaden
Off ick den doet dar ombe kiese
Dat ick de ziele nicht verliese
¶ De goede man de hoerde er zeer
Hem verwonderde des io lanck io meer
3180Vnde he en gelouede des nicht een woert
Want he en hadde des nye gehoert
Vnde he sprack de duuel is in dij
Vnde du bist der vol dat donket my
Wat penitencien zoltu ontfaen
3185Dat du my logene doest verstaen
Nye en was in der werlde wijff
Dan myt manne sonder blijff
Se en hadde ene getastet off gesien
Den man daer er dat mochte off geschien
3190Wo wiltu mij gelouoich maken
Dat dij gescheen zin desse saken <22va>
¶ Do antworde dat trorige wijff
Alzo behoede my god myn lijff
Als ick iv waerheit do verstaen
3195De goede man antworde saen
Js dat waer dat wert ons beiden kont
Mer du heuest dij zere besond
Dat du nicht en dedes dat ick dij heet
Hijr ombe en saltu dat laten niet
3200Du en zalt vasten den vrijedach
Alzo lange alze du leuen machs
Vnde van den keuoesdome do dan
Des ick gelouoen nicht en kan
Dat dij dat alzo geschiede
3205Penitencie de ick dij gebiede
Js dat sake dat du machst
Se zegede do na mijnre macht
Wil ick doen dat gij mij hiet
He sprack god helpes dij gereet
3210Du komest hijr gode to genaden
Vnde to der hilgen kerken to raden
De god koffte myt sinen bloede
Dat was myt enen duoeren goede
Dat was warege bijchte
3215Was dat bij dage was dat bij nachte
Alzo alze de dinck geuoel
Dat du alzo zegedes nv vnde nicht el
Vnde dan doest dat men dij raet
Here sprack ze al dat dar to staet
3220Wil ick doen al dat ick kan
God helpes dij leuoe sprack de man
Js dat waer dat duo mij doest verstaen
Jck hoepe du zoldes wal ontgaen
¶ Alzo gewaerlijc sprack echt dat wijff
3225So moete mij god behoeden dat lijff
Als ick iv waerheit do verstaen
De goede man antworde saen
Du zalt doen al mynen raet
Vnde schuwen meer voert al quaet
3230Here zegede ze dit is al waerhede
So vortije dan voert vnkuoeschede
Sprack de man vnde· des en laet niet
Sonder dat slapende geschiet <22vb>
Jck do here sprack de ioncfrouwe
3235Nuo weset mijn borge getrouwe
Off ick do dat gij my hiet
Alzo wal alze iemen de men weet
Dat my god vergeuen sal
Here hijr aff myne mysdaet al
3240¶ Ene discipline gaff he er dar
Vnde sette er penitencie zwaer
De nam ze wenende vnde myt trouwen
Als enen den zine zonden rouwen
He zegende ze myt goeden zinne
3245Vnde leerde er onses heren mynne
He dachte wo dit wesen mochte
Dat ze em to voren brochte
He dachte dat dat de duuel dede
Do leide he ze to ener stede
3250Dar he er drinken dede wijwater
Nu mote dij zegenen zegede he pater
Et filius· et sanctuom flamen
Nu drinck in den name amen
¶ Nu dencke zegede he omb de gebode
3255De ick dij geleert hebbe van gode
Vnde alze du noet heuest kom to my
He zegende ze· vnde do zegede he
Gaet to gode· vnde al dat goet
Vnde de alemissen de gij doet
3260Sette ick iv vor uwe zonden
Dus genck ze ton zeluen stonden
Vnde leide een hillich leuoen
De viant sach dat ze begeuoen
Sijn doen in derre gebeer
3265Alze off ze sonder zonde weer
Des wart he vtermaten gram
Mit den de tijd so vere quam
Dat de vrucht in er wes
Vnde de licham er op blies
3270So dat dat volck wart gewar
Vnde zegeden do tote er
Joncfrouwe gij dicket nv zeer
Se sprack danck hebbe onse heer
Se zegeden leuoe bij wat manne
3275Heb gij dat kint ontfangen danne
So helpe mij god vt aller noet
Alzo ick des en weet clene noch groet <23ra>
Heuet dat volck gewesen myt iv alle gader
Dat gij nicht en kennet den vader
3280Se zegede zo mote mij de godes krafft
Nuomber van desser dracht
Mij verlosen off ick ie man
Mit tastene offte myt ziene gewan
Mij zo na nit zulken sachen
3285Dat he my mit kinde mochte maken
Se zegenden em do vnde spraken
Lieue mynne myt dessen saken
En geschiede dit nye vrouwen
We sal iv des getrouwen
3290Guet is dat to zene dat gij ene mynt
Den dar gij aff draget dit kint
Dat gij des nicht en wilt openbaren
Mer dat is schade twaren
Dat dar iv ombe to steruoene steet
3295Ton eirsten alze dat de richter weet
¶ Faise de mor deus omplasier
Sprack de ioncfrow· he vint my hier
Mer alzo beholde my god mijn leuoen
Als ick en weet wen dat kint geuoen
3300De vrouwen hilden dar er spot
Vnde schieden danne vnde zegeden wete god
Juo schoenheit vnde iv schone gelat
Vnde iv simpelheit is worden quaet
Want gij hebbet dat nv al verloren
3305Dat stont er so ze moste dat horen
Des was er harde we to moede
Se sochte raet alze de vroede
Vnde genck to eren confessoer
Vnde tellede em er auoentur
3310Wat de vrouwen to er zegeden daer
De goede man waert al gewaer
Dat ze droech leuoendich kint
He sprack ia en heb gij nicht sint
Gelaten van dat ick iv hiet
3315Here sprack ze neen ick niet
Geschiedet zegede he· iuo nicht meer
Dat wonder dat iv geschiede eer
Here zegede ze dat en is my scheet
Mer eens dar my aff komet dit verdreet
3320Des wonderde den goeden man <23rb>
Vnde he bescreeff de wile dan
Vnde de nacht dat dat er geschede
He sprack van den quaden diede
Laet de tale al gader gaen
3325Vnde weset des al zonder waen
Segge gij mij waer· wetet dat to voren
Alze dit kint wirt geboren
Sal ick de waerheit weten wal
Hoepe ick an gode anders nyeman al
3330Js dat waer dat gij my doet verstaen
Gij zolen der doet wal ontgaen
Wat wonder is dat al hebbe gij vaer
Alze dat vor dat gerichte wirt openbaer
Solen ze iv willen ontliuoen
3335Ombe dat iv goet em zolde bliuen
Mer ton eirsten dat gij zijd gevaen
So doet my dat myt enen boden verstaen
Jck sal iv helpen· vnde geuoen iv troest
Jck weet wal gij werdet verloest
3340Van gode· ia zint gij zulck van binnen
Als gij my buten doet bekennen
Gaet to hues vnde weset zonder sorge
Doet wal ick bin hijr aff iv borge
Eyn guet leuoen doet steruoen wal
3345Se genck to hues vnde dede al
Dat beste dat ze mochte
¶ Mit den quam dat gerochte
Vor den richter van der dinck
Schire he de ioncfrouwe vinck
3350Men brachte ze vor de schepene danne
Vnde ze ontboet dat den goeden manne
De er to radene plach
He quam dar op den seluen dach
Mit den quam dar de richter nv
3355De lude zegeden here hoert ons nv
Desse vrouwe zecht dat ze van man
Ne en gene scult gewan
¶ He zegede do· is dat iv waen
Dat vrouwe kint macht ontfaen
3360Sonder gemeenschap van manne
Er confessoer antworde danne
Jck en zegge iv nicht al dat ick weet
Mer dat zegge ick iv gereet <23va>
Doet mynen raet dat is iv goet
3365Dat gij dar geen gerichte ouoer en doet
Eer ze vanden kinde is genesen
Want dat en donket mij geen recht wesen
Dat kint en heuoet gener doet verdient
Do zegede de richter lieue vrent
3370So wille wij des doen al uwen wille
Hoert <in HS: t nachgetragen> here zegede he vnde zwiget stille
Doet ze in enen torn besluten
Vnde wechters genoech dar buten
Vnde myt er twe vrouwen de ze verhoegen
3375Vnde in de pine gehelpen mogen
Dus mosten ze besloten wesen
Tote den dat ze was genesen
Vnde dat kint mach alleyne eten
Mach men dan dar anders icht aff weten
3380So richte dar ouer her baliuo
Desse dinck rade ick iv nv
Dit is dat beste dat ick dar aff weet
Do gij icht anders dat is mij leet
¶ De goede man gaff dessen raet
3385He en duochte den richter nicht quoaet
He dede ze doen in enen steen
Dar ne was an dore en geen
Se en weren vaste verhameit
Twe vrouwen weren myt er geleit
3390De vrodesten de men vinden konde
Een vinster dat bleeff open staende
Dar men in trecken mochte
Sulke zake alze em dochte
De goede man de dit geriet
3395He sprack opwert vnde hiet
Der ioncfrouwen· vnde zegede
Giff den kinde zine kristenhede
Ton eirsten als dat geboren is
Alze du machst gemerken des
3400Dat men ouer dij sal richten
Sende na mij myt dinen knechten
Geerne here riep ze naer
¶ Dus bleyff de ioncfrouwe dar
Jn den torne de dat zwaer verdroech
3405Vnde dat gerichte gaff er genoech
Do quam de tijt dat ze genas <23vb>
Vnde do dat kint geboren was
Soldet hebben gehad des duouoels zin
Want et was duuels gewin
3410Mer he haddet ouoele vorhoet
Vnde ihesus starff dor grote oetmoet
Vnde he hoende de ioncfrouwe
Jn den slape des ze hadde rouwe
Wo ze gehoent was vnde verraden
3415Se riep ton alre eirsten genaden
An onsen heren harde starke
Vnde beuoal er der hilgen kerke
Vnde em allen de myt gode zin
Hijr ombe zo wolde onse here fijn
3420Dat de duuele dar ane vonden
De dinck dar ze dat ombe bestonden
¶ <in HS: ¶ interlinar zwischen 3421 und 3422> Se wolden dat zeget de hystorie
Dat dat kint hebben zolde er memorie
Van allen dingen de weren geschicht
3425Des en gebrack em nichtes nicht
Mer god kende der vrouwen zin
Dat er leet was zulck gewin
Des wolde he dat der moder zonde
Den kinde nicht geschaden konde
3430Vnde gaff em dat et konde vorsien
Alle de dinge de zolden geschien
Duos hadde he van den viande <in HS: e übergesetzt ergänzt>
De vorgeledene dinge bekant
Vnde dat gescheen zolde ombermeer
3435Wuste dat kint van onsen heer
Dus mochtet em keren daer id wolde
Wilt ock dat mochte bolde
Onsen heren geuoen zijn recht
Vnde den duuele zijn deel echt
3440Want dat vleysch quam van den viand
Vnde god hadde dar de ziele in gesant
Ombe dat de lude zolden dar in
Prouoen mogen des duuels zin
He gaff em meer synnes dan enen anderen
3445He heuet des noet he mach dar wanderen
¶ Wes dat kint sal plegen moget gij hoeren
Mer aldus zo was et geboren
Vnde de vrouwen weren vervaert
Ombe dat id was alzo gehaert <24ra>
3450Se lietent der moder schouwen dar ze lach
Se zegende er alze ziet zach
¶ Dat kint verveert my sprack de vrouwe
So doedet ock ons bij mijnre trouwe
Antworden de anderen wijff
3455Dat wij wenen verliesen dat lijff
De moder sprack nv doet id doepen
Men zalt an ene lijne knopen
Vnde latent vt den venster neder
De wijff antworden er weder
3460Wo salment hieten wete gij des ieet
Se zegede als mijn vader hiet
¶ Se lietent neder myt goeder stade
Vnde hieten dat ment kerstenen dede
Vnde dat ment hiete na den older vader
3465Geerne riepen ze do alle gader
Dat mote ter goeder tijd zijn
Do hiet ment na den manne merlijn
Merlijn was et kristen gedaen
Men gaff et der moder weder saen
3470Want dat nyeman anders dorste sogen
De moder hildet ze mostet gedogen
Tote den dat et hadde maende tijne
De vrouwen zegeden zo onsiene
Kint· en zeghe wij nye eer
3475Des wonderde em io lanck io meer
¶ Do id tijn maent was olt twaren
Duchtet em wesen van twen iaren
Do et was van anderhaluen iaer
Segeden de vrouwen openbaer
3480Vrouwe wij willen hene gaen
Al daer onse woninge staen
Tot onsen vrenden want dat is tijd
Se zegede als gij hene zijd
Sal men my to hant ontliuen
3485Wat moge wij des wij en mogen bliuen
Mit iv hijr nicht ombermeer
De ander weende do harde zeer
Want ze was zere vervart
Vnde ze gengen to den vinsterwert
3490Vnde de moder nam er kint
Jn oren arm vnde ze begint
Maken een groet hantgeslach <24rb>
Lieue kint sprack zi owij owach
Dor dich moet ick den doet ontfaen
3495Nochtan en hebbe ick nicht mysdaen
Jck en weet wo mij dat is geschiet
Vnde men wil des mij gelouoen niet
Dus moet ick steruoen myt onrechte
Do ze dus sprack to genen knechte
3500Vnde ze zegede off god dat heuet gekoren
Dat du wordes van mij geboren
Dus clagede ze er grote leet
¶ Dat kint zach op er vnde sprack gereet
Lieuoe moder en bedrouoet iv niet
3505Ombe dat iv noch is geschiet
So en werdest du nicht verdaen
Do dat de moder hadde verstaen
Bezweech er dat herte· vnde al de lede
Er arme ontgingen er mede
3510Vnde dat kint vel neder vnde scree
Do quemen de anderen vrouwen twe
De to den venster weren gestaen
Vnde zegeden wil gij dat kint verslaen
War ombe liete gij dat ter eerden vallen
3515De moder zegede vor em allen
Vnde antworde alze de bloede
Dat zolde ick doen harde node
Mer dor een woert dat et mij zegede
Ontvellet mij· do spreken ze beide
3520Wat wonder zegedet iv hijr toe
Twaren zegede ze dat zegede zo
Dat men mij hijr ombe nicht verdede
Et zolde noch spreken haddet stede
Antworden de wijff vnde myt dien
3525Nemen ze id vnde hebbent besien
Vnde besochten off id wolde spreken voert
Mer dat en zegede nicht een woert
¶ De moder sprack nv zegget schire
Dat men mij zal in enen viere
3530Verbernen nv dor sinen wille
He en sal nicht lange zwigen stille
Jn oren arm nam et myt dien
De moder de geerne hadde gesien <24va>
Dat dat kint nv hadde geseget ieet
3535De wijff zegeden do god weet
Dat is schade dat iv schone lijff
Ombe dessen leliken keytijff
So iamerlike wirt verloren
He weer bat gebleuoen ongeboren
3540¶ Gij lieget antworde merlijn
Al hiet iv de moder mijn
Do worden de wijff in vare
Vnde zegeden dat dat de duuel were
Dat en weer geen kint dat spreken konde
3545Vnde er tale zo wal verstonde
Do spreken ze em an de twe
Vnde he en amtworde do nicht meer
Dan laet mij in <in HS: am Ende der Zeile nachgetragen> vreden staen
Gij hebbet zeluen meer mysdaen
3550Dat zegge ick iv· dan mijn moder doet
Dit wonderde em in oren moet
Vnde zegeden/ dit grote wonder
Moet dat volck weten hijr onder
Wij en zolen dat nicht verhelen
3555To eirst dat ze dat mochten gestellen
Quemen ze neder vnde zegeden
Van merline de vroemedicheden
So dat de richter wiste de zake
Dat duchte em wonder dat dit kint spreke
3560Vnde zegede spreket he nv de knecht
So is dat tijt dat men ouer er richte
Vnde men ze voert brenge
Vor de schepenen in dat gedinge
<XV.> Wo merlijns moder vor gerichte quam
Vnde wo ze merlijn quijt makede
DE richter hete dat de schepene(n) quamen(n)
3565Binnen viertich dagen to samen
Vnde er recht geuoen wt
Do men er dat zegede ouoer luet
Vnde ze wiste er leste ver
Do ontboet ze dat eren confessoer
3570So lange leet ock dat de tijt genaechte
Dat der dage en bleuoen mer achte
Dat men ze brengen zolde to viere
Do er des gedachte wart ze schire <24vb>
Seer wenende ombe dat doen
3575Merlijn genck do achter den prijson
Vnde sach wo zijn moder scree zeer
Do makede he spellicheide meer
De vrouwen zegeden al gemeyne
Nu dencket dit kint wal cleyne
3580Dat men binnen der naesten weke
Sine moder sal bernen zekerlike
De stonde mote god verdomen
Dat he ter werlde zolde komen
¶ Mit den dat kint to der moder gaet
3585Vnde zegede moder nv verstaet
Alzo lange als ick sal leuoen
So en zal nyeman gerichte ouoer iv geuoen
Suonder god ouoer iv lijff
Dit hoerde de moder· vnde de ander wijff
3590Dit kint zegeden ze kan zo wal spreken
Et sal noch konnen vele treken
Want keyser noch koning noch ammirale
En spreken ne zo schone tale
Alze merlijn sprack· dit en is gene sage
3595Hijr binnen quam <in HS: qmam - Verschreibung> dat to den dage
Dat men de vrouwe aff komen dede
Vnde ze brachte merlijne mede
De schepenen vrageden den vrouwen
Off dat waer weer in goeden trouwen
3600Dat dit kint wal spreken konde
Se zegeden bede ter seluer stonde
Wat tale dat ze van em hoerden
Em wonderde van zulken woerden
Vnde zegeden zo moet he voert bringen
3605Manich woert sal he ze ontdingen
¶ Do dat de schepenen hadden gesecht
Quam de goede man echt
De altoes was der vrouwen raet
Nu zegede een schepene de dar staet
3610Vrouwe heb gij icht to done al
Keert iv ombe gij weten wal
Gij moten liden desse pine
Se zegede do al stillekine
Jck wil hebben des mans raet
3615Se zegeden haestet iv vnde gaet
Jn ene kamer ze se sluten <25ra>
Vnde merlijn bleeff dar buten
To em so spreken vele lude
Dat em harde luttel dude
3620De moder zegede al dat ze weet
Mit wenenden ogen gereet
Do ze gebijchtet hadde aldaer
Vragede de man off dat weer waer
Dat er kint wal spreken <in HS: erstes e korrigiert aus a> konde
3625Se zegede ia· do sprack he ter stonde
Hijr zal groet wonder aff geschien
Do quemen ze voert myt den
Mer de vrouwe was ontcleed
Jn enen hemede brachte men ze geleet
3630Vnde enen mantel ouoer er
Se vant er kint aldaer
Vnde brachtet gedragen vor dat gedinge
Se zegeden to er <in HS: to er übergesetzt ergänzt> zegget zonderlinge
We van den kinde de vader zij
3635Se zegede· ick ze wal dat men mij
Verbernen sal· mer nuomber meer
Ontfarme mijns god onse heer
Off ick den vader ie gesach
Vnde off ock ie bij mij lach
3640Jn genen dingen erdesch man
Jck en weet wo ick dit kint gewan
De schepenen zegeden wij en mogens niet
Gelouoen dat et dus is geschiet
Wij zolen des vragen anderen vrouwen
3645Vnde wijs de mogen getrouwen
Want wij nye dar en quemen
Dar wij zulck wonder vernemen
¶ De schepenen repen nv darto
Alle de anderen wijff alzo
3650Vnde leiden ze vten ringe
Vnde zegeden em· dus dane dinge
Geschiede ne vrouwen en gene
Dat men weet groet off cleyne
Dat ie vrouwe sonder man
3655Kint droech offte wan
Se zegeden dat en mach nicht gescheen
De vrouwe en moet mans plien
De kint zal dragen offte winnen
Alze de schepenen dat bekennen <25rb>
3660Quemen ze dar de vrouwe was
Vnde zegeden dat weer gedwas
Dat ze em dede verstaen
Vnde hieten ze to den vuere gaen
¶ Van oren arme spranck merlijn neder
3665Vnde sprack to der moder weder
Gij en hebbet gene noet zijd onverveert
Do keerde he em ten schepenen wert
He sprack dat en wirt nicht dus schire
Dat mijn moder sal gaen to den vuere
3670Want ze en heuet des nicht verdient
Vnde zolde gij alle uwe vrent
Beide manne vnde ock wijff
De mvsdaen hebben· nemen dat lijff
Bueten oren bedde genoet
3675De twe deel zolde bliuoen doet
Van den genen de <in HS: hinter e angedeuteter n-Strich> hijr staen
Dat weet ick wal al zonder waen
Alzo wal alze ze dat zeluen weten
Des daer ick mij wal vermeten
3680Dat ick des lijckteken weet openbaer
Vnde de vrouwen de <gestr.: gij> spreken daer
Sin sculdiger dan mijn moder is
Want ze gene scult en heuet des
Vnde dat se hijr an heuoet mysdaen
3685Heuoet he op em ontfaen
Desse goede man de hijr steet
De al er mysdaet weet
Des moge gij em wal vragen
Alze de schepenen dat gesagen
3690Riepen ze den goeden man daer
Vnde vrageden em off dat weer waer
De guede man zegede iaet
Al dat van der moder mysdaet
He heuoet gesecht is waerheit al
3695Vnde is dat men er recht doen sal
Geschied <in HS: d korrigiert aus h> alze ze mij heuet don verstaen
So en heuet ze nicht mysdaen
Noch iegen gode noch kegen iv
Salmen er recht doen nv
3700Se zegede mij in ware dinck
Dat ze slapende dit kint ontfinck
Vnde ze en wiste nicht we er dat dede
Se genck to bijchte vnde dede mede <25va>
De penitencie de men er hiet
3705Mer ick en hoerde ne niet
Dat desse dinck mochten ge vallen
Vnde ick en gelouoedes nicht al myt allen
Merlijn zegede vor alle de lude
De wile dat er dit geschiede
3710Hebbe gij gescreuoen vnde den dach
Gij weten wal welcke tijd ze gelach
Er leuoen is iv wal openbaer
De goede man zegede du zeggest waer
Jck en weet we dit dij dede verstaen
3715Do haelde men de twe vrouwen saen
De weren dar dat kint was geboren
Ombe dat ze de waerheit wolden horen
Se zegeden welke tijd dat ze genas
Vnde do de tijd gerekent was
3720Wo dat was geboren vnde ontfaen
De schepenen antworden saen
Dat en doncket ons geen recht dar bij
Dat desse vrouwe quijt zij
Want wij des nicht gelouoen konnen
3725He en zegge ons wo he was gewonnen
¶ Merlijn he waert harde gram
Do he desse dinck vernam
He zegede twaren her baliuo
Vele bet zo kenne ick nv <in HS: n korrigiert aus i>
3730Minen vader dan gij doet den uowen
Gij en doruoet myne moder nicht verspuwen
Jv moder kennet bet uwen vader
Dan de myne den mynen/ al gader
Hoerden ze dit de weren al daer
3735De richter antworde dar naer
Sech op myne moder echt
Weestu dar icht aff ick do dij recht
Ja ick antworde dat kint
Jck hebbe van er bekent
3740Dat ze der doet heuoet bet verdient
Dan de myne lieuoe vrend
Laet myne moder in vreden wesen
Se en heuet nicht mysdaen in desen
Vnde ze en lieget iv nicht en twint
3745De richter wart tornich op dat kint
Vnde sprack doestu my dit bekennen schijr
Du quites dine moder van den vuer <25vb>
Beliegestuo oeck myne moder
So dat ick bin de vroder
3750Jck sal dij doen bernen vnde de dine
Dat en sal nicht zijn dat de myne
Sprack merlijn· zal zijn verbrant
Alzo lange als men my leuendich kant
Somelijc maket em vroet vnde harde reyne
3755He vnde zijn moder gemeyne
Weren beter van den liuoe
¶ Men nam verste der dage viuoe
De richter dede zine moder halen
Vnde he geboet in korter talen
3760Luden den he dorste betrouwen
Dat kint to holdene vnde zine vrouwen
Ock wachte he ze zeluen wal
Vor merlijne was manige tale
Van ziner moder dar binnen vertrecket
3765Vnde oeck ander dinck ontdecket
Mer ze en mochten ene nicht doen spreken
Jn vijff dagen myt genen treken
Vor dat des richters moder quam
Vnde alze merlijn dat vernam
3770Dat ze was komen dede men ene saen
Vnde zine moder vet den prisone gaen
Vnde komen doen vor dat gerichte
De richter sprack to den knechte
Wat zegges du dit is mijn moder
3775Merlijn sprack gij menet vroder
Vele wesen dan gij zijd
Leidet ze en wech in corter tijt
Dar dat heymelick is· vnde uwen raet
Vnde myne moder de hijr staet
3780Vnde oren raet sal ick dar bringen
Dat is got de weet van allen dingen
Vnde dar to desse goede man
Sere em wonderne began
Do he desse tale brachte voert
3785Se dorsten kuome spreken een woert
De richter zegede wal aldaer
Dat em dat kint zegede waer
Merlijn zegede mach ick nv
Mine moder quiten kegen den baliuo
3790Darff ze ontseen dinck anders en gene <26ra>
Neen· riepen ze algemeyne
Ontgaet ze nv van dessen mane <in HS: e übergesetzt ergänzt>
Er en spreket nyeman an
¶ Dus gengen ze in de kemenade
3795De richter myt sinen rade
Dat is zijn moder vnde ze twe
Mertijn quam vnde nyeman meer
Mit em dan de goede man
Vnde zijn moder dar dat ombe began
3800Vnde do de baliuo was beraden
Sprack he to merline myt staden
Segget op myne moder dat du wolt
Vnde wo du de dine quiten zolt
Merlijn zegede op de dine
3805Ne zegge ick nicht waer bij de myne
Quijt van dij solde gaen
Weer dat ze ieet hadde mysdaen
Want kegen recht wil ick nicht spreken
Godes recht laet ick node breken
3810Wante wetet vorwaer dat ze der doet
Verdient en heuoet cleyne off groet
Gij lieten ze quijt dede gij wal
Vnde en vraget vander uwer/ vorder nicht al
¶ Neen sprack de baliuo zonder waen
3815Aldus en zole gij nicht ontgaen
Gij moten ander zaken toegen
Merlijn sprack vor zinen ogen
Gij zolt myne moder laten gehermen
Dat zegede he mochte he ze beschermen
3820Vnde op de uwe dit prouen nv
Dat is waer zegede de baliuo
Want wij komen horen vnde scouwen
Wat du wilt zeggen op myne vrouwen
Merlijn sprack ia en holde gij nicht dan
3825Mine moder ombe dat ze my wan
Jn keuoesdome vnde nicht in echte
We mijn vader was myt rechte
Se <gestr.: zolde - in HS: l übergesetzt ergänzt> zolde dat bet weten wolde ick dan
We he was de my wan
3830Dan du dinen vader kennest
Vnde dijn moder de du zo mynnest
Solde bet nomen dan de myne
Dinen vader al stillekine <26rb>
¶ De richter zegede lieuoe vrouwe
3835Den manne den gij geuoen trouwe
Was dat de gene nicht de my wan
Lieuoe zone we zolde dat wesen dan
Dan mijn here de dar is doet
Merlijn zegede· vrouwe al bloet
3840Mote gij de waerheit doen verstaen
Sal men ons quijt laten gaen
Jck lietet aldus wolde dat iv zone gedoegen
De richter zegede gij moten togen
Van mijnre moder de waerhelt
3845Merlijn zegede al dit gepleit
Dat gij dar an winnet holt al bloet
Gij menet dat iv vader is doet
He leuoet noch oerkonde uwer vrouwen
Den anderen wonderde des de dat scouwen
3850Vnde merlijn sprack zegget uwen zone
Vrouwe we he was de gene
Se zegende er als de gram was
Wat zegge gij zegede ze sathanas
Jo weet ick dat wal· merlijn zegede
3855Gij weten wal vor waerheide
Dat ene de man nicht en wan
De vrouwe zegede zech we dan
Dat was de pape zonder gijle
To lijctekene dat to der zeluer wijle
3860Do he ton eirsten myt iv was
Dat gij zegeden gij vruchtet das
Dat gij wenet eyn kint ontfaen
He zegede vrouwe laet dit staen
Van my en werde gij nicht bezweert
3865Want he was altoes verveert
Dat iv een ander zolde bezwaren
Hijr ombe bescreef he dat twaren
Welke tijt dat he myt iv was
Jck en liege iv nicht zijt zeker des
3870Vnde gij weren ouoele myt uwen mane <in HS: e übergesetzt ergänzt>
Do men dessen sone an iv wan
Dat gij nicht vele do bij em en leget
Vnde gij ouoer em do claget
Vnde zegeden gij drogen bij em kint
3875Dit en is logene nicht een twint
Vnde gelouoet gij des nicht hijr mede
Jck zegges iv meer al hijr to der stede <26va>
¶ O wy wo gram was de baliuo
Sijn moder sprack gelouoet gij nv
3880Lieuoe zone dessen viande
Merlijn sprack alto hant
En gelouoet gij des nicht bij dessen saken
Jck zal iv des harde wal vroet maken
De vrouwe ze antworde saen
3885Jck weet wal wat ick hebbe gedaen
So do ick oek/ nv hoert dar naer
Do gij dit kint drogen hadde gij vaer
Vnde beden den papen dat he den vrede
Gestedelike wesen dede
3890Tuschen iv vnde uwen here
Ombe to decken iv onnere
Vnde do he den vrede hadde beiaget
Dede dat gij to samene laget
Dus dede gij uwen manne verstaen
3895Dat gij dat kint van em hadden ontfaen
Aldus menden dat alle de lude sint
Vnde desse weende wal wesen zijn kint
Dit leuoen hebbe gij lange geleit
Vnde noch doet· hoert wat ick des weet
3900Des nachtes do gij her <in HS: h korrigiert aus b> solden tijden
Do lach he bij uwer ziden
Des morgens genck he myt iv een stick
Vnde wat he zegede dat weet ick
Al lachgende sprack he lude vnde stille
3905Doet al dat mijn zone wille
Want he weet wal dat he is zijn zone
Bij zinen gescriffte· do ze dat gene
Hoerde dat he zegede waer
Vel ze neder vnde hadde vaer
3910Se wiste wal ze moste geen
De richter heuet dit geseen
Vnde zegede moder ick bin iv kint
So wal vader gij my to sint
Guoet kint bliue ick iv omber meer
3915Genade zegede ze omb onsen heer
Jck en mach des gelochenen geen
Alzo he dat zeget is dat gescheen
¶ Pardeuo zegede de baliuo
Dit kint zegede de waerheit nv
3920Et wiste zinen vader bet
Dan ick den mynen· dat en is gene wet
Dat ick zine moder wise to den vuore <26vb>
Jck en verberne de myne ock schire
He zegede to den kinde· nv bidde ick dii
3925Dat du my zegges we dijn vader zij
Ombe dat ick dij mach dar bij ontsculden
Vor den luden/ omb dine hulden
Do ick dat meer dan dor bedwanck
Sprack merlijn al zonder wanck
3930So was mijn vader eyn viant
Dar he myne moder slapende vant
Was he myt er gelouoet my des
¶ Vnde zulke hetet men aguipedes
Desse duuele des mach men my gelou+uen
3935Wonen in der lucht hijr bouoen
Vnde omb dat my een duuel wan
So gedogede onse here dar an
Dat ick hebbe oren zin
Vnde er liste meer noch myn
3940Vnde ick weet dat geleden is
Vnde van myner moder zijd zeker des
Dor de doget de an er was gevonden
Vnde de berouwenisse van oren zonden
Vnde ombe den afflaet de er dede
3945Desse goede man ock mede
Ombe der hilgen kerken gebode
De ze helt vnde gelouoede an gode
So heuoet my god gegond des
Dat ick weet wat dar gescheen sal/ des
3950Dit machstu prouoen nv ten tijde
He nam den baliuo ouer ene zijde
Vnde zegede dijn moder de zal gaen
Vnde zeggen dit dinen vader saen
Alle gader dat hijr is gescheen tor stont
3955Vnde als he weet dat et dij is kont
Sal he van herten zijn versaget
Vnde vleen off he weer geiaget
De duuel den he heuoet gedient
Sal ene leiden alze zinen vrent
3960Dar he em verdrenken sal
Hijr bij merke dat ick <gestr.: dat> weet al
De zake de zolen gescheen
De baliuo antworde myt dien
Js dit waer ick sal dij bij mijnre wet
3965Ombermeer gelouoen de bet <27ra>
¶ Quijt scolt de richter merlijne
Vnde dar to de moder zine
De mere was vor den volke vor hoelt
Desse zegede he hefuoet wal vortaelt
3970Mit schoner rede zine moder
Vnde weet ock wal dat geen vroder
Jv nuomber meer to zene steet
Na den dat ick de waerheit weet
¶ Dat volck riep al myt vlijte
3975Got hebbe des danck dat ze is quijte
De richter sende zine moder hene
Vnde boden mede de al dat gene
Prouoeden dat dat kint dede verstaen
Do ze was komen alzo saen
3980Segede ze den papen al de woerde
He wart versaget do he dat hoerde
Vnde vlo van groter schame
He dachte alze de richter queme
Dat he ene zolde doen verslaen
3985Alze he was vet der poerten gegaen
Quam he to hant op ene riuoeer
Vnde zegede my is beter dat ick schier
Verdrinke dan he my doden zal
To laster desser werlt al
3990Dus leidene de duuel eer ieet lanck
Dar he em zeluoen verdranck
¶ De myt der vrouowen weren gesent dar
Stonden vnde zegen al dat vorwaer
Dit boeck zecht al is een erre
3995Dat he den luden nicht ontferre
Vnde alze de boden weder quemen
Segeden ze dat ze vernemen
Vnde dat de pape verdronken was
Den richter hadde groet wonder das
4000Vnde merlijn lachgede do vnde zegede
Merke en zegede ick dij nicht waerhede
Nuo bidde ick dat du dat zegges dan
Blasise den goeden man
Blasijs hiet he de altoes hoeder
4005Hadde gesijn van merlijns moder
He vortelde em wo dat was geschiet
Mit den papen vnde anders niet
¶ Blasijs genck to hues myt der vrouwen
De quijt was van groten rouwen <27rb>
4010Vnde merlijn genck myt den baliuo
Desse blasijs zegge ick iv
Was een harde duoer clerck
Vnde he bescreef ons eirst dit werck
¶ Desse redene merkede blasijs wale
4015Vnde vernam al merlijns tale
De mer derdehalff iaer was olt
Wonder hadde he des menichfolt
Wannen em quam de grote zin
He prouoede ene zere in dat begin
4020So lange dat em merlijn hiet
Blasijs en prouoet my niet
Dij zal des wonderen io lanck io meer
Mer do dat ick dij leer
Jck sal dij wisen lichtelike
4025To gewinnen dat hemelrike
Blasijs zegede ia en zegedes du nicht
To my dat dij de duuel wan
Vnde dat donket my wesen waer
Hijr ombe hebbe ick grote vaer
4030Dat du my ienige wijs willes honen
Merlijn sprack aldus zo kronen
Quade lude vnde hebben hoede
Meer vor dat quade dan vor dat goede
Eynen hoepe heb ick dij gesecht
4035Alzo als ick hebbe gesecht
Dat de duuel was mijn vader
So zegge ick dat ny god al gader
Gaff dat ick mach vor zeen
Alle dinge de zolen gescheen
4040Vnde bistu wijs proeff vnde merke
Na welken leuoene ick meest werke
Vnde merke dar an do my god <in HS: gond - d korrigiert aus n und d radiert> gonde
Dat ick zulke zaken konde
Dat ick den duuelen bin ontgaen
4045Nochtan weet ick zonder waen
Oren zin· vnde ick holde
Van em dat ick holden zolde
Dat en zal em nicht gehelpen konnen
Dat ze my an myne moder wonnen
4050Weren ze dul· want dat vat
Dat ze menden hebben gehat
Dat is al verloren bleuoen
Dor myner moder reyne leuoen <27va>
Mer hadden ze my an ene quade
4055Gewonnen· zo zolde groet schade
Vnde er wille hebben geschiet
Vnde zo en wiste ick van gode niet
Van em quam al leet myner moder
Van oren zustern van oren broder
4060Van orre moder van oren vader
Mer holt dij an my al gader
Jck zal dij zeggen dat neman en weet
Sonder god daer dat al an steet
Vnde scriuoet ons in ene hystorie
4065De dar an leggen er memorie
Se zolen vele de bet gevroeden
Vnde em de meer van zonden hoeden
Dus zette dij to der bester wijs
¶ Dat do ick gerne zegede blasijs
4070Mer bij den vader mane ick dij
Vnde bij den sone ock dar bij
Vnde bij den hilgen geeste gereet
Alzo waerlike als ick wal weet
Dat een god zin desse dre
4075Vnde bij der vrouwen mane ick dij
<in HS: an dieser Stelle durch Streichung getilgte Zeilen, die den Versen 4071-4075 entsprechen>
Dar ihesus cristus aff is geboren
Vnde dar to bij den negen koren
Der engele· de mit gode resten
Bij den apostelen bij den ewangelisten
4080Bij mertelaren bij confessoren
Bij allen megeden verkoren
Bij allen santen vnde santtinnen
Vnde bij em allen de gode mynnen
Vnde bij den mesters der hilgen kerken
4085Vnde bij leken vnde bij clerken
Vnde bij al onses heren creatuoren
Dat du my nicht en hones ter vren
Vnde my nicht en does in genen rade
Sake de ick iegen gode dade
4090¶ Merlijn zegede al de woert <27vb>
De ick van dij nv hebbe gehoert
Al hijr to der stede nv nomen
Moeten mij omber meer verdomen
Off ick dij rade voert omber meer
4095Dinge de zin iegen onsen heer
He zegede zo zech dat dij goet duonket
Merlijn zegede· gewinne ons enket
Vnde zet ons nv in dat perkement
De zake de nyeman en bekent
4100¶ Schire zo was dat gedaen
Vnde merlijn hete em scriuoen zaen
De mynne van der schoenre marien
Vnde van josepe van aramathien
Alze men hijr vor hoerde tellen
4105Vnde van aleyne vnde sinen gesellen
Wo dat ze de vader lieet
Vnde wo peter dannen schiet
Vnde wo joseph bezitte den grael
Vnde dat bloet mede in dat vromde vael
4110Vnde wo de duuele weren bedacht
Dat ze verloren hadden er cracht
De ze hadden ouoer den man
Vnde van den gedinge ock voert an
Dat ze hadden myt groten rouwen
4115Tegen marien onser zoeter vrouwen
Ombe de zielen de em weren behieten
Vnde wo ze clageden ouoer de propheten
Ombe dit wolden ze enen man visieren
De konnen zolde er manieren
4120Sprack merlijn· vnde makeden mij
Alze mijn moder vortellede dij
Se deden er manich leet
Mer bij der dulheit de em besteit
Verloren ze mij vnde al vervaren
4125Dus visierde merlijn twaren
Dit werck· vnde dede dar ombe onderzoek
Dar ombe zo hetet merlijns boeck
¶ Blasijs hadde des wonder in sinen moet
Jdoch zo dochtet em wesen goet
4130Vnde zette dar an zine memorie
Do ze gevisiert hadden desse hystorie
Sprack merlijn vor sinen ogen
Du moest grote pine doegen <28ra>
Hijr aff vnde ick zal de mere dragen
4135Blasijs de begonde em vragen
War bij· vnde wo· do sprack merlijn
Jck zal van westen gesocht zijn
Vnde de mij zolen zoeken zeer
Hebben gelouoet oren heer
4140Dat ze my nemen zolen dat lijff
Vnde brengen mijn bloet sonder blijff
Eme· mer to eirst dat ze mij zeen
Vnde spreken· zo en zal des nicht geschien
Jck zal myt em hinne varen
4145Vnde du zalt hene gaen twaren
Dar dat volck is van den grale
Vnde dijn boeck zal to elken male
Lieff zijn de dar meer aff visieert
Vnde he en wirt nicht gecalegiert
4150Want nicht een zin der apostele woert
Se en scriuen dat ze hadden gehoert
Vnde dat ze zegen vnde anders niet
Mer dat en is mij nicht geschiet
Anders dan ick dat dij hebbe vertrecket
4155Alzo als ick bin bedecket
Dar ick wille to elker stede
Alzo wirt desse hystorie mede
Vnde luttel ieman zal er gewagen
Alze ze volmaket is zaltu ze dragen
4160Jn dat lant dar du hene zalst tijden
Vnde ick moet myt den genen rijden
De schire zolen zoeken my
Vnde dan kome ick weder to dij
Vnde alze du dit heuoest vollend
4165Saltu zijn in er couoent
Vnde samelen dinen boeck in den oren
Dus wirt onse pine groet twaren
Alze ze dit hebben· zolen ze to merre
Vor ons bidden onsen herre
4170Twe boeke zin er nv myt desen
Dit zal een schone boeck wesen
Vnde beyde spreken van ener zaken
Nu moet ick ander ieesten maken
<XVI.> Wo vtegier koninck wolde werden·
Vnde hier begint dat derde boeck <28rb>
IN dessen boke zule gij verstaen
4175Van groten stride zonder waen
Want engelant hade manich iaer
Gestaen dat lestmen ons vorwaer
Eer de koninge worden kristin
Mer al de koninge de hebben gezijn
4180En staet mij nicht to brengene voert
Sonder de to der hystorien hoert
De alle de koninge wille weten
De dat lant to voren hadden beseten
Vnde er verlues vnde er waengen
4185He lese de hystorien van britaengen
De brutus boeck geheten is
Meyster mertijn zijt zeker des
Van rore dichtede dat vet den latijne
Jn dat romans myt ziner pine
4190Dar inne vint he desse historie gans
Eyn koninck was· vnde heet constans
He was lange koninck lestmen mij
He hadde schoner zone dre
He dede den oldesten hieten doen
4195Moynes den anderen pandragoen
Vnde voter was de derde genant
Dar was een man in constans lant
De was geheten vtegier
Eyn stolt ridder vnde een fijr
4200Vnde wiste der werlde wijsheit wal
Constans was olt vnde <in HS: radiertes s oder f> vol
Jn ene zueke vnde bleiff doet
Mit den was dar de twiuel groet
Wen dat men koninch maken zolden
4205Do drogen ouoer een de olden
Ombe dat moynes de oldeste weer
Dat men ene koninck koes aldaer
Al was he ionck dat en weer nicht schone
Geuoe men ieman anders de krone
4210¶ Dit louoede mede vteger
Men wijgede ene koninck lestmen hijr
Vnde makeden vtegier drossate
Nu was dar stolt volck vtermate
Heiden· vnde de hieten sennes
4215Vnde ze plegen dickewile des
Dat ze op de cristenen vochten <28va>
Vnde den koninck in schaden brochten
Vnde vtegier dede myt den rijke
Sinen willen want zekerlike
4220De koninck moynes was nicht olt
Vnde dat volck was vteger holt
He wiste wal dat men ene hielt vroet
Des verhoeff he em in zinen moet
Vnde sprack eens myt zinen monde
4225Dat he em strides nicht onderwonde
Want he wal ock wiste mede
Dat nyeman en mochte doen dat he dede
¶ Dus dede he em vt den twisten
Als de heidenen dit wisten
4230Dat he den strijt hadde gelaten
Nemen ze groet volck vtermaten
Vnde quemen op den koninck schijre
De koninck clagede dat vtegiere
Vnde zegede helpet ons holden dat lant
4235Wij hebben manigen viant
Dit lant staet al tot uwen gebode
Vtegier sprack bij gode
Jck var hen myner straten
De anderen helpen iv de mij haten
4240Want my nyeman gebidden en kan
Dat ick my icht kere dar an
¶ Vteger de antworde alzo
Des de koninck harde onvro
Vnde de anderen de dar hoerden to
4245De koninck nam zijn her do
Vnde quam kegen de heidine
De sennes verwonnen de sine
Des hadden de cristenen torn
Vnde zegeden wij hebben vele verloren
4250Dit en weer ons nicht geschien al hier
Hadde myt ons gewesen vtegier
¶ Dus begonden ze den koninck haten
Lange stont dit vtermaten
So dat ze zegeden de koninck is quaet
4255Wij en gelijden nicht dat dit dus gaet
Do quemen ze to den drossate
Vnde zegeden lange vtermate
Hebbe wij gewesen sonder heer <28vb>
Se zegeden desse en doech myn noch meer
4260Weset onse here want dar en is geen man
De dit bet volbrengen kan
He zegede dat ne mach nicht zijn
Alzo lange alze leuoet de here mijn
Se zegeden beter weer ons vele
4265Verliepe em de doet zine kele
Vtegier zegede weer he doet
Vnde wolden dan de genoet
Jck wolde dan koninck wesen
Se hoerden wal spreken desen
4270Vnde dachten wat dat mochte beduden
Mit den ze alle danne schieden
Schire ze to lande quamen
Vnde berieden em to samen
Een was dar de de tale zegede
4275De em vtegier to voren legede
Do zegede dar een to hant zaen
Dat is best dat wij ene doet slaen
So mach de drossate merken des
Dat he bij ons dan koninck is
4280Dan sal he em an ons keren
Dus moge wij werden grote heren
Do nemen ze em twelue saen
De eren koninck doet zolden slaen
¶ Desse twelue zin nv komen
4285Dar ze oren koninck hebben vernomen
Beide myt zwerden vnde myt kniuoen
Liepen ze oren heren ontliuoen
Vnde ze hadden ene to hant verslagen
Want dar nyeman en street kegen
4290To vtegier quemen ze myt den
Vnde zegeden nv zalt geschien
Dat gij zult wesen here groet
Want wij hebben den koninck doet
Alze dit vtegier vernam
4295Do liet he off he were gram
Vnde zegede gij deden quaetheit groet
Dat gij slogen uwen heren doet
Vliet henen dat is mijn raet
Dat iv dat gerichte nicht en verslaet
4300Mij is leet dat gij hijr zijt <29ra>
Se ruomeden dat hues to der zeluoen tijd
¶ Dus bleef de koninck moynes doet
Do versamelden em de genoet
Ombe to kiesene enen heer
4305Vtegier als ick zegede eer
Hadde er meest de em to horen
Dus waert he koninck dar gekoren
¶ Twe goede man weren ginder
De hilden de twe ander kinder
4310Vter vnde pandragone
Do ze vernemen van dessen doene
Dat men vtegier koninck koes
Se gedachten dat moynes verloes
Sijn lijff bij sinen valschen rade
4315Elck vragede anderen wat he best dade
Na den sprack de ene dat he ene versloech
Vnde als he mechtich is genoech
Sal he desse doden beide gader
Wij mynneden constante oren vader
4320He goedede ons myt schonen lene
Wij mynnen de kinder/ al zin ze clene
Dat is quaet late wij ze doet slaen
Alze wij ze in hoede hebben ontfaen
¶ ouoer een drogen ze beide doen
4325Dat ze vt den lande ontfloen
Vnde de kinder myt em beide
Ten oestenwert voren ze gereide
Want dannen weren ze geboren
Dus zin ze gevloen to voren
4330Vnde nuombermeer en spreke ick dar van
Eer my de historie brenget dar an
Mer dat zegge ick iv zonder sparen
Se weren gevloen twaren
Tote atens in ene poert
4335De men borges nomen hoert
Dar weren ze lange inne gevoedet
Elck man merke ite dat qevroedet
Dat men nicht verliesen en kan
Dat men doet dorch goeden man
4340¶ Bij desser tale prouoet myt der vart
Dat vtegier do koninck wart
Do he gewijget was koninck mit vreden <29rb>
Quoemen to em de gene de dat deden
Van den koninck moynes den moert
4345He dede ze vaen vnde brengen voert
Mer he makede eirst samblant
Off he ze nicht en hadde bekant
Dor ons zegeden ze heb gij desse eer
Dor iv sloge wij onsen heer
4350He zegede gij hebbet iv zeluen bedrogen
Dat gij den konninck hebbet geslagen
So zolde gij mij ock hadde gij des macht
Jck zal my des hoeden heb ick geacht
Here zegeden ze dor uwen vromen
4355Sin wij to dessen schaden komen
De koninck sprack ick zal iv leren
Wo men zal eren dusgedane heren
He nam ze alle twelue to samen
Vnde bant ze an perde bij den hamen
4360Vnde slepede ze in zo manigen stuecken
Dat men ze nicht en konde gemicken
¶ De he verdede aldus myt crachte
Lieten een harde groet geslechte
De quemen to vtegier dar achter
4365Vnde zegeden· koninck groten laster
Heb gij ons gedaen hijr mede
Dat men onse mage aldus verdede
Wij en dienen iv geerne nuomber meer
Alze se em droweden aldus zeer
4370Wart vtegier verirret dar kegen
Vnde zegede dat en weer dar ze zwegen
Dat zelue dede he em gereet
Se spreken alze de ene hadden leet
Du zalt ons drouwen vtegier
4375Alzo vele als dij voget hijr
Mer op dat onse vrende vnde onse maege
Geduoren· du zalt alle dage
Strijt genoech hebben vnde rouwe
Wij voten ons hijr diner trouwe
4380Want du en bist nicht de gerechte heer
Vnde dat lant en bestaet dij myn noch meer
Dv holdes dat kegen recht vnde kegen gode
Vnde weet ock wal al zulker dode
Saltuo steruen als onse vrent
4385Want du heuoest des wal verdient <29va>
Se gengen dannen· als he vernam
Dat drouwen wart he gram
He en mochte dar nicht ombe doen een haer
Want he en hadde de macht nicht daer
4390Constans lant dat lestmen hijr
Hilt dus lange vtegier
Mer hijr aff quam dat· dat de baroene
Tegem em weren in allen doene
Vnde ock kegen em vochten
4395Want ze groet volck kegen em brochten
Vnde verorlogeden zijn rijke
Vnde roueden dat geweldelike
Dus hilt he lange stont de lande
Vnde vacht kegen zine viande
4400So lange dat he ze alle verwan
Do wart he quaet op zine man
Vnde op zine gemeyne diet
Do en wolden ze dat langer liden niet
Vnde streden kegen em gemeynlike
4405Vnde nemen em vele van sinen rijke
Vnde zetten em an myt alder cracht
Vnde vtegier heuoet em bedacht
Dat he schade zolde hebben des
Vnde ontboet tot an de sennes
4410Dat he wolde maken vrede
Se weren blide dat men dat dede
¶ Eyn senne was dar de hete angwis
De myt den koninge ontfangen is
De deynde den koninge lange tijt
4415Den makede he here ouer den strijt
He zegede here ick zegget dij gereet
Dat dij dijn volck heuet leet
Vnde ock zegede he em ander tale
De men nicht en kan vertrecken wale <in HS: e übergesetzt ergänzt>
4420Vnde ock zegede he em dar to
Waer bij dat weer vnde ock wo
Vnde vtegier nam angwis dochter
Des weren em de sennen de sachter
Vnde wat angwis noch meer dede
4425Ne vertelle ick al nicht hijr ter stede
Mer de kristenen weren des gram
Dat vtegier sine dochter nam
Vnde vele lude zegeden dar aff <29vb>
Dat he ziner ee vele begaff
4430Ombe dat zijn wijff heiden was
Vtegier prouede wal das
Dat ene zine lude nicht en mynden
He gedachte van constans kinden
Al weren ze veren wech geholden
4435Dat ze noch weder komen zolden
He wiste wal quemen ze to lande
Dat dat weer ombe sine schande
Vnde dachte dat he maken wolde
Eynen torn to sinen beholde
4440Den nyeman gewinnen mochte
Vnde dat men steen mester brochte
De maken zolden zulke stene
Dat ene en wonne man en gene
<XVII.> Wo vteger eynen toern dede maken··
Vnde wo men merlijne/ voer zoken··
NV dede vtegier alto hant
4445Jn ene stede brengen kalck vnde sant
Vnde hiet dat werck bestaen
Mer bouoen de eerden en quemen ze ne
Meer dan veer vademe offte dre
4450De eertbeuoene en was dar alzo groet
Dat de torn al neder schoet
Alze off he al gader zinken zolde
Des en lieten ze nicht alzo holde
Alze dat schudden was vergaen
4455Se en hebben dat werck weder bestaen
Se makeden dat dicke· mer de torn brack al
Vtegier de sach dat wal
Dat de torn dus moste glijden
He zegede he en konde nicht verblijden
4460Eer he wiste waer bij dat weer
Vnde dede ontbeden na vnde veer
Sine wijsen lude al bij sonder
Vnde zegede em al dat wonder
He bat dat men em gerede
4465Do zegede alle zine lude
Here dat en mach nyeman weten
He en sy goet clerck vermeten <30ra>
Want in eren boken staet
Dat ons to kennen weer quaet
4470De koning zegede gij zegget waer
Den wisesten clercken ontboet he dar
Vnde zegede em van den toerne al bloet
Des hadde em allen wonder groet
¶ He nam de wijsesten dar alleyne
4475Vnde zegede wete gij dinck en geyne
War bij mijn toern nicht en staet
Jck bidde iv dat gij geuoen raet
Vnde zegget my wat den toern let
En zegge gij des nicht ick bliue ontset
4480Do em de koninck dit hadde gesecht
Se zegeden ze en wisten des nicht
Mer hijr zint zulke de konnen zeen
An sternen waer bij dat mach gescheen
He zegede zoeket onder iv luden
4485Waer bij de dit konnen beduden
Dat mijn toern nicht en staet
Vnde geuoet my den besten raet
¶ Elck vragede den andern off he icht wiste
Enege dinck van gener liste
4490Vnde twe de treckeden em dar voert
Vnde zegeden wij hebben gehoert
Genoech wene wij van desser aert
So lange dat er zeuoene wart
Den koninge togede men de zeuoene
4495He vragede em bij oren leuoene
Offte ze zolden weten wal
Waer bij de torn so dicke vel
Ja wij zegeden ze zoldet ieman weten
De koninck heuet em vermeten
4500Oren willen al to geuoene
De raet schiede mer de zeuoene
Bleuoen dar myt den koninge
Vnde pijnden om desse dinge
Vnde studeerden al gemeyne
4505Mer ze en vonden sake mer eyne
Vnde ze en was groet noch cleyne
Nicht een twint van genen steyne
Des weren ze alle to ongemake
Vtegier hiet haesten de zake
4510Vnde dede de clercke vor em komen
Vnde zegede wat heb gij vernomen <30rb>
Se zegeden dat is ene grote dinch
Dat du an ons zokest here koninck
Beide noch achte dage wij en willen nicht meer
4515De koninck sprack dat do ick eer
Seet dat gij mij zegget dan
To rade gengen de zeuoen man
De ene zegede wete gij heren
Waer hen de zake mogen keren
4520¶ De wijseste sprack komet alle gemeyne
Elck na anderen to my alleyne
Vnde zegget my wat gij hijr aff wist
Jck en openbaer iv anders nicht
Gij en willet dat dan alle raden
4525Se zegeden dat ze dat gerne deden
Elck genck allene to den clerck
Vnde he vragede ombe dat werck
Alle spreken ze gemene
Wij en weten nicht van den stene
4530Eyn ander dinck ze wij twaren
Dat eyn kint van zeuoen iaren
Geboren is zonder eerdeschen vader
Dit zegeden de zesse alle gader
Vnde als he dit hadde gehoert
4535Comet alle zesse zegede he· voert
Se quoemen vnde he sprack tor stonde
Gij spreket alle vet enen monde
Want gij zegget alle gemene
Dat gij nicht en weten van den stene
4540Al myt alle nicht een twint
Vnde dat geboren is een kint
Van zeuoen iaren zonder eerdeschen vader
Dat is nicht dat gij zegget alle gader
Mer ick zegget gelouet des my
4545Dat hijr neman en zij
He en sach dat em zonder blijff
Dat kint zolde nemen dat lijff
Oeck zegge ick dat zelue alze gij
Vnde dit heb gij gezwegen my
4550¶ Do zegede de ene doet mynen raet
Gij beholdet dat lijff wo dat gaet
Vnde dat donket my wesen goet
Nu zegget wat men dan best doet
Gij hebbet geseen al dat wij zegen
4555Helpet ons onse lijff ontdregen <30va>
De gene sprack verstaet mij wale <in HS: e übergesetzt ergänzt>
Laet ons zeggen al ene tale
Dat de torn nicht en mach staen
Jn dat fondament en zij gedaen
4560Dat bloet vanden kinde eirst to voren
Dat zonder eerdeschen vader is geboren
Vnde weer dat dar ynne zo stonde he schijr
Laet ons dit zeggen vtegier
Al ouoer een dat is best gedaen
4565Dus moge wij myt den liue ontgaen
Vnde doden dar onse doet an staet
Den koninge zole wij geuoen raet
Dat he dat leuendich nicht zeen en moet
Mer de dat eirst zeet he brenge dat bloet
4570Dus hebben ze den raet geslichtet
Vnde hebben den koninck zo berichtet
De ene zegede wij en zegen nicht to samen
De wijsheit de wij vernemen
Mer elck zal zeggen dat he sach
4575Dat men dat beste kiesen mach
Dus deden ze verstaen myt liste
Dat de ene van den anderen nicht en wiste
De koninck hoerde elken bij sonder
Vnde do ze zegeden dat wonder
4580Segede he mach zijn een kint zonder vader
So mach desse dinck wal alle gader
Dat gij zegget wesen wale <in HS: e übergesetzt ergänzt>
Want gij zegget al ene tale
Here zegeden ze nv zegget ons dat woert
4585De koninck zegede dat gij hebbet gehoert
Dat is al eens dat gij hebbet gezecht
Do antworden de clerke echt
Here nv doet onsen raet hijr naer
Ja zegede he mochte dat wesen waer
4590Dat een kint weer zonder vader
Jaet zegeden ze alle gader
He hete ze hoeden to der stonden
Dat men dit hadde onder vonden
Se zegeden en zeet noch en spreket dat kint
4595Mer alre eirst dat men dat vint
Sal men dat doden vnde brengen dat bloet
De toern zal staen is dat gij dat doet
¶ Quaetheit was dat al dat ze dachten <30vb>
Vtegier he dede ze wachten
4600Men gaff em des ze hadden noet
De koninck em twelue do ontboet
Dat ze voren twe vnde twe to samen
Dat ze zulck een kint vornemen
Vnde dede em zweren to den stonden
4605Dat ze dat doden alze ze dat vonden
¶ Nu merket wo he dat zoeken doet
Se voren en wech to ors vnde to voet
De boden in vroemden lande
Vnde omber twe vnde twe in hande
4610So lange dat twe messelgiere
Gemoten anderen tween do was er viere
De vier voren zo lange to samen
Dat ze to enen dorpe quamen
Dar liepen harde vele kinder
4615Jn enen mersche meere vnde mynder
Vnde slogen dar eynen bal
Merlijn de dit wiste al
Sach de boden want he was daer
Vnde he trat een deel dar naer
4620Vnde gaff den rikesten enen slach
Van den dorpe dat he lach
Mit ener koluoen vor zine schene
Omb dat ene schelden zolde de gene
Dat kint weende vnde sprack to merlijne wart
4625Onreyne vaderloze bastart
¶ De boden hoerden dat alle gader
Dat dat kint weer zonder vader
Se quemen to den kinde dat dar weende
Vnde vrageden em wat dat meende
4630He zegede dit is enes wiuoes zone
De nicht en weet we was de gone
De dit kint an er wan
Alze merlijn hoerde spreken den man
Sprack he to hant to em wart
4635Jck bin den gij zoeken vaert
Gij zworen mij to dodene schijr
Vnde mijn bloet to brengene vtegier
Se zegeden wannen quam di dat to voren
Jck weet wal dat gij dat hebbet gezworen
4640Antworde merlijn dar twaren
Se zegeden wiltu myt ons varen
He sprack ick vruchte mijn leuoen <31ra>
Mer wil gij my des zekerheit geuoen
So wolde ick myt iv hen myt allen
4645Vnde zegge war den toern doet vallen
Dar gij myn bloet willet brengen onder
Do ze dit hoerden haddes em wonder
Vnde zegeden wonder zeget dit kint
Wij en doen eme nicht een twinck
4650Elck zegede ick zal mij eer vorzweren
Eer ick den kinde icht zal deren
Merlijn sprack gij zult myt trouwen
Herbergen myt myner vrouwen
Jck moet hebben oren orloff
4655Vnde des mans de wonet myt er in den hoff
Wij zolen dar zegeden ze geerne gaen
Merlijn leide ze vor hem zaen
To ziner moder de was begeuoen
Nonne vnde leide een hillich leuoen
4660Vnde merlijn ontfenck ze wal gereet
Alze ze do alle weren gebeet
Leide he ze to blasise zaen
Vnde zegede <in HS: zegeder - r radiert> desse zochten my ombe verslaen
He zegede to den boden zegget em nv
4665Hijr aff de waerheit des bidde ick iv
Jck zolde dat wal weten lieget gij icht
Se zegeden du en lieges nicht
Mer ick ze wal dat du zegest waer
¶ Merlijn zegede nv hoert dar naer
4670Gij zijt gesent van westen hijr
Van enen koninge de het vtegier
De maket ene borch wal fijr
Alze ze is dre vademe offte vier
Hoge valt ze neder zonder merren
4675Dit doet vtegier vererren
So dat he ombe clerke zende
Do en was dar neman de bekende
Waer bij he vel· do worpen ze lot
Nochtan bleuen ze des euoen zod
4680Do vonden ze dat ick was geboren
Vnde em duchte dat ze verloren
Alle bij my zolden wesen
Vnde drogen ouoer een binnen desen
Dat ze my doet zolden doen slaen
4685Vnde zegeden dat de toern zolde staen
Als mijn bloet weer dar onder <31rb>
Vtegier den hadde des wonder
Vnde mende dat dat weer waer
Vnde dede my zoken dar naer
4690De clercke hieten em vnde den boden
Dat ze my omber zolden doden
To eirst dat ze my vinden mochten
Vnde myn bloet myt em brochten
Do nam twelff boden de koninck
4695Vnde dede em zweren desse dinck
Dat ze mijn bloet brengen zolden
So zolde de toern vaste holden
Van den tweluen zin dit de viere
Se quemen nv geriden schire
4700Dar gene kinder speleden al
Vnde ick de weet wo dat komen zal
Dar ze my zochten· ick sloech een kint
Omb dat et my zolde schelden gint
Vnde verwiten my myner moder zonden
4705Jck wolde dat my desse boden vonden
Blasijs vraget em off ick zegge waer
He vragede des em ze lieden <gestr.: wae> daer
¶ Se zegeden alzo laete ons keren
God to landewert myt eren
4710Als he en lieget nicht een woert
Blasijs zegede als he dit hoert
He zal noch wesen harde vroet
Dat is schade is dat gij ene verdoet
Wij breken lieuer onsen eet
4715Dan wij em deden ienich leet
He kan zo vele he weet dat wal
Off wij to em ock dragen hat al
Blasijs zegede gij zegget waer
Vnde ick zal ene ropen naer
4720Vnde vragen em dit vnde ander saken
Des he my wal vroet sal maken
¶ He riep merlijne de was dar vet
Ombe dat ze wolden ouoerluet
To samene hebben er tale
4725Blasijs sprack al zonder hale
Se willen dat ick dij vrage
Wat is et zegede merlijn dat zage
He zegede zolt du myt em varen
Ja ick antworde merlijn twaren <31va>
4730Willen ze my gelouoen gereet
Dat men my vor den koninck leet
Vnde my en laten geen quoaet gescheen
Eer ick ene spreke vnde hebbe geseen
Se gelouoeden em zijn leuoen
4735Blasijs sprack wultu my begeuoen
Wo zal ick my gehelpen konnen
Mit den dat ick hebbe begonnen
He zegede ick en zegge dij myn noch meer
Want du zeest dat onse heer
4740My de genade geuet to voren
Dat my gene hebben verkoren
De my meynden hebben to oren gebode
Verkoren bin ick oeck van gode
To zinen denste ick zegge dij wo
4745Dat en doet neman dat ick do
Want dat en weet neman alzo gereet
Dat gescheen zal als ick dat weet
Want ick weet bet dat zal gescheen
Dan alle de in der werlde sijn
4750Vnde ick moet in dat lant wesen gebracht
Dar men my vte heuoet gesocht
Vnde doen dat men my sal gelouoen
Naest gode onsen heren hijr bouoen
Bet dan dat ie dede man
4755Vnde du zalt my helpen dan
Maken dat werck van dessen boeken
Vnde ick zal dij som wijle soeken
Vnde vrage omber omb merlant
Dat is woeste vnde onbekant
4760Want de twe deel van den lande
Segge ick dat neman en kande
Dar zaltu wonen vnde ick sal dij
Beraden dat dijn orber zij
Tote al gader dessen boeken
4765Vnde du en zalt my nicht zoeken
Dij zal dar aff komen groet geval
Wetestu wat ick dij geuoen zal
<a.d.Stelle fehlt Vers in der HS>
Vnde gueden eynde na dit leuoen
Men zal dijn werck geerne horen
4770Vnde van joseph de(n) hijr to voren
God onse here gracie gaff
Alze du gepijnt heuest hijr aff
Dor em vnde dor zijn geslechte
Dat god to zinen denste achte <31vb>
4775Saltu zo vele hebben verdient
Dat du zalt zijn myt josep vrent
Vnde ock in de geselscap myn
Jck sal dij wijsen waer ze zijn
Dar zaltu zeen de schone gauoe
4780De joseph ontfenck dar auoe
Dat he ihesum van den cruce dede
Vnde wes zeker ock darmede
Dat ick in dat rijke dar ick zal varen
De gueden lude zal twaren
4785Doen arbeiden bij dage vnde bij nachte
Jck kenne <gestr.: unlesbarer Buchstabe> enen van josepes geslechte
De grote pine en zal nicht komen
Eer men den veirden koninck zal nomen
De sal artur zijn genant
4790Du zalt hene gaen alto hant
Jck zal dij zoeken dar du zalt bliuoen
Vnde zeggen wat du zalt bescriuoen
Wetet ock wal dat iv gewerke
Prijsen zolen leke vnde clerke
4795Ja sprack merlijn oeck dar na
Alze dat gescreuen is zo ga
Jn dat geselscap dar ick sprack auoe
Dar zaltu zeen de scone gauoe
Dinen boeck zaltu myt dij dragen
4800Gene historien ne gene sagen
Ne werden zo wal geprijset ter kur
Alze van den koninge artur
Vnde de dan zal wesen heer
Dan heuoestu verdient de eer
4805De ze hebben al to male
De behoren to den grale
Dijn boeck zal dar aff ontfaen zijn woert
Vnde he wirt geerne ock gehoert
Want luttel woerde zolen zijn in desen
4810Se en zolen to prijsene wesen
Dus sal he werdich zijn van prijse
Dit sprack merlijn tote blasise
Vnde zegede wat he zolde ontfaen
Alze ene blasijs hadde verstaen
4815Was he blijde vnde sprack
Merlijn geen ongemack <32ra>
Mach dat my benemen noch geen leet
Jck en zal doen dat gij mij heet
¶ Merlijn sprack to den boden saen
4820Jck moet to myner moder gaen
Vnde nemen orloff an er
Do gengen ze myt em al dar
He sprack ick bin alto hande
Ontboden vrouwe van vromden lande
4825Ombe orloff kome ick tote iv
Want gij moet gode dienen nv
Van der gracien de he mij gaff
Vnde ick en mach des nicht komen aff
Jck moet in vroemde lant varen
4830Blasijs moet oek en wech twaren
Dus werde gij quijt van ons beiden
Se zegede god mote iv geleiden
Vnde ick en bin nicht zo vroet
Dat ick iv icht letten moet
4835Jck wolde dat blasijs hijr bliuen mochte
Weer iv dat lieff· neen dat en dochte
Nicht moder sprack do merlijn
Orloff nam he dat moste zijn
Vnde voer myt den messelgieren
4840Blasijs voer en wech in desser manieren
Vnde genck dar em merlijn hiet
De anderen reden vnde sparden niet
Den enen dach den anderen voert
Tot dat ze quemen to eyner poert
4845Alzet dar was een market dach
Vnde merlijn dar vorsach
Enen dorper de twe schoe dar cochte
Vnde leder mede dar men aff mochte
Starke lappen maken saen
4850He wolde pelgrimasije gaen
¶ Vnde merlijn lachgede de he ze droech
De boden vrageden waer ombe he loech
He sprack om den dorper myt den schoen
Prouoet wat he wil mit den leder doen
4855He wil de schoe dar mede maken
Jck zegge iv dat in waren zaken
Eer he to hues komet sal he zijn doet
Volget em vnde zeet wonder groet <32rb>
Em wonderde des do ze dat hoerden dar
4860Wij zolen weten off dat mach zijn waer
Se vrageden den manne myt den schoen
Wat he <a.d. Stelle fehlt wohl myt in HS> den leder zolde doen
He zegede ick zalt nv orbaren
Jck zal pelgrimasije varen
4865¶ Kenlich wonder dochtet em allen wesen
Wo dat merlijn wiste van desen
Vnde ze <gestr.: g> zegeden to der zeluer stont
Dässe man donket ons gesont
Wij twe zolen em volgen naer
4870Vnde zeen off dit mach wesen waer
De twe volgeden em ene wijle
Se en gengen nicht ene myle
Dat de man doet vor em lach
Se keerden op den zeluen dach
4875Vnde zegeden wat ze hadden geseen
De anderen antworden myt deen
Dul weren de clerke zonder waen
De ons dessen hieten doet slaen
Lieuer weer ons dat ons mysqueme
4880Dan men em zijn leuoen neme
Dit zegeden ze hemelike vnde mit liste
Se en waenden nicht dat dat merlijn wiste
Vnde do ze quemen bet voert
Dankede em merlijn der woert
4885War aff danke gij ons zegeden ze
Van dat gij zegeden antworde he
Em wonderde zere ombe dat woert
Vnde zegeden wij en mogen nicht een woert
Gespreken du en wetes dat al
4890¶ Dus voren ze hene berch vnde dal
Vnde quemen in vtegiers koninckrijke
Eens dages gereden gemeenlijke
Dor ene stat dar geschiede
Dat ze zegen vele armer lude
4895Want men droech dar een kint to grauoe
De maghe weenden zere dar auoe
De papen songen vnde de clerke
Merlijn begonde lachgen starke
War omb lachget gij zegeden de gesellen
4900Merlijn begonde em vertellen <32va>
Vnde zegede ze gij genen man
De ginder wenet· ja wij wat is et dan
Vnde den papen de dar zinget
Vor den doden den men dar bringet
4905De pape zolde myt rechte wenen
Nu merket wo ick dit mach meynen
Den dat nicht en bestaet zine hande wring(et)
Des dat kint is lude he zinget
Se zegeden wo zole wij dit weten
4910Gaet ick dar my wal vermeten
To der moder vnde vraget er we
Dat er man zo drouoich zij
Se zal zeggen ombe zijn kint
Segget dan dat en bestaet em nicht zint
4915Alzo wal wete wij dat alze gij
Dat dat myt rechte des papen zij
De ginder singet alzo hoe
Vnde he weet wal zeluen alzo
¶ Dus vrageden de gene der vrouwen
4920Ombe ores mannes trouwen
Alzo als em merlijn hadde geraden
Se zegede to hant genaden
Vnde dat iv god wijse van der hellen
Jck zal iv de waerheit vertellen
4925En latet mynen heren nicht verstaen
Want he zolde my doet slaen
Do ze dit hoerden gengen ze wanderen
Vnde de ene zegede den anderen
Wij en zegen ne zegeden de vier
4930Waer sager van desser manier
¶ Dus voren ze hene myt der vart
Tot dat ze quemen in ener dachvart
Dar vtegier or here was
Vnde ze vrageden merlijne das
4935Wat he em to antwordene riede
Vor den koninge vnde zine lude
Wij zolen zegeden ze senden em tween
De zeggen zolen ouoer een
Wat ons to voren komen zij
4940Wat wultu dat men zegge van dij
¶ Laet des my gebruken sprack merlijn <32vb>
Dat zal uwer alre vrome zijn
Want gij zegget dat dor mijn goet
Jck zegge iv dan wat gij doet
4945Vnde gij en werdet ock nuomber gescolden
Se zegeden zegget ons wij zolen dat holden
Varet zegede he to vtegier
Vnde zegget dat gij my hebbet al hier
Vnde dat ick em al sonder waen
4950Sal zeggen wo zijn torn zal staen
Ombe dat he my dan alzo rijchte
Ouoer de quaden vuolen knechte
De my wolden doen verslaen
Vnde ick zal em zonder waen
4955Seggen waer ombe ze em dat rieden
Dit zegget em vor alle zinen luden
Vnde dan doet dat he iv hiet
De boden voren en wech gereet
Vnde quemen tote vtegier
4960Do he ze sach verblijde he schier
Vnde vragede wo em dat is gegaen
Se zegeden wal vnde beeten saen
Vnde wo ze vonden merline
Vnde al bij den willen zine
4965Vnde dat he gerne myt em quam
Do de koninck dat vernam
He zegede wat zegge gij alle gader
En zochte gij nicht dat kint zonder vader
Ombe dat gij brengen zolden zijn bloet
4970Se zegeden dat en is geen zo vroet
Waer sager alze is dat kint
De clerke en weten nicht een twint
Waer bij de torn nicht en mach staen
Mer he zal iv dat zeggen zaen
4975Js dat he vor iv komt myt talen
Wil gij wij doden ene eer wij ene halen
Ene hoeden onser gesellen twe
De koninck sprack ick en wil nicht me
Dor gij dat nemen op ip iv allen
4980Dat he zegge wat den torn doet vallen
Vnde op iv lijff ick late ene leuoen
Se zegeden ja wij dat weer quaet gebleuoen
<XVIII.> Wo merlijn vtegier zegede waer bij sijn
torn vol· vnde van den roden draken/ vnde
Van den witten draken······· <33ra>
NV voren dese boden omb merlijn sae(n)
Vnde vtegier volgede em zonder wae(n)
4985Alze merlijn de bode(n) heuoet vernome(n)
He zegede to hant gij hebbet genomen
My op iv lijff· dat is waer zegeden ze
Wij hebben dat lieuoer dan gij
Doet bleuoen· dat wij ons auenturen
4990Jck zal iv lozen wal ter kuoren
Sprack merlijn vnde voer myt em schijr
Do gemoten ze vtegier
Merlijn grotte ene bij lieuer stade
Vnde nam ene buten to eynen rade
4995Gij deden my zoken zegede he heer
Ombe uwen torn de iv moyet zeer
Vnde hieten dat men my zolde doet slaen
Ombe dat myt mynen blode zolde staen
Jv torn dit was iv beduet
5000He loech de dat was de iv dat riet
Mer zegeden ze dat he myt my
Solde staen zo segeden ze waerheit dij
Vtegier sprack to em gereet
Segestu my hijr aff de waerheit
5005Jck sal myt em doen al uwen wille
Nu ga wij zegede merlijn stille
Tot den clerken ick sal em allen
Vragen wat den torn doet vallen
Se en zolen dat nicht konnen geseggen
5010Aldus gengen ze dar leggen
De steyne van den groten werke
Aldus ontboden ze de clerke
Vnde do ze quemen vor vtegier
Vragede em merlijn harde schijr
5015Gij heren we vellet dessen steen
Se zegeden wij en weten dinck en geen
Dan wij zegeden den koninge
Vtegier zegede vromde dinge
Was dat gij my zegeden alle gader
5020Dat ick zolde doen zoken zonder vader
Eyn kint ick en weet wo dat is vonden
Merlijn sprack to den zeluen stonden
Ouoer dul holde gij den koningk
Dat gij deden zoken zolken kint <33rb>
5025Dat en was nicht to zinen vromen
Gij vonden dat to der eerden was komen
Eyn kint zonder eerdeschen vader
Dat doden zolde iv allen gader
Vnde deden den koninge dat verstaen
5030Dat he dat kint dede doet slaen
Vnde legede in dat fondament zijn bloet
De torn zolde dan wesen goet
Dit zegede gij ombe to lengene iv lijff
Elck wart vorveert als eyn keytijff
5035Alze de steruoen waenden do
Merlijn sprack den koninge to
Here nv moge gij wal verstaen
Dat ze my nicht en willen verslaen
Omb uwen torn· mer omb er leuoen
5040Vragedes em dar ick zal beneuoen
Se en zolen des lochgenen nicht een haer
De koninck zegede zeget he mij waer
Ja he zegeden ze alle gereet
Mer wij en weten nicht wo he dat weet
5045Vnde wij bidden iv here goet
Dat gij ons nicht en verdoet
Eer wij dan zeen sonder waen
Wo de torn bij em sal staen
Merlijn sprack gij en steruoet niet
5050Eer gij dat mit den ogen ziet
¶ Do sprack merlijn to vtegier
Gij zolden geerne weten schier
Wat dit werck dus vallen doet
Wultu doen dat my donket goet
5055Gij zolen de waerheit weten schier
Onder den torne is ene riueer
Vnde onder den water zijn twe steyne
Twe draken de ne groet noch cleyne
Ne zegen zin dar onder groet
5060De eyne is wit de ander roet
De eyne weet wal dat de ander is daer
Alze em de last dan wirt to zwaer
Maken ze zo groet baraet
Dat all vallet dat op em staet
5065Do dat bezoken du zalt dat vinden
Vnde doet my hangen vnde binden <33va>
Ne vindestu dat nicht vnde ock verworge(n)
Vnde vindes du dat laet gaen myne borge(n)
¶ De koninck zegede zeggestu my waer
5070So en is nergen vere noch naer
Man zo wijs noch zo vroet
Mer zech wo men dit best doet
Merlijn sprack myt maniger keer
Sal men de eerde nemen veer
5075To hant de koninck dat doen dede
Dit duchte den luden dullichede
Al en dorstens ze em des nicht bevroden
Merlijn dede de clerke hoeden
Men wachte ginder lange stonden
5080So lange dat ze dat water vonden
Do ontboet men vtegier
Vnde he brachte dar merlijne schier
Se zegen dat water harde groet
Vnde de koninck he ontboet
5085Em twe al dar zijn raet an stoet
Vnde zegede dit kint is zere vroet
He zeget hijr onder zin twe draken
So vele en kostet my nicht dat maken
Jck en wil doen al zinen raet
5090Do riep he merlijne al dar he staet
Van den water zegede gij eerst waer
Jck en weet off de draken zin daer
Merlijn zegede eer men dat ziet
En kan men dat geweten niet
5095Merlijn sprack he vrent nv zech
Wo zalmen dat water brengen enwech
Mit groten grachten zalmen dat wal
Leiden in dat diepe dal
De grachte zin begonnen schijr
5100Vnde merlijn sprack tote vtegier
De draken de dar onder wanderen
To eirst dat de ene komet ton anderen
Sal de ene den anderen doet slaen
Ontbiedet iv hoge lude saen
5105De schouwen mogen dessen wijch
Want dat ore twijer krijch
Grote dinck zal beduden
De koninck sprack ick zal ze ontbieden
Ouoer dach vnde ouoer nacht
5110Ontboet he alle zine macht <33vb>
Ridders clerke vnde barone
Vnde zegede em van merlijns done
Vnde wo de draken zolden striden
Se zegeden vragede gij em nicht siden
5115Welick anderen doet zolde slaen
Neen ick zegede he zonder waen
¶ Do dat water vte was al reyne
Bleken dar de grote steyne
Merlijn zegede ze gij gene saken
5120Ja wij wal· dar zin de draken
Sprack merlijn al ouoer luet
Wo salmen ze best brengen wt
Segede vtegier· vnde merlijn sprack
Se en doen neman geen ongemack
5125Eer de eyne komet an den anderen al
Dan zolen ze vechten dan alzo wal
Tote den dat de eyne onder gaet
De koninck vragede vnde zijn raet
Welk er dar to steruoene steet
5130Merlijn zegede na dat ick dat weet
Vnde sculdich bin to zeggene dan
Segge ick dij dat gerne vor dre man
De koninck riep dar vet dre
Vnde vor de gene zegede he
5135Wat merlijn sprack· do zegeden ze alle
Vraget welck drake vorwinnen sal
Merlijn zegede desse dre manne
Sin ze van dinen rade danne
Ja ze bet dan ieman al
5140So mach ick em dat zeggen wal
Sprack merlijn al openbaer
De koninck sprack dat is waer
¶ He zegede ick wil dat gij weten ditte
Dat winnen sal de witte
5145He sal to eerst grote pine dogen
Groet lijkteken sal dit togen
De konde geweten wat dit beduet
Mer neman en zeg ick dat eer dat geschiet
He heet dat men den steyn op trake
5150Do quam dar vt eyn wit drake
To eirst dat ene de lude zagen
Begonden ze dar aff versagen
He was eyslick vnde groet
Den anderen vonden ze de was roet <34ra>
5155Dar aff weren ze versaget meer
Want he was to ontsiene zeer
De koninck wan op em den zege
Merlijn sprack laet gaen er wege
Mine borgen want ze zin quite
5160De koninck sprack dat zij myt vlijte
Mit den quemen zo na de draken
Dat ze em dar onder staken
Porrende dar elck den andern vernam
Mit den woerden ze zere gram
5165Vnde voren to samene myt tanden
Noch man in genen landen
Beesten in strijde zach zo sture
Se vochten den dach al dure
Vnde den andern tot den myddagen
5170Alle de lude de dat zagen
Menden wal de waerheit bekennen
Dat de rode zolde winnen
So lange dat de witte vt warp
Vt der nasen vt den monde eyn vuer zo scarp
5175Dat de rode verbrande van der hette
Do lach neder ock de witte
Vnde en leuoede mer dre dage dar naer
Do zegeden alle de weren dar
Dit wonder en zach neman eer
5180¶ Do zegede merlijn koninck heer
Nu maket uwen casteel weder
He en zal nv nuomber vallen neder
Vtegier hiet dat men dat werck
Maken zolde hoge vnde starck
5185Dicke he an merlijne zochte
Wat de strijt beduden mochte
Vnde war ombe de rode zo lange hadde beste
Merlijn antworde em in dat leste
Dat bedudet al zonder waen
5190Alle de dinge de zin gedaen
Vnde de noch to geschiene zin
Wultu my geuoen de truwe dijn
Dat dar my nicht aff geschiet
Jck zal dij zeggen wat dat bedued
5195Vnde desse zekerheide my do
Vor de gene de dar horen to
¶ Dat do ick gerne sprack vtegier
So gaet vnde doet komen hier <34rb>
Vwen raet vnde de clerke saen
5200De omb den torn zin gevaen
Vtegier he dede ze halen
Merlijn zette de clerke in talen
Vnde zegede wo dul dat gij waert
Do gij plegen zulker aert
5205Vnde gij nicht en weren zulke lude
Alze betaemde geleerden diede
Vnde gij wal ock wesen mochten
Hijr ombe vonde gij dat gij zochten
Gij zegen wal dat ick was geboren
5210De iv dat brachte to voren
Togeden dat ick iv zolde doet slaen
Omb dat ick em bin ontgaen
Wolden ze dat gij my hadden verslagen
Mer ick hebbe dar eynen heer kegen
5215De my hoedet kegen er bedregen
Vnde ick zal ze seer doen liegen
Van my en komet iv nuomber quaet
Wil gij doen al mynen raet
Quaet en duchte den clerken niet
5220Dat em merlijn dar onthiet
Blidelike hebben ze geantwoert
Vnde zegeden du en brengest nicht voert
Dat ons te doene onweert heuet
Want du bist de wiseste de leuoet
5225Merlijn sprack van desser art
En onderwint iv nicht vorwart
Dit zekert my vnde dan gaet
To bijchte dat is myn raet
Doet penitencie gij hebbet gesondet
5230Dat gij de ziele nicht verwondet
Vnde ick late iv varen quite
Se dankeden des em myt groten vlijte
Vnde zegeden dat ze dat gerne deden
Dus zin ze van der doet ontleden
5235Alle de dat zegen sprekens em eer
De koninck sprack to merline meer
Vnde zegede du ne zeggest my niet
Wat der draken camp beduet
Van den andern heb ick wal gehoert
5240Noch berichte my bet voert
¶ Merlijn sprack de rode drake <34va>
Bedudet dij vnde dine sake
Vnde de witte constans kinder
Vtegier schaemde em ginder
5245Do zegede merlijn is dij dat leet
Jck zwige dan van dat ick des weet
Vtegier sprack hijr ne staet
Neman he en is wal myn raet
Dar ombe zech my wat dat beduet
5250De waerheit vnde anders niet
Merlijn sprack du hoerst van my
Dat de rode beteykent dij
Jck zal dij zeggen wo ick dat meyne
Constans kinder de bleuen cleyne
5255Do ze oren vader verloren
Vnde haddes du ze alzo verkoren
Alze du to rechte zoldest hebben gedaen
Du haddest em in staden gestaen
Tegen alle de nv leuoen
5260Nu heuoestu ze slaens verdreuoen
Vnde holdes dat lant al in dijn gewolt
Omb dat dy dat volck al was holt
Alze ze raet an dij gesochten
Des ze nicht ontberen en mochten
5265Dedes du dij vt oren rade
Se do engelant nam scade
Vnde dat volck kroende do vor oren here
Du zegedes du en mochtes nuomber mere
Coninck zijn ouoer de genoet
5270De koninck moynes en weer doet
Vnde ze verstonden dat wal de dat hoerden
Dus dedestu dinen koninck vermoerden
Sine broder ontfloen to hant
Noch ontholdestu em er lant
5275Vnde als de gene to dij quemen
De den koninge zijn leuoen nemen
Dedestu ze ontliuoen gereet
Alze off dy zijn doet weer leet
Mer dat du beheldes zijn rijke
5280Dat eyne quade gelijke was
Omb dijn behold makestu den steen
Mer dij en mach helpen dinck ne geen
Robert zegede dat de koninck zegede
Merlijn du zeggest al waerhede <34vb>
5285Ombe raet bid ick dij sekerlike
Du bist de vrodeste van ertrijke
Hijr ombe zech my zonder blijff
Wo ick vorliesen zal myn lijff
Merlijn sprack en dede ick des niet
5290So ne zegede ick nicht al dat beduet
Jck weet dij des danck sprack vtegier
Merlijn zegede verstant my hier
Dine macht bedudet de roede drake
Vnde de witte der kinder zake
5295De vt den lande zin gereden
Vnde dat ze ock lange streden
Bedudet dat du er lant
Lange heuoest gehat in diner hant
Dat de witte den roden brande
5300Bedudet alzo ick dat bekande
Dat du zoldes bernen van oren vuore
En gelouoe des in gener maniere
Dat dij dijn steen helpe vt der noet
Du en zalt aldus bliuen doet
5305¶ Alze dit hoerde de koninck ginder
Vragede he waer zin de kinder
Merlijn zegede in genen mer
Dar ze hebben een krefftich her
Vnde zolen hijr komen ombe vechten
5310Vnde zeggen dat ze willen richten
Ouoer dy al zonder bliuoen
Dat du moynes dedes ontliuoen
Se zolen hauoenen· vnde manich scip mester
Ouoer dre maende to wincester
5315¶ Gram was de koninck omb de meer
Vnde vragede merline schijr
Off dat anders nicht mochte zijn
Neyn twaren sprack merlijn
Se zolen dy bernen dat en mach nicht bliuoen
5320Alzo als du zegest ontliuoen
Den witten den roden draken
Dus eynde merlijn zine sprake
¶ Do dit merlijn zegede to voren
Eynes dages als gij mogen horen
5325Dede he to samene zine lude
Aldus meyne ick dat geschiede <35ra>
Do quam merlijn to wincester
De maniger wijsheit was mester
Dar constans kinder zolden landen
5330Vtegiers lude <gestr.: de> nicht en kanden
Waer ombe ze versamelt quemen
Eer ze dat van merline vornemen
Vnde to hant merlijn van danne schiet
Do he dit vtegier hadde beduet
5335Vnde genck to blasijse wart
Vnde zegede em dat he zine vart
Wal na willen hadde volbrocht
Dar he ombe was gesocht
He vortelde blasise al de zaken
5340Vnde hiet ze em in dat boeck maken
¶ Lange wijle was merlijn ginder
Tot dat ene zochten constans kinder
Vnde vtegier ontbeide den dach
Des em merlijn dede gewach
5345Des dages zegen de van wincester
Geschepet volck vnde manigen mester
De constans kinder dar brochten
Vtegier zach dat ze ene sochten
Vnde hiet wapenen zijn her
5350Vnde vor de hauoene staen to der wer
Mer de to voren op em vochten
Letten ene dar al dat ze mochten
Vnde constans kinder wolden landen
Vnde to eerst dat ze de lude bekanden
5355Haddes em wonder wannen ze quemen
¶ De kinder do hauene nemen
De vor de hauene stonden ter wer
Vrageden do wes is dat her
Vnde ze antworden em aldus
5360Dat is auoreliuos vnde ambrosius
Vnde voter/ vnde pandragoen
Vnde komen vnde willen wrake doen
Ouer vtegier alto hant
De valschelike holt er lant
5365Vnde oren broder moerden dede
Hijr ombe komen ze hijr ter stede
Vnde als de van der stat vernemen
Dat ores heren kinder quemen
Vnde ze krafft van luden brochten <35rb>
5370Gevel dat ze dar kegen vochten
Dat dar em schade aff mochte gescheen
Vnde ontsegeden vtegier myt dien
Vnde aldus van vtegier schieden
Dat meeste deel van zinen luden
5375Do hadde he vaer van dessen dingen
He heet de em nicht ontgengen
Dat ze de hues zolden bezetten
Se deden dat to hant al zonder letten
Nu hebben de schepe hauoene genomen
5380Vnde de ridders zin vet gekomen
Vnde de van wincester groet vnde cleyne
Quemen kegen em gemeyne
Vnde ontfengen ze vor heren
De em an vtegier keren
5385Helden de borch myt groter wer
Op em zo vacht al dat her
So lange dat in eynen tijde
Pandragoen in eynen strijde
Den casteel ontstack myt vuore
5390Vnde verbrande dar vtegire
Aldus wonnen ze al dat lant
Vnde ontboden alte hant
Achter lande na vnde veer
De dar kegen em nv weer
5395Dat ze ze aldus zolden besoeken
Hijr is dat eynde van tween boeken
<XIX.> Hijr begint dat derde boeck· wo pandragon
Vnde vter merlijne doen zoken···
Dyt boeck zeget voert openbaer
To eirsten dat dat lant wart gewar
Weren de heren harde blijde
5400Vnde ontfengen ze to strijde
Aldus zo wonnen ze dat lant
Aurelius ambrosius makeden to hant
Eynen koninck van pandragone
Vnde weren em getrouwe in allen done
5405Vtegier de hadde in den lande
Den sennes geset in de hande
De castele vnde ock de borge
Des hadden de cristenen zorge
Pandragoen zat een halff iaer <35va>
5410Vor eyner borch dat was waer
Dar ynne belegen was hangis
Sine lude berieden em des
Wo men gewonne den casteel
Do weren dar lude eyn deel
5415De van merline spreken
Wo he bedude van den draken
Vtegier al zijn doen
Se nemen vter vnde pandragoen
Buten den luden vnde al bijsonder
5420Vnde zegeden em van merlijns wonder
Dat he weer de beste diuijn
De in der werlde mochte zijn
Vnde wolde he ock he dede bekennen
Off men de borch icht mochte gewinnen
5425Pandragoen sprack waer zolde men dan
Vinden alzo wijsen man
Se zegeden wij en weten waer
Mer dat wete wij wal openbaer
Als men van em spreket dat he dat weet
5430Vnde wolde he he queme gereet
Pandragoen sprack alto hant
Jck zal ene vinden is he in dat <in HS: datt - zweites t gestr.> lant
¶ Dus dede de koninck pandragoen
Merlijne nv zoeken doen
5435Jn dat lant dar men ene vinden mochte
Do merlijn wiste dat men ene zochte
Nam he an blasise orloff saen
Vnde is in een dorp gegaen
Dar he des koninges boden wiste
5440Quam he in gegaen myt liste
Op zinen hals myt eyner maetsue
Twe groete schoen al nuowe
Vnde eynen quaden rock hadde he ane
Nu was he in ziner gedane
5445Rechte als he eyn wilt man weer
Dus quam he gegaen al daer
Dar des koninges boden legen
Vnde to alre eirst dat ze ene zegen
Wonderdes em vnde zegeden dan
5450Dit donket ons wesen een quaet man
He genck to em vnde zegede desse tale
Gij en doet nicht zegede he wale <in HS: e übergesetzt ergänzt> <35vb>
Juowes heren bodescap to zinen vromen
Dar gij ombe her zint gekomen
5455Ombe to zokene den diuijn
De geheten is merlijn
¶ Do ze dit hoerden ze zegeden gemene
Welck duouoel zegede dat dessen vileyne
He zegede do weer dat geheten my
5460Jck hadde ene vonden eer dan gij
Weestu dar icht aff zegeden ze myt dien
Off heuoestu ene iergen gesien
Gezeen heb ick ene sprack merlijn
Vnde ick weet wal waer zine pade zin
5465Vnde dat gij ene zoket vnde doet arbeit
En helpet iv nicht heuet he my geseit
Al myt alle nicht eyn twinck
Al is dat zake dat gij ene vint
He ne vore nicht noch myn noch meer
5470Als gij comet tot uwen heer
Segget dat he de borch wint in geenre wijs
Eer dat doet is hangijs
Vnde van al des koninges luden
De merline to zokene rieden
5475So is erre nv twe myn dan viuoe
Van em allen nv to liuoe
Juwen heren zegget van den dren
Vnde zegget wat gij hebbet geseen
Vnde zegget em zochte he ene in dessen wolde
5480Dat he ene dar ynne vinden zolde <in HS: zolden - n radiert>
He en zal myt neman willen varen
Dan myt den koninge twaren
Dus sprach he dar dat de boden horen
Vnde eer ze dat wisten hadden ze ene verloren
5485Vnde elkerlijck sach op anderen
Vnde zegeden laet ons hene wanderen
Dat was de duuel dat wij spreken
Wat wille wij doen myt dessen saken
Dat is best zint dat ons is gevallen
5490Dat wij dat onsen heren verkallen
En wech voren de boden saen
Do ze er dachvart hadden gedaen
Quoemen ze to pandragoene
Do he ze zach in den done
5495Vragede he off ze hadde(n) gebrocht <36ra>
Den genen den ze hadden gesocht
Here zegeden ze versamene de lude dijn
De dij zegeden van den diuoijn
Pandragoen dede ze ontbieden
5500Vnde alze ze quemen tot em luden
Segeden ze wat em was geschiet
Vnde wat em de dorper riet
Vnde dat der twe doet zolden wesen
Van den de reden to zokene desen
5505Dat is waer zegeden ze
De coninck sprach dat donket mij
Em wonderde in er <gestr.: d> gedochte
We de dorper wesen mochte
Se ne dachten nicht van merline
5510Dat he ander gedane dan de zine
Enege wijs genemen mochte
Se dachten do in er gedochte
Dat neman van hangijs doet
Dan merlijn en wiste cleyne noch groet
5515¶ Den boden vrageden <gestr.: off dat> ze waert weer <in HS: waertweer - durch Schrägstrich getrennt>
Dat em de dorper brachte de meer
Se zegeden in nort tomberlant
Dar wij eten quam he to hant
Jn de herberqe tot ons gaende
5520Do sprack dar eyn dat he waende
Dat dat merlijn wal wesen mochte
Vnde wolde dat ene de koninck sochte
Pandragoen sprach ick zal dar varn
Vnde laten vter hijr twaren
5525Vnde de merline hebben geseen
Solen dar my ombe helpen speen
¶ Se voren in norttomberlant
Ombe mere vrageden ze to hant
En gene en hebben ze gevreest
5530De koninck quam in enen foreest
Vnde eyn van zinen luden vant
Eynen hierden al to hant
De vele beesten hodde dar
Vnde he vragede wannen he weer
5535He zegede van norttomberlant
Bin ick eynes gueden mannes seriant
Mer ick sprach gistern eynen man
De my dat zeggen began
Dat ene de koninck pandragoen
5540Solde zoken dat is een zwaer doen <36ra>
De bode sprach zech waer he sy
He zegede ick zegge dat node dy
Dat ick den koninge zolde vertellen
So com myt my to mynen gesellen
5545Jck late dy den koninck zeen
We wolde dan myner beesten plegn
Jck en hebbe eyn twinck ock nicht to done
Mit den koninge pandragoene
Mer weer he hijr ick wijsede em dan
5550Waer he vinden mochte den man
He zegede ick zal ene dij halen to hant
He voer dar he den koninck vant
Vnde vortellede em van den zaken waer
De koninck zegede vare wij dan daer
5555¶ Aldus quemen ze tot den kornuod
De knape sprack al ouoer luet
Seet waer ick den koninch brenge
Nu vertelle ons alle de dinge
Du zoekest merline du en kanst ene nicht tware(n)
5560Vinden he en wille dich openbaren
Mer vare tegen de porte gereet
He zal dar komen dat ick wal weet
Wo gelouoe ick des sprack pandragoen
Merlijn zegede wil gij des nicht doen
5565En trouwen zo laet dat staen
Mer dat is dompheit zonder waen
Hoert men na valschen rade ieet
De koninck sprack ick en mystrouwe dij niet
Do zegede merlijn alze dat dij nv staet
5570So geuoe ick dy den besten raet
Dan ieman de iv is bij
Vnde vorwaer zegge ick dat dij
De coninck voer to der eirster poert
De he daer nomen hoert
5575¶ Do quam dar to houoe een man
De guede cleyder hadde an
Vnde zegede laet my to pandragoene
Men dede dat· he sprack alze de koene
Here zegede he merlijn zent my her
5580Vnde zegede my dat he de gene weer
Den gij in genen bosche vonden
Eyn waerteiken sprach zijn mont
Dat he hijr to komene zegede
Huden vnde dat is waerhede
5585Mer du en heuest zijns gene noet <36va>
De koninck zegede ick do wal groet
Vnde ick zegge dy dat ick en zolde
En genen man spreken alzo holde
¶ Merlijn zegede guede mere
5590Ontbiedet he dy bij my here
Dijn broder vter heuet gedoet
Hangijs dinen viant groet
Den koninge wonderde des vnde zegede
Vrent zeges du my waerhede
5595Do zegede he tote pandragoene
Wat heb ick dar mede to doene
Gelouoestu des nicht zo bistu nicht wijs
Onder vinde de waerheit des
Vnde geloues off dat is waer
5600De koninck zande twe boden dar
Op perden van goeden lusten
Vnde heet em dat ze nicht en ruosten
Wente ze de waerheit hebben vernomen
Hijr en binnen ander boden komen
5605De dessen boden gemoten
Vnde pandragoene voren groeten
De em de waerheit zolden ontbinden
To eirst dat ze em onder kenden
Reden ze to den koninge to samen
5610Mit den ze den raet dar namen
Wo vter hangijse sloech
De koninck zegede dat is genoech
Swiget alze lieff gij wilt leuoen
¶ Aldus is de tale gebleuoen
5615Wonder haddes den koninch in zijn gedochte
Wo dit merlijn weten mochte
He wolde omb em dar noch dagen
Want he em geerne zolde vragen
Wo hangijs weer bleuoen doet
5620Do quam to em een man groet
De goede cleder hadde an gedaen
Al daer de koninck quam gegaen
De man ontboet em goeden dach
Vnde vragede ern waer ombe he dar lach
5625He zegede merline ick hijr ontbeide
Went dat he kome als he zegede
Gij ne zint nicht zegede he alto vroet
Dat gij ene zegen vnde vor iv stoet
Vnde gij ene nicht kennen mochten in den
5630Roep ze de ene hebben gesien
Vnde vraget off ick dat icht wesen mochte <36vb>
Mit den men de dar brochte
¶ De koninck sprach ombe den diuijn
De geheten is merlijn
5635Hebbe wij hijr lange gedaget
Kende gij ene icht off gij ene saget
Here zegeden ze dat en mochte nicht zijn
Wij en zolden kennen zijn anschijn
Bij den koninge stont de man
5640Vnde antworde den luden dan
Js hijr ieman van hijr binnen
De merline mochte kennen
Se antworden/ zine zede
En mochte wij nicht kennen mede
5645Al wete wij wo he is gedaen
De man zegede gij zult verstaen
Dat gij den man nicht kennet wal
Bij ziner gedane vnde nicht al
Kende gij ene off gij ene zegen in de ogen
5650Jck zal iv zine gelijke togen
¶ Do riep he in ene kemenade
Pandragoene to eynen rade
Vnde zegede here ick bin merlijn
Jck wil zijn de raet al dijn
5655Vnde vters uwes broder mede
Hijr ombe zoke gij my gerede
Ju volck en kent nicht wal mij doen
Ropet ze hijr in her pandragoen
Se zolen zeggen ick bin gevonden
5660Vnde wolde ick ze en konden
Mij gekennen nember meer
Pandragoen was blijde zeer
Vnde he riep de gene dar binnen
De zegeden dat ze merline kennen
5665Vnde merlijn was alzo gedaen
Alze ze ene to eirst zegen zonder waen
Dit is merlijn zegeden ze al
De koninck zegede wete gij dat wal
Ja wij zegeden ze dit is merlijn
5670He zegede ze weten nv den fijn
¶ Do sprack de koninck to der zeluer stat
Merlijn geerne bede ick iv dat
Dat gij my weren van herten holt
Want manich man ionck vnde olt
5675Heuet my gezeget dat gij zint wijs
Merlijn zegede in gener wijs
Vrage gij my icht dat ick weet <37ra>
Jck zal iv dat zeggen wal gereet
De koninck zegede sprack ick iv ieet
5680Sint dat ick vten wolde schiet
Merlijn zegede do her koninck
Jck was de bij den beesten ginck
Vnde de iv zegede van hangijs doet
Den koninge hadde des wonder groet
5685¶ Do sprack de koninck pandragoen
Gar ouele wiste gij merlijns doen
Se zegeden here dusdane zaken
En zege wij em nicht <gestr.: nicht> maken
Vnde he mach doen vnde berichten
5690Dat ander luden zolde ontfechten
Conde gij my dat gezeggen ieet
Sprack de koninck/ wo hangijs hiet <sic - wohl fehlerhaft für liet>
Sijn lijff vnde wo gij dat vernemen
Merlijn sprack do gij hijr quemen
5695Wolde hangijs vter doet slaen
Vnde ick dede em dat to wetene saen
Danck hebbe he· he gelouoede my
Vnde ick zegede em waer bij
Hangijs doen vnde zine krafft
5700Vnde dat he zolde als dat weer nacht
Alleyne komen in dat pauoloen
ombe dat he ene steruoen waende doen
Ouoele dochte em dat wesen waer
Mer zo vele helt he em daer naer
5705Dat he zijn pawelon bij nachte
Dat neman en wiste alleyne wachte
So lange dat hangijs quam
Vnde als ene vter vernam
So liet he ene wal binnen komen
5710Vnde als he vter nicht en heuoet vernomen
Wolde he em zeluen doden van rouwen
Mer vter de was eer entrouwen
Vnde sloech ene al dar to der doet
Des hadde de koninck wonder groet
5715¶ Merlijn wo were gij do gedaen
Want my wondert des zonder waen
Dat ick des gelouoe myn noch meer
Jck was gedaen do heer
Als een olt man vnde een vroet
5720Mijn raet dochte em wesen goet
Jck zegede em zeet dat gij iv wacht
En do gij des nicht gij steruoet to nacht
Ondeckede gij ern anders ieet <37rb>
Sprack de koninck· here neen ick niet
5725Vnde he en zal des weten nicht een woert
Eer he iv dat vertellen hoert
¶ Do sprack he wil gij myt my varen
Jck hebbe uwer to done twaren
Merlijn sprack ick dat do vele de eer
5730Nochtan zolen ze vele de meer
Juwe lude tornen gelouoet gij my
Mer ze gij dat ick iv nuotte zij
Dor em zolt gij de myn doen
Do sprack de koninch pandragoen
5735Gij hebbet my nv des gemaket vroet
Js dat waer dat gij hebbet behoet
Vter vnde zinen doet gelettet
Jck zal iv gelouoen de bet
Coninch zegede he vragedes uwen broder
5740Vnde dan moge gij des zijn de vroder
Off he des lijet gelouoet my dan
Vnde ick weet wal als ick do an
De gedane als ick hadde ane
Do ick em dat dede to verstane
5745Ne zole gij my mogen kennen niet
Vnde dat zal zijn wo dat geschiet
Van huden ouoer twelff dage
De koninch sprach al zonder sage
Wistick gerne als gij wolden
5750Dat gij vter spreken zolden
Gij zolt dat weten mer hodet iv des
Dat gij nicht en zijt onwes
Dat dat ander lude weten mogen
Bevinde ick iv myt ener logen
5755Jck en betrouwede iv nember meer wale
Jck zal iv prouoen to menigen male
Dat is my lieff sprack pandragoen
Merlijn zegede gij weten mijn doen
¶ Dit zal ouer twelff dage zijn
5760Dat ick zal spreken den broder dijn
Mit den nam merlijn orloff
Vnde gench tote in blasijs hoff
Vnde blasijs heuoet al dit bescreuoen
Vnde van em is ons dat gebleuoen
5765De coninch voer an zine zijde
Vter zijn broder de was blijde
To eirst dat he ene comen sach
Was he blijde al den dach <37va>
De koninch leide ene buten luden
5770Vnde zegede em de zake de em geschieden
Van angijse alze dat merlijn zegede
Vter zegede dat is waerhede
Jck meynde ick dat wiste vnde neman al
Vnde een goet man de my wal
5775Hoede dat ick nicht en bleff verloren
Here wannen quam iv dit to voren
He zegede gij wetet wal dat ick dat weet
Broder nv zegget my gereet
De iv warnde wat manne he was
5780Jck wene gij nicht en weten daz
Dat iv hangijs geerne hadde gedoet
Bij der truwen de god geboet
Jck en weet we he wesen mochte
Mer een goet man he my dochte
5785Des gelouoe ick ouoer een
Dor al dat dat logene scheen
Dat hangijs hijr komen solde
Ombe dat he my moerden wolde
Pandragoen zegede broder
5790Off gij ene zegen weer gij des icht de vroder
Vter zegede ia ick meyne dan
De koninck sprack holt iv dar an
Dat he iv binnen eluoen dagen sal
Spreken dat en do groet ongeuoal
5795Mer al den dach weset myt my
Tote den dat dat auoent zij
So dat ick beschouwen mach
Alle de iv spreken op den dach
To wetene off ick ene kennen konde
5800Jn eneger wijs to eneger stonde
Vter sprack wat des geschiet
Dan en scheide ick van iv niet
Jck en sal eer weten neen off ia
Eer ick iergen van iv ga
5805¶ Elck heuoet dit den andern gelouoet
Vnde hebben to samene gehouoet
Vnde merlijn de dit wiste alle gader
Segede dat blasise den geestliken vader
Wo vter vnde pandragoen
5810Visierden onder em dit doen
Vnde wo ene de koninch prouoen wolde
Blasijs vragede em wat he zolde <37vb>
Doen dat he dat volbrengen mochte
He zegede ich merke in mynen gedochte
5815Dat ze ionck zin vnde blijde
Vnde mochte ze an myne zijde
To mynen willen nicht bet gebreken <in HS: korrigiert aus gespreken>
Dan myt spraken de ick kan spreken
Vnde doen wonderlike saken
5820Dat ick ze lachgende sal maken
¶ Vnde oeck zo kenne ick ene vrouwe
De vter mynnet op gerechte trouwe
Jck sal em eyn par litteren bringen
Van zinen lieue in zulken dingen
5825Dat he sal holden vor waerheit
Want ick weet al er hemelicheit
Als dat vter van my hoert
Sal em wonderen derre woert
Want dat is er hemelicheit
5830Dan sal de dach lijden gereit
Dat ze my nicht zolen zeen
Vnde nicht bekennen in dien
Des anderen dages zal ick my
Em ontdecken dan zolen ze
5835My des weten meren danck
Hijr enbinnen quam der sonnen op ganck
Van merlijns gelouoe
Dat he zolde komen to houoe
Vnde was gedaen als een knecht
5840Den vter hadde geseen echt
Wonende myt zinen lieue
Do he quam myt sinen breue
Sprach he here myn vrouwe grotet iv
Vnde zent iv desse litteren nv
5845Des was vter harde vro
Vnde meynde dat dat were alzo
De litteren zegeden gelouoet den knechte
Want gij moget wal doen myt rechte
Wat dat he zeget dat is waer
5850Juo amije zend ene daer
Merlijn zegede em dar al de woert
De he weet dat he gerne hoert
¶ Dus was merlijn dat is waer
Tot den auoende vor em daer
5855Vnde vter was myt em blijde
Do dat was komen na vespertijde
Wonderde des den koninge vnde was gram
Dat merlijn ginder nicht en quam <38ra>
Phy dachte he heuoet merlijn gelogen
5860Mit den wilt em merlijn togen
Vnde genck ouoer eyne zijde staen
Vnde was rechte als de man gedaen
De eirst tote vter quam
Vnde als vter den man vernam
5865Kende he ene vnde bat dat he ontbeide
Tote dat he dat den koninge zegede
He zegede geerne· vnde vter genck
Vnde zegede dat zinen broder den koninch
Dat de man dar komen weer
5870De koninch vragede der meer
Js he dat de iv warnde dan
Ja sprack he dat is de zeluoe man
De koninch zegede gaet vnde prouoet bet
Vnde zegget my dan bij uwer wet
5875Vter komet weder vnde zeet
Den man den he ginder leet
De noch dar zijns ontbeide
He kende ene wal vnde gerede
Segede de here hebbet danck groet
5880Dat gij my loesten van der doet
Wilkomen mote gij mij nv zijn
Mer wonder heb ick in dat herte mijn
Wo myn here de koninck
Geweten mochte desse dinck
5885Want he my tellede dat gij my zegeden
Dar to zegede he my ock gereit
Al dat my is geschiet
Seder dat he my hijr liet
Vnde dat gij hijr zolden komen huden
5890Dar to heuoet he my gebeden
Dat ick em dat to wetene dede
Als ick myt iv weer to rade
He zegede my ock off gij weren dat
Dat ick em dat ontbode ter stat
5895Vnde dat he dit weet al bloet
Des heuoet my wonder alto groet
¶ Merlijn sprack haelt ene dar he zij
Vnde vragedes em vor my
Vter genck ombe zinen heer
5900Vnde beuoal den luden zeer
Dat ze dar neman in laten gaen
Alze vter en wech was alzo saen
Verkeerde em merlijn vnde nam <38rb>
Sine gelijke de myt den litteren quam
5905Vnde alze vter den koninck brochte
Vonden ze den knecht· vnde vter zochte
Den goeden man vnde he zwoer zeer
He stont hijr nv bij onsen heer
Nu vinde ick hijr den messelgier
5910De my de litteren brochte hier
Ontbeidet here ick zal den luden vragen
Off ze hijr ieman wt gaen zegen
offte dessen knecht hijr in gaen
De koninck begonde lachgen saen
5915Vter zegede zege gij hijr iet
Enegen man in corter tijd
Sint dat ick ombe den koninch ginck
Se zegeden neen wij waerliker dinck
He sprack to den koninge na desen
5920Jck en weet wat dit mach wesen
He sprack to den knechte· hoerstuet
Genck hijr ieman in offt vt
He zegede ick was hijr bij iv dan
Do gij spreken kegen den man
5925¶ Do sprack vter to den koninge myt der vart
Alzo mote ick zijn bewart
Alze my dit geschiede ne
Dat ick nv myt den ogen ze
De koninck makede dar aff groet spil
5930Dat dat merlijn was wiste he wal
Ay lieue broder sprack pandragoen
Wete gij we he <gestr.: unlesbarer Buchstabe> is desse garssoen
He zegede my he was to iv gesent
Nu prouoet off gij ene icht kent
5935He zegede ia ick· wat donket iv dan
Sprack de koninck· mochtet zijn de man
Den gij sochten nv hijr na desen
Vter zegede dat en mochte nicht wesen
Ga wij en wech sprack pandragoen
5940Wil he em to kennen doen
So hebbe wij ene lichte gevonden
Vt gengen ze to den stonden
Als ze een stucke hadden gegaen
Riep ze een ridder saen
5945Gaet zeet we dar ynne sy
Als he dar quam zo zach he
Waer de man op den bedde sat <38va>
He keerde weder vnde zegede dat
Vter sprack genade god heer
5950Jck wene ick ze dat neman eer
Ne zach de in der werlde was
Dit is de man de my genas
¶ De koninck was blider dan ze zome
Vnde hiet ene wesen willekome
5955De koninck zegede en weer iv dat nicht leet
Jck zegede em gerne wo gij hiet
Vnde ock we dat gij zijd
Merlijn sprack tor zeluer tijd
Dat is my lieff· de koninch zegede echt
5960Vter broder waer is de knecht
De tot iv quam de messelgier
Vter sprach he was nv hier
Do riep merlijn den koninch vt
Vnde zegede em al ouoerluet
5965Wat meren he van der vrouwen zegede
Vnde wat he em to voren legede
Do riep de koninch vter vt
De iv brachte dat saluet
Van uwen lieuoe waer is he nv
5970Jck zolde en gerne spreken vor iv
De iv de goede litteren gaff
Vter zegede wat wete gij dar aff
De koninch zegede dat ick des weet dan
Sal ick iv zeggen vor dessen man
5975Van den dat staet in den breyff
Vter zegede dat is my lieff
He en wiste nicht dat et em was kont
De koninch zegede al dat dar inne stont
Vter sprack do tot den koninck
5980Here wo wete gij desse dinck
Vnde dat gij achterst zegeden
De koninck zegede ick zegge dat gereet
Gebiedet my desse goede man
Vter sprack wat gaet des em an
5985De koninck zegede ick en zegget iv niet
Dat en zij dat he dat my gebiet
Des wonderde vter zeer
Vnde zegede is v dat lieff dat myn heer
My vertellet al dit wonder
5990Latet mer ons dren bij sonder
¶ Gar ouoele sprack de koninch dan <38vb>
Wete gij we he is desse man
Mer dat weet ick wal zekerlike
He is de vrodeste van eertrike
5995He heuet de macht de ick iv zal zeggen
Dar ons vele an zal liggen
Dit is de knape de iv gaff
De litteren dar ick iv zegede aff
¶ Vter sprack mach dat waer wesen
6000So en hoerde ick ne zulck wonder lesen
De koninch zegede geloue des bet
Van eneger zake de gij wetet
Jck en geloues nicht zonder waen
Eer he my dat anders doet verstaen
6005De koninch bat merline hertelike
Dat he em togede de gelijke
Gerne zegede he gaet dar vt beide
Jck toge em den knecht gerede
¶ Se gengen vt vnde keerden saen
6010Do was he als de knecht gedaen
Vnde vragede wat he wolde ontbieden
Sinen lieuoe eer ze schieden
De koninch pandragoen sprack echt
Wat donket iv van desen knecht
6015Gelouoe gij dat he dat is gereet
Vter zegede ick ne weet
Wat ick hijr aff mach zeggen
De koninch sprack laet neder leggen
Allen twiuoel vnde allen waen
6020Dit was he de iv dede verstaen
Dat iv hangijs doden zolde
Vnde den ick zochte in genen wolde
He weet dat gescheen is al
Vnde ock dat gescheen sal
6025Jck wolde dat he ons ock wolde geraden
Vnde wij al bij sinen willen deden
Vter sprach wij hadden des noet
Do deden ze des an em bede groet
Dat he em zolde wesen bij
6030He zegede wetet dat wal van my
Al dat ick wille dat ick dat weet
Se zegeden dat wete wij gereet
Vnde dat gij de waerheit weten van my
Merlijn gij en logen my nye <in HS: e übergesetzt ergänzt>
6035Vter ia vnde heb ick iv waerheit <39ra>
Jv van hangijse geseit
Vnde dar to van uwer mynnen
De gij ne en lieten bekennen
Vter zegede ia gij· gij doet
6040Vnde ombe dat gij zijd zo vroet
So zege wij vele de eer dat gij
Minen heren altoes weren bij
¶ Merlijn sprach ick do dat vele de eer
Mer gij twe vnde neman meer
6045Mogen weten wo dat myt my staet
Vnde ick moet zo wo dat gaet
Jn brytanigen wesen saen
Mer dat en mach zo nicht vergaen
Jch en sal meer denken op iv
6050Dan ombe ieman de leuoet nv
Vnde wat node iv to gaet
Jck sal wesen al iv raet
Al ga ich en wech en achtes niet
Als gij my weder komen ziet
6055So doet my vor iv lude eer
Men sal mijns achten de meer
Den quaden zal dat wesen leet
De my vnde iv haten gereet
Mer ze en zolens nicht doren togen
6060Do gij my ere vor eren ogen
Jck en verkeer my nv in langer tijt
Sonder dar gij twe zijd
To hant zal ick komen in dat zale
Dan zolen ze dat weten alto male
6065Vnde zeggen dat ick gekomen bin
Dan doet my ere vor em
Se zolen my prisen dar gij staet
Vraget my dan dat is myn raet
Vnde wat dat gij my vraget dan
6070Sal ick iv zeggen vor uwe man
¶ Jn oren rade vnde in den hoff
Bleef merlijn vnde nam orloff
Beide to komene vnde to gane
Vnde em to togene in de gedane
6075Dar he inne best bekennet was
Vnde alze ze worden gewar das
De ene zegen in ziner manier
Weren ze des verblidet schier
Men zach den koninch kegen em gaen <39rb>
6080Do zegeden de lude zaen
Seet waer de koninch komet tegen iv vt
Dar was blijtscap vnde gelut
Jn des koninges zael wart he geleit
Des coninges man nemen ene gereit
6085Ouer eyne zide vnde spraken
Seet hijr merline in waren saken
De de beste diuijn is
De nv in der werlde is
Here biddet em to zeggene al
6090Off men de borch iet winnen sal
Vnde wo dit orloch zal vergaen
Wil he· he zal iv dat zeggen saen
¶ De koninck zegede ich sal em des vragen
Eer desse achte dage verdagen
6095Des derden dages hilt de koninch feeste
Dar weren do de alre meeste
De in den lande weren geboren
Merlijn zegede den koninge to voren
Des em zine lude beden
6100Pandragoen sprack myt staden
Men zeget my van iv merlijn
Dat gij zijd en geen diuijn
Jck bidde iv dat gij my zegget eyn deel
Wo men winnen zal den casteel
6105Vnde ick wil doen al uwen raet
Merlijn sprack dat verstaet
Vnde prouoet off ick bin wijs
Sint dat de sennen verloren hangijs
Ne zegen ze anders geen pant
6110Dan to ruomene dit lant
Gebiedet em vrede vnde wetet <gestr.: dat> vorwaer
Se en steken an iv nicht een haer
Dan gij em dat laten alle gader
Dat em quam van uwen vader
6115Mer des en zole gij nicht gehingen
Noch em laten dat volbringen
Willen ze dat lant ruomen gerede
Dat gij em geuoen zulk geleide
Vnde schepe dar ze mede varen
6120¶ Do sprack pandragoen twaren
Desse dinck wil ick em ontbieden
He nam vte alle zinen luden
Eynen ridder de hiet vlfijn
De de bode zolde zijn <39va>
6125Kempe en was in genen tijde
De zo stoltelike genck to stride
Alze vlfijn voer to den vianden
Als ene de sennen verranden
Quemen ze iegen em alzo holde
6130Vnde vrageden wat de koninch wolde
Vnde off he weer des koninges bode
He zegede ia ick bij gode
Vnde he zent iv vrede dre weken
Se zegeden wij willen des ons bespreken
6135Vnde do er raet versamelt waert
Se zegeden wij zin bezwaert
Van onses heren angijs doet
Wij en hebben spise cleine off groet
Dar ons iet aff weer de bet
6140Onthiet/ vnde ons queme ontset
Vnde men ontbiedet ons vesten vrede
Des hebbe wij to doene mede
Vnde dat is wesen harde quaet
Dar dat zo nouwe van spise staet
6145Mer wij zolen em o(n)tbieden
Dat he en wech var myt zinen luden
Vnde late ons borge vnde lant
Wij zolen dat ontfaen van ziner hant
Vnde geuoen em to elken iaer
6150Dertich ridder vnde dar naer
Tijn vrouwen vnde elke er kamerier
Vnde dar to tijn ioncfrouwen fijr
Van knapen de den vrouwen dienen
Wille wij em senden em tijnen
6155Hondert valken vnde hondert perde
Vnde hondert orsse van goeder werde
¶ Dit dochte em allen goet raet wesen
Vnde gengen ten boden myt desen
Vnde zegeden em dit behiet
6160Do genck vlfijn en wech gereet
Vnde zegede den koninge desse tale
Vnde em de waren in den zale
Alze de koningh dit verstaet
Sochte he des an merline raet
6165Merlijn zegede ne doet nicht duos
Dar zolde aff komen groet verluos
Bliuen ze in den lande dat is verloren
Mer gij zult mynen raet horen <39vb>
Ontbiedet em dat ze ruomen dat lant
6170Vnde op geuoen de borch to hant
Se zolen dat doen alle gerne
Want ze en hebben nicht to verterne
Vnde beheet em lijff vnde lede
Vnde schepe to varne mede
6175Segget em dat ze nicht ontgaen
Js dat ze dit nicht an en gaen
Want gij en vredet nember meer zoe
Se en zolen des wesen alte vroe
¶ Des morgens de koninch nicht en liet
6180He en dede dat em merlijn hiet
Langer en sparden nicht de sennes
Do ze zeker weren des
Dat ze beholden mochten varen
Vnde ze ontboden dat twaren
6185Achter lande oren vrenden
Pandragoen hiet de em dienden
Dat ze ze to der zee zolden leiden
Dus mosten ze van danne scheiden
Dus zegede merlijn pandragone
6190Wat den heldenen stont to done
<XX.> Wo merlijn des koninges raet wart··
Vnde wo ene een ritter verraden wolde·
NV is merlijn al raet gebleuoen
Do de sennen dat lant hadden begeuoen
Mit den koninge pandragoene
Was he van harde groten done
6195Vor den koninge helt he de tale
Dat en bequam nicht wale
Eynen barone de dat zach
De gene merkede zinen slach
Vnde zegede here dat is vromede dinck
6200Dat gij holdet dessen vondelinck
Al dat he weet komet em van den viand
Dat wil ick prouoen alte hant
Dat gij zeluen to zolt zeen
Wijl gij dat here laten gescheen
6205De koninch sprach zin gij zo vroet
Op dat gij ene nicht vertornen doet
Dat gij ene prouoet wil ick wal
Here zegede he ich en wil nicht al <40ra>
Vnde ick en wil ene nicht doen erren
6210De ridder en wolde do nicht merren
Do em des de koninch orloff gaff
He was harde blijde dar aff
¶ De zelue man was harde vroet
Vnde harde quaet in sinen moet
6215Verreder vnde ock wal geboren
To eynen tijden quam he vorn
Jn des koninges hoff onder de barone
Vnde pijnde em merlijn ere to done
He nam ene to rade vor den koninck
6220Dar geschiede do desse dinck
Dar weren tijne des koninges man
Vnde he sprack den koninch an
Her koninch zegede he zekerlike
Dit is de vrodeste van ertrike
6225He vor zegede vtegier
To steruene van uwen vuore
Hijr ombe bid ick em zekerlike
Ombe dat ick bin dus to ongereke
Dat he my zegge mynen doet
6230Off he dar aff weet cleyne off groet
Want wil he· he zalt wal doen
Do bat des em de koninch pandragoen
Vnde alle de dar weren ginder
Vnde merlijn de zine felheit kende
6235He zegede gij doet bede groet
Ombe to wetene uwen doet
Gij zult vallen van eynen perde
Vnde breken den hals bouoen der erde
Dus zole gij uwen eynde doen
6240De ander zegede here pandragoen
Merket nv van enen vroeden
God mote my dar vor behoeden
¶ Mit den leide he den koninch vt
Vnde sprack to em al ouerluet
6245Gedenket here wal der woert
De gij van merline hebbet gehoert
Jck zal ene prouoen harde schier
Noch in ener anderen manier
Do genck hene de man
6250Vnde dede ander cleider an
Vnde keerde zo he eirst mach
To der stede dar de koninch lach <40rb>
He makede em zieck vnde bat to handen
Dat ene de koninch zolde vanden
6255Vnde he merline brachte myt liste
So dat he ziner nicht en wiste
De koninch zegede he zolde dar gaen
Merline en dede he des nicht verstaen
¶ De koninch zegede merlijn ga wij
6260Tot eynen zieken ick vnde gij
De hijr leget in de poert
Merlijn zegede koninch nv hoert
Geen koninch en zal in ertrike
Nergen gaen zo hemelike
6265Dat en zij dat dertich myt em gaen
Do riep de koninch to em saen
Dertich ridder vnde myt dien
Gengen ze den zieken besien
Se quemen dar vnde vonden de vrouwe
6270Alze off ze hadde groten rouwe
Se zegede here dor iv oetmoede
Vraget merline uwen vroede
Off myn man icht sal genesen
Op merline sach he myt desen
6275Vnde zegde vrent wete gij icht dit
Dar my de vrouwe ombe bit
Here sprack merlijn ick bin des wedde
He en steruoet nicht in dit quale bedde
¶ Do verstreckede em de man
6280Vnde zegede wo zal ick steruen dan
Vnde merlijn de antworde weder
Du zalt steruoen op vnde neder
Want du zalst verhangen wesen
Vnde merlijn genck en wech myt desen
6285Vnde gebeerde off he were gram
Vnde als de ander dat vernam
Sprack he to den koninge gereet
Hoert wat desse sot nv zeit
Prouoet dat he heuet gelogen
6290He zegede twe dinge vor uwen ogen
Dat neman alzo en starff
Jck zal ene prouen derde werff
Vnde ick wil in eyne abdie
Gaen liggen in eyne formenie
6295Vnde bij den abbete iv onbieden
De sal zeggen tot den luden <40va>
Dat ick eyn zieck broder zij
Vnde zo zieck dat men my
Meynet zolen vorscheiden
6300Vnde gij zult merline myt iv leden
Vnde ick en prouoe ene nember bet dan nv
De koninck sprack ick kome tot iv
Vnde brenge merline ock mede
¶ De gene genck to gener stede
6305Vnde dede do aldus desse dinck
Vnde zende do ombe den koninck
De koninck quam vnde merlijn mede
Alze ze quemen to gener stede
Hoerden ze mysse vnde do saen
6310Quam de abbet tot em gegaen
Vnde vijff vnde twintich moneke myt den
Vnde beden dat he genge beseen
Eynen zinen zieken broder
Vnde brenge merline he is vroder
6315Dar an dan dit volck is al
De koninch sprack gerne ick sal
Merlijn he en wil des laten niet
He ne wil al dar de koninch to ziet
Vter zinen broder spreken
6320Vnde ondecken em desse treken
¶ Nu donket my zegede he in mynen synne
So ick iv twen bet bekenne
So gij my donket dulre wesen
Mende gij ick en wete wal van desen
6325De my prouoet wo he sal steruen
Jck sal ene noch eneweruoen
Seggen dat iv sal wonderen meer
Dan dat noch dede van dessen heer
De koninck sprach mochte dat waer wesen
6330Dat du heuest geseget van desen
Merlijn zegede em daer naer
Men hange my en is dat nicht waer
Vnde dat zegge ick vter mede
Dat zal zulck horen hijr to der stede
6335De dar van en scheidet niet
Eer em dit al is geschiet
¶ Hijr lieten ze de tale staen
Vnde volgeden den abbete saen <40vb>
De abbet sprach vraget koninch heer
6340Off desse man nember meer
Van dessen ouoele genesen mach
Merlijn gebeerde als he ene sach
Genoech als off he were irre
De doet sprack he is em noch vere
6345Dat is ombe nicht dat he my bekoert
Al dat gij van my hebbet gehoert
Vnde dat is wonderlike vele
Want als he steruet wetet dat wale
Dat zijn hals sal breken ontwe
6350Vordrinken vnde hangen dit is wonder mer
Hijr is zulc de zeen sal de saken
He en darff em nicht zo zieck maken
Want ick kenne zijn herte wal
Vnde zine gedanken valsch al
6355¶ De man zat op vnde sprach· koninck
Here nv merke desse dinck
Vnde de dulheit van desen
Wo dit waer mochte wesen
Dat ick breken zolde den hals
6360Verdrinken vnde hangen dit is valsch
Dit is dat nicht gescheen en kan
Van my noch van andern man
Merket wo gij wijs mochten wesen
Dat gij iv holdet an desen
6365De koninck zegede ick en do dar to niet
Dat is zo vromde dinck geschiet
¶ Desse dinck bleff to der stont
Vnde dat wart den luden kont
Dat merlijn zegede van dessen man
6370Manich legede den zin dar an
To prouoene wo dat mochte wesen
Dat merlijn geseget hadde van desen
Onder de lude liep de zage
Do geschiede in eynen dage
6375Dat de man quam gereden
Mit vele luden to eyner steden
Op eynen riuoeer de was deyp
Dar eyne brugge ouoer liep
Sijn pert was verdich vnde snel
6380Vnde dat snevede vnde he vel
Vnde brack alzo den hals ontwe <41ra>
Sijn voet voer noch myn noch mer
Jn een gat van der bruggen gerede
Dus verdrank he vnde brack den hals bede
6385Dat houet vnde sculderen henck em inde beke
Vnde bij den beyne ock zekerlike
Bleef he hangende ter zeluer wijle
Dar weren ze twe zonder gijle
De al dit vor zegen beide
6390Dat merlijn to voren zegede
¶ Schire was dar groet gekrij
Van eynen dorper wonede <sic> dar bij
Dar quam aI dat volck gelopen to
Vnde nemen den doden ridder alzo
6395De lude de hoerden dese sproken
Vrageden is em de hals to broken
De dorpers antworden ia he
Do ze dit hoerden spreken ze
Twaren merlijn en zegede geen valsch
6400He zegede du zalt breken den hals
Vnde hangen mede vnde verdrinken
He mach ons harde wal nv denken
Dul de em mystrowet hijr naer
Want he zegedet ons al vorwaer
6405¶ Den man groeff men in korter stont
Al dit was merline wal kont
Vnde zegede dat vter in hemelicheden
Vnde zegede dat he dat den broder(e) zegede
Vnde vter vortelde dat den koninck
6410Do sprach de koninch desse dinck
Heuet merlijn al vor gezeget
Vnde is dat dus worden waerheit
Vraget em zegede welcke tijt dat was
Vnde vter he vragede em das
6415Gisterne antworde merlijn
Vnde de boden zolen hijr zijn
Van nv ouoer den zesten dach
Vnde ick ga henen al dat ick mach
Want ick en wil hijr nicht wesen
6420Als de mere komet van desen
Want men my vele vragen zolde
Des ick node antworden wolde
Jck en spreke vor dat gemeyne diet
Vorwert meer nembermeer niet
6425¶ Dus sprach merlijn vter to <41rb>
Vnde vter zegede dat den broder do
De koninch mende dat he weer irre
Vnde sprack is he noch iet verre
Vnde wete gij werwert dat he geet
6430Vter zegede here ick en weet
Mer he en wolde hijr nicht wesen
Als de mere quam van desen
Merlijn genck blasise zoeken
Vnde doet dat scriuen in den boken
6435¶ Vnde pandragoen ontsach em das
Dat merlijn verbolgen was
Vnde to den zesten dage na desen
Quemen ze de hadden gewesen
Al dar gescheet was dat wonder
6440De koninck sprach vnde nicht bysonder
Vnde zegede do al dar he stoet
Nu en is neman alzo vroet
Alze merlijn is weet ick wale <in HS: e übergesetzt ergänzt>
Nembermeer en zegget he tale
6445Jck en zal dat al bescriuen doen
Aldus began dar pandragoen
Eyn boeck to scriuoen in der manier
Van merlijns prophetien schier
Vnde van den koninge van engelant
6450Dat manigen is onbekant
Dat boeck en zeget nicht das
We desse vrode merlijn was
Want he en brenget nicht voert
Anders dan bedeckede woert
6455¶ To den tiden was merlijn al heer
Ouoer al den raet myt groter eer
Bouoen aureliuos vnde ambrosius
De de meesten weren van den hues
Mer do ze wolden zine woert
6460Scriuen· vnde he heuet dat verhoert
Segede he blasise de zaken
Blasijs zegede zolen ze maken
Sulc een boeck alze is dat mijn
Neen ze nicht sprach merlijn
6465Se en scriuen nicht al zonder waen
Dan dat ze nicht en konnen verstaen
Noch nicht geweten wo dat geschiet
Hijr na zo en liet merlijn niet
He quam to houe men zegede em daer <41va>
6470Van den manne al de nie maer
Wo he weer bleuoen doet
Alze off he des en wiste cleine off groet
¶ Quijt was de koninck alles rouwen
Do he merline mochte scouwen
6475Vnde makede myt em grote feeste
Hijr spreket van merline de jeeste
Dat he de bedeckeden woert
Alre eirst begonde brengen voert
Vnde de prophetien oeck al
6480De neman bekennen en zal
Eer dat ze verspellet zijn
So en mach neman weten den fijn
<XXI.> Wo de sennes weder in dat lant quemen
Vnde pandragoens doet··
NV spreket merlijn den koninck ter stede
Vnde vter sinen broder mede
6485Vnde zegede ick pine my nv zeer
Ombe iv gewin vnde ombe iv eer
Derre woerde hadden ze wonder beide
Vnde beden dat he ze dan zeide
Vnde al gader dat he myt gebode
6490Jck en heles iv nicht sprack he bij gode
Jck sal iv tellen iv twen bysonder
Des iv zal hebben groet wonder
Gedenket iv dat gij hebbet verdreuoen
De sennes de weren gebleuoen
6495Jn uwen lande na hangijs doet
Hangijs liet geslachte groet
Do ze sinen doet vernemen
Vil balde ze to samene quemen
Vnde zworen de iongen myt den olden
6500Dat ze zinen doet wreken solden
Vnde ze zint versament alto hant
Alze omb to winnen iv lant
¶ Em beiden wonderde des alze ze dat vernamen
Vnde zegeden hebben ze groet volck to samen
6505Se hebben meer volkes dan gij
Des moge gij gelouoen my
Se zolen iv v lant aff gewinnen
Se zegeden konne wij dat bekennen
Wij en doen nicht dan uwen raet <41vb>
6510Merlijn zegede nv verstaet
Welke tijt gij er komst bewaent
Des elfften dages in wedemaent
Solen ze an uwen lande liggen
Vnde dit en zole gij neman zeggen
6515Vnde dit en weet neman dan gij
Nu doet mynen raet dar bij
Doet alle uwe lude ontbieden
Vnde geuoet em dan scone meden
Elken na den dat he is weert
6520Vnde ock na dat he verteert
Vnde ock kan decken sinen moet
Seet dat gij ze dagen doet
Vnde dat ze komen zekerlike
Jn wedemaent in der eirsten weke
6525Jn dat dal van salesbire
Jn den mersch op de riuoere
Vnde dar gereet zin altehant
Alze dar to beschermene iv lant
¶ Raet gij dat sprack pandragoen to handen
6530Dat wij ze dar dan laten landen
Ja ick zegede he van der riuoeren
Sol gij ze vere laten logieren
So dat ze uwes volkes nicht en weten
Vnde alze ze dan zin geseten
6535So zendet een deel van ridderschape
Tuschen em vnde er schepe
Juwer een sal mede varen
Aldus zo <gestr.: g> moge gij ze vervaren
Vnde vart zo na in desser manieren
6540Dat gij ze verre van der riueren
Holdet dar dre dage al stille
Se zolen hebben eren onwille
Ten derden dage zol gij vechten
Vnde dat wil ich iv verplichten
6545Gij hebbet den zege do gij dat
De koninch sprach ter zeluer stat
Bliuet onser enich dar in
Merlijn sprack hade <in HS: e übergesetzt ergänzt> gij begin
So komet dar omber eyn eynde naer
6550En geen myn zal hebben vaer
Kegen den doet off he den ontfaet
Alzo als dat nv geschapen staet <42ra>
Want eynde mote wij omber doen
Do sprach de koninck pandragoen
6555Du heuest gezeget wonder groet
Dat du wetest alzo wal mynen doet
Alze den zinen de van den perde vel
Want dat wistes du harde wal
Hijr ombe toech hijr de waerheit dine
6560Vnde zech my dan den mynen
¶ Merlijn sprack ick wil dat gij
De hilgen brengen vor my
Vnde gij my doet eynen eet
Vnde dat zole gij doen wal gereet
6565Dat ick rade dor iv goet
Jck sal mynen bedeckeden moet
Vor iv ondecken saen
Alze dit de heren hadden verstaen
Segeden ze wij hebben gezworen
6570Wat zaltu zeggen laet ons horen
He sprach ick do al sonder miden
Swert dat gij zult zijn goede lude
Ten stride den men zal vechten nv
Kegen gode vnde kegen iv
6575¶ Jck wil dat gij gebijchtet zijt
Gij hebbet des to done op desse tijt
Bet dan op een ander vart
Want gij op uwe viande vart
Vnde zin gij zulc als ick gebiede
6580Gij zult verwinnen al de lude
Want ze em an gode nicht en keren
Vnde verwert iv lant myt eren
¶ Wat manne dat steruet in een gevecht
Ombe to beholdene zijn recht
6585He is versonet kegen onsen heer
Vnde he en zal den doet nicht vruchten zeer
Jck zegge iv oeck zint dat in dit lant
Cristenheit eirst wart bekant
So en was ne zo bitter strijt
6590Noch en wirt hijr na in langer tijt
Gij vter vnde gij pandragoen
Sworen dat gij zult iv beste doen
Jck en zegge iv meer noch goet noch quaet
Eer ick ze wo dat vergaet
6595¶ De ene van den twen zal hijr steruoen <42rb>
Vnde de ander de hijr sal eruoen
De zal maken to salesbiere
Eynen kerchoff rike vnde dure
Al gader na mynen raet
6600Alzo lange als de werlt staet
Sal myn werck dar ane bliken
Jck hebbe gezeget gij en konnen des nicht ontwike(n)
Dat de ene van iv twen hijr bliuen moet
Nu zijt stolt vnde vroet
6605Alzo als ick iv hebbe geseit
Elc man sal zijn gereit
So he schoenst mach ombermeer
To komene vor onsen heer
Juwer een de moet daer varen
6610Doet iv bijchte zonder sparen
Vnde toget uwen volke schone gelaet
Vnde zegget em dan wo dat staet
Dus kome gij in dat hemelsche sale
Dus endede merlijn zine tale
6615¶ Vnde de twe broder hebben dat verstaen
Vnde ontboden er volc saen
Dat ze dar weren zeget dat gedichte
Geuoen ze manegen schone giffte
Den hogen luden ze do beden
6620Dat ze em ten wapene deden
Vnde geboden in er lant
Dat volc myt gewapender hant
To wesene al gemeenlike
Jn wedemaent in der ersten weke
6625Jn den plaen to salesbire
Op de teemse de schone riuoere
Ombe to beschermene dat lant
Ne en was dat manne bekant
He en zegede dat he dat gerne dede
6630¶ Dus quam dat to den dage bij rade
Dar dat volc op ontboden was
De heren belouoeden em das
Vnde deden dat merlijn hiet
To pinxsten en lieten ze des niet
6635Se en helden hoff op de riuoere
Jn dat dal van salesbire
Manege gauoe geuoen ze dar
Schire quam de nie meer vorwaer
Dat de heidenen in dat lant quemen <42va>
6640Vnde als de heren dat vernemen
Dachten ze ombe merlijns gewach
Dit was op sante barnabas dach
¶ To den tiden geboet pandragoen
Dat ze em bijchten zolden doen
6645Vnde elc bij zines preesters rade
Vergeuoe den andern zine mysdade
De heidenen ontschepeden myt liste
Vnde deden em op de ruoste
Ouoer negen dage begonden ze rijden
6650Pandragoen sprack merline ten tijden
Vnde vragede wat he zolde doen
Merlijn zegede here pandragoen
Sendet vter nv darwart
Mit vele ridders to der vart
6655To erst dat ze komen op dat velt
Dar ze hebben er getzelt
Sal he em de schepe ontriden
Vnde sal ze dwingen to den tijden
To wesene verre van der riuere
6660Vnde holden ze kort in der maniere
Dat ze dar bliuen wen lieff wen leit
Dan zo porret dat her gereet
Des morgens alze ze willen rijden
Dan sal he zere op em strijden
6665So dat ze nergen mogen varn
Dar ne wirt neman zo kone twarn
He en wolde to lande weder wesen
Twe dage holt ze in desen
Des derden dages komet myt uwen her
6670Vnde zet iv dar kegen to wer
¶ De dach zal zijn claer vnde schone
Gij zolt dan zeen onder den trone
Vnde in der lucht eynen drake
De sal beduden uwe sake
6675Vnde dan vechtet zonder vaer
De zege sal iv wesen zwaer
Dit ne hoerde al geen baroen
Dan vter vnde pandragoen
Se weren blide do ze dat hoerden
6680Merlijn sprack na dessen woerden
Sijt zonder vaer ick wil gaen
Dit is waer dat ick iv do verstaen
Denket omb to wesene goede man
Vnde stolt dit rade ick iv dan <42vb>
6685¶ Aldus scheden do de dre
Vter voer dat zeget men my
Tuschen de heydenen vnde de schepe
Mit ziner stolten ridderschepe
Merlijn beuoal ze gode beide
6690To vter keerde he vnde seide
Jck zegge dij al vorwaer
Du machst wal zijn al zonder vaer
Du ne steruoest nicht in dessen strijde
Du machst myt rechte wesen blijde
6695Merlijn voer in nortomber lant
Al daer he blasise vant
Blasijs heuoet al dit bescreuoen
Vnde van em ist ons noch bleuoen
¶ Vnde vter dede de heidenen schijr
6700Vere logieren van den riueer
Vnde en liet er nicht to schepe varen
So zere dwanck he ze zonder sparen
Dat ze op dat dorre velt
Ores ondankes legen myt gewelt
6705Vnde makede em zo starck dat striden
Dat ze nergen dorsten riden
Aldus dwanck he ze twe dage
Ten derden dage dat is zonder sage
Quam pandragoen myt zinen her
6710Vnde sach waer ze myt groter wer
Legen op dat dorre velt
Vnde wo ze do myt gewelt
Scharden er her to den tiden
Vnde wolden op vter striden
6715To erst dat he den koninck sach
Schart he zijn her al dat he mach
Vnde liet lopen to den vianden
Do dat de heidenen becanden
Dat ze allenthaluen weren bestaen
6720Worden ze harde zeer ontdaen
Se en mochten nicht nv to der tijt
To den schepen keren zonder strijt
Mit den sachmen in der lucht
Eynen draken komen myt groter vrucht
6725Merlijn hadde dat vor gesecht al hier
De drake wart vlamme vnde vuer
Op de schepe vte ziner kele
Dat zegen lude harde vele
De dar aff hadden grote vaer
6730Pandragoen riep dar naer <43ra>
Slaet myt sporen vnde vter mede
Sach wat zines broder her dede
Vnde haeste em alzo de meer
Des koninges her versamende eer
6735Des schamede em vter aldaer
Dat zegge ick iv al vor waer
Ginder geschiede in elke zide
Grote moert in genen stride
De heidenen nemen den meren schade
6740Jck en hebbe to seggene gene stade
We dat dar best dede myt der hant
Want ick dat in dat romans nicht en vant
Mer dat zegede he de dat bescreeff
Dat dar pandragoen doet bleff
6745Vnde myt em ziner lude vele
Vter wan in den nijt spele
Den zege tellet ons de ieeste
Ne en las ick noch en vereyschte
Dat der heidenen ienich ontstoet
6750Se ne moesten alle bliuen doet
<XXII.> Wo vter koninch wart· vnde wo··
De zittene van der tafelronde gemaket worden
Aldus vnde in desser manier
Was de strijt to salesbier
Dar bleff doet de koninck pandragoen
Dat rike bleeff an vter doen
6755Dat recht was na des landes zede
Nu hoert wat vter nv dede
He dede de cristenen to gader dragen
De dar doet verslagen lagen
Vnde hiet dat elc zinen vrent neme
6760Vnde groeff ene zjnen lijchame
Vnde leggen in ene hoge tombe
Van schonen steynen al ombe
Op elken screeff men wo he hiet
Mer op den koninck en screeff men niet
6765Den legede he hoger dan neman al
He zegede he ne gevrodet nicht wal
De des nicht gelouet omber meer
Dat en was <in HS: am Zeilenende nachgetragen> erre alre heer
Van den genen de dar lagen
6770Vter bleff al zine leuoe dagen
Des rikes geweldich genoech
Als he koninges crone droech
So was he komen to lonnen
Vnde al zijn volc quam geronnen <43rb>
6775Dar he em koninck dede maken
Dit weren omber waer saken
Abbete papen vnde clerke
Vnde prelate van der kerke
Dus wart vter na des koninges doet
6780Coninck gekoren vor de genoet
¶ Als de manschap was gedaen
Van sinen mannen· daer na saen
Quam merlijn op den vijffteynden dach
To eirst dat ene de koninck sach
6785Was he van merline harde vro
Merlijn zegede nv zech alzo
Den volke als ick lange tijt
Dij vor zegede dessen strijt
Vnde vter vortellede al de sake
6790Sonder alleyne van den drake
Dar aff he wiste ne groet noch cleyne
Want merlijn hadde gezecht alleyne
Pandragoene sinen broder
Des zo makede he vter do vroder
6795Wat de drake mochte beduden
Al daer zo zegede he dat al den luden
Dat he bedude des koninges doet
Vnde vters ere vele groet
Ombe dat de koninck hiet pandragoen
6800So wolde merlijn omber doen
Dat vters to name dat weer
Dor des broders wille openbaer
Vnde dor dat teiken van den drake
Vnde dor desser twijer sake
6805Dede he ene voertmeer vor de baroen
Hieten vter pandragoen
Van merlijns rade hadde he grote ere
Dus bleyff he myt em voert mere
So dat de raet an em al lach
6810Do geschiede op eynen dach
Dat de koninck in rasten sat
Vnde merlijn zegede nv zegge my dat
Waer ombe ne doestu cleyne noch groet
To dinen broder de is doet
6815Vnde licht gegrauen to salesbire
De koninck zegede nv visiere
Dat du willest vnde laet my horen
Merlijn zegede du heuoes gesworen
Vnde gelouoet oeck zeluen mede <43va>
6820Dat wij zolden to der stede
Sulk teiken zetten zonder waen
Dat nomber meer ne zolde vergaen
Loze dinen eet· ick loze mijn woert
Vter pandragoen antwort
6825Sech dinen willen ich en do des nicht node
Merlijn sprack ick wil bij gode
Dat gij in irlant nv zendet
Ombe grote steyne de men dar vindet
Vnde doet ze brengen myt ballingen
6830Men kan ze nicht zo groet gebrengen
Jck en zal ze wal alleyne op richten
Sendet en wech ick vare myt den knechten
¶ De koninch vter pandragoen
Hiet al zinen willen doen
6835Vnde dede dar vele schepe varen
Vnde als ze ginder komen waren
Togede em merlijn grote steyne
Vnde zegede dit zin ze de ick meyne
De gij in engelant zolt voren
6840Se zegeden alle vnde zworen
Dat de werlt gemeyne
Nicht verborden de steyne
Wij en voren er nicht wat des geschiet
Merlijn zegede zo is dat ombe niet
6845Vnde dat gij zijt komen in dit lant
Se keerden weder alto hant
Vnde zegeden den koninch eren heer
Se meynden dat nembermeer
Man gedede dat merlijn hiet
6850De koninch zegede dat en zegget niet
Eer dat merlijn komen zij
Schire dar na zo quam he
De koninch telde em gereet
Wat de schiplude hadden geseit
6855¶ Coninch zegede he na den dat ze
My breken truwe· so heb ich my
Van mynen gelouoe gequijt
Do dede merlijn in corter tijt
De groten steyne brengen
6860Mit liste zonder ander dingen
Jn dat dal van salesbire
Dar leide he den koninch schire
Vnde ock vele ziner lude
To siene wat daer geschiede <43vb>
6865Vnde do se zegen de steyne
Se zegeden dat de werlt gemeyne
De steyne nicht verporren mochte
Em hadde wonder we ze dar brochte
Want neman hadde ze zeen komen
6870Merlijn sprack dat zolde iv vromen
Mochte gij de steyne doen gestaen
Dat weren de schoensten sonder waen
De men iergen mochte vinden
Nu wil ick myne tale eynden
6875¶ Do zegede vter pandragoen
Dit ne mochte neman doen
Dan got zeluen· vnde merlijn seide
Nu gaet en wech vnde ruomet de heide
Jck wil quijten myn geloff
6880Jch hebbe gedaen daer men off
Alzo lange sal spreken sonder waen
Alze desse werlt sal staen
Do richte merlijn gene steyne
Vnde dede dar to dinck ne geyne
6885Dan zine bedeckeden art
Do genck he to den koninge wart
Den he mynde vnde deynde wal
¶ Op eyne tijt zo gevel
Dat merlijn was wal zeker das
6890Dat em de koninch holt was
Vnde he em wal gelouoen zolde
Van al dat he em zeggen wolde
Do gevel in eynen <gestr.: unlesbarer Buchstabe> tijde
Dat he ene riep an eyne zijde
6895Vnde zegede ick wil my ondecken nv
Van neuwen rade kegen iv
Gij zijt een ionck man vnde eyn neuwe
Vnde al dit koninchrike is uwe
Vnde hebbet alzo vele in uwe hant
6900Als enich koninch doet zijn lant
Hijr ombe zegge ick iv een dinck
Gedenket iv icht dat angijs genck
Bij nachte allene omb uwen doet
Vnde ick lozede iv vt der noet
6905Hijr ombe donket my guet recht
Dat gij my gelouoet echt
¶ Jck do gerne sprack de koninch
Want ick gelouoe dij alre dinch <44ra>
Dat du my hetes wil ick doen
6910Twaren here vter pandragoen
De vrome is uwe zonder scheren
Dat zal iu harde luttel deren
Dat ick iv zal to voren brengen
Vnde gij en moget in genen dingen
6915So lichte gewynnen dat hemelrike
He zegede ick zal dat doen sekerlike
Al zoldet my werden to ongemake
Merlijn sprack dat is eyne sake
De vromde schint ick zalt dij zeggen
6920En wult du dat neman to voren leggen
Jck wille dat de eer vnde de vrome
Alto male iv dar aff kome
¶ De koninck sprach dat en is geen man
De dat van my geweten kan
6925Merlijn sprack nv prouoet hijr in
Dat my hijr aff den groten zin
De duuel geuet vnde anders niet
Dat ick weet al dat geschiet
Mer god de alle dinck mach geuoen
6930Heuoet my gegeuoen dar beneuoen
Dat ick weet dat gescheen sal
Hijr bij bin ick ontfonden al
Den duuele vnde der hellen to
Want ick oren willen nicht en do
6935Wete gij wannen mij komet de macht
De ick hebbe vor geacht
Jv to zeggene wat god gebiet
Vnde als gij dat wetet en latet niet
Gjj en doen onses heren wille
6940Nu hoert mij vnde zwiget stille
¶ God quam dor onsen willen her
Omb to verlosene den sonder
He sprak to der tafelen dar he sat
Mit sinen iongeren vnde at
6945Mij heuet verraden uwer een
Alz dat waer was vnde wal scheen
De sculdege he genck henen saen
Do onse here was verdaen
An den cruce dor onsen wille
6950Do dede ene aff eyn ridder stille
De onsen heren hadde leeff <44rb>
He was gehangen als een deeff
An den cruce dor onse zonden
He verrees in korten stonden
6955Vnde de ridder de ene aff dede
Voer wonen in ene woeste stede
Vnde zine mage vnde zine lude
Tote dat eme ene plage geschiede
Vnde van honger groet mysual
6960Do clageden ze dat den ridder al
Do bat he gode dat he vertogede
Dat zijn volc dat leet gedogede
Do geboet em onse here
Dat he makede in der ere
6965Der tafelen dar he to sat
Eyne ander vnde zette dar op zijn vat
Vnde deckede dat myt eynen clede cleyne
Al omb vnd ombe sonder alleyne
An eyne zijde de kegen em weer
6970Dar zolde he kennen bij de schaer
De behoerden to der goeder straten
De gene de to der tafelen saten
Hadden oren wille dar mede
Dar was altoes ene ydele stede
6975Dar was de stat betekent mede
Dar iuodaes em seluen vt dede
Want he track em seluen achter
Vnde verriet gode des hadde he laster
¶ Echter zole gij weten hijr naer
6980Dat de apostele koren daer
Eynen de der stat werdich was
Dat is van triere mathias
Here dit zin tafelen twe
De concorderen myn noch me
6985Ouoer eyn onder em beiden
Alle de lude de er lijff leiden
Mit josepes tafelen to elken male
Geuoen em den namen vanden grale
Gelouoet gij my van dessen saken
6990Gij doet de tafelen maken
Jn de ere der dreuooldicheit
Vnde ick gelouoe iv ock gereit
Dat iv grote ere dar aff zal komen
Vnde dat zal iv to der zielen vromen
6995Ock sal in uwen tijden geschien <44va>
Groet wonder dar gij to zolt zeen
Vnde ick iv helpen wil her koninck
Dat sal oek wesen een dinck
Daer vele talen aff zal gaen
7000Want grote gracie zal ze ontfaen
De daer aff wal spreken konnen
Vnde de den grael hebben gewonnen
Vnde de den ock holden twaren
Sin to den westenwert gevaren
7005Alzo als dat onse here geboet
Vnde een ander geselscap groet
De nicht en weten van den vate
Gaen westwert de rechten state
¶ Gelouoe gij des mij gij zolt doen maken
7010Dor desse dinck al ander saken
Do gij dit gij werdes vro
Merlijn sprack den koninge so
Vnde dat duchte den koninge goet
Mij is leef dat men dit doet
7015Jck wil al dat wil onse here
De koninck sprack to merline mere
Jck legge den last al op dij
Du ne mogest nicht geheten mij
Jck ne wille dat al gader doen
7020Dat sprack vter pandragoen
Vnde liet em al gewerden das
Des merlijn wal blijde was
¶ Fier wart merline dat herte binnen
He sprak here helpet bekennen
7025Waer men best do desse dinck
Dar iv dat best donket sprack de koninck
Vnde dar du er gode mede best betalest
Merlin sprack to caredol in walsch
Dar zole gij to pinxsten houoen
7030Weset dar blide men sal iv louoen
Vnde geuoet dar schone gifften
Jck ga vor de dat sal dichten
Geuoet mij tymberman vnde lude
De dat doen dat ick gebiede
7035Dat dede de koninck alto hant
Vnde ontboet in al zijn lant
Dat he to caredol zonder sage
Hoff wolde holden in pinxste dage
¶ Vnde merlijn visierde in de poert
7040Dat to der tafelronden behoert <44vb>
Vnde de koninck quam dar corteleke
Vor pinxsten in de eirste weke
Vnde vragede merline wat he doet
Wal sprak he dat is al gespoet
7045Mit den mochte men ginder scouwen
Ritter komen vnde vrouwen
Do vragede vter pandragoen
Wat lude zaltu daer sitten doen
To derre tafelen· dat zolt gij zeen
7050Morgen sprack merlijn mittien
Dat gij nicht en wenet gebieden
Jck sal nemen in corten tijden
Vijfftich ridder zekerlike
De besten van alle desen rike
7055Alze se to der tafelen zin geseten
Se en zolen em nicht vermeten
Weder to kierene to eren houe
Dat zolen zijn ridders van louoe
Als gij de ydele stede ziet
7060Ne verget der tafelen niet
Dar desse was gemaket naer
Aldus dede merlijn daer
Als he hijr zegede ouoerluet
¶ Des andern dages koes he vt
7065Vijfftich ridder alle bij namen
Vnde bat em dat ze sitten quamen
Tote gener tafelen vnde aten
Se zegeden gerne vtermaten
Merlijn de vele wijsheit konde
7070Genck al ombe de tafelronde
De den koninch riep dar to mede
Vnde wijsede em de idele stede
He sach ze vnde manich ander man
Mer neman en wiste wat dar an
7075Gelach· al sach he ze wal idel staen
Dan merlijn al sonder waen
¶ Dat werck hadde merlijn voldaen
Den koninch hiet he eten gaen
Jck en do des nicht zegede he lieue vrent
7080Eer dessen heren is vol dient
Vnde do men hadde voldient den heren
Do ginck de koninch eten myt eren
Al de achte dage hilt he hoff
Vnde gaff vele des hadde he loff
7085Beide heren vnde vrouwen
Genoech des moge gij mij getrouwen <45ra>
Do de heren dannen schieden
Vragede de koninck den luden
De to merlijns tafelen zeten
7090Wes dat ze em vormeten
Here zegeden ze onser alre wille
Dat is hijr to bliuene stille
Wij en willen nicht henen schieden
Wij en mogen to pinxsten gereden
7095Hijr to sine to tercie tide
Vnde hijr dan to wesene blide
Wij willen ontbieden onse masseniede
Vnde leuen hijr alze guede lude
Js dit iv wille sprack de koninck
7100Ja spreken ze weerliker dinck
Ons wondert wat dat beduden mach
Vnde onser en geen ne anderen sach
Vnde elc den andern nv dus mynt
Off he weer sijns selues kint
7105Dat en do de doet wij en schieden niet
Als de konjnck dat gesiet
Hiet he dat men em dede eer
Als off he dat zeluen weer vnde meer
¶ Bij merlijns sinne de vele konde
7110Was gemaket de tafelronde
Vnde de hoff schiede al to male
De koninck sprack desse tale
Merlijn du dedes mij verstaen
Waer bij geloue ick des sonder waen
7115Dat dit gode doch bequeme sy
Desse tafele wiste ick doch bij dij
Wat bedudet desse idele stede
Jck zolde gerne vragen mede
We dat dar ynne sitten sal
7120Merlijn zegede ick zegget dij al
Jn dinen tijden en wirt ze niet
Vervullet wat dat des geschiet
He en is gewonnen noch geboren
De to der stede is verkoren
7125Vnde dat sal wesen gelouoe des my
Jn des koninges tijden na dij
Vnde de vervullet desse stat
He sal ock vervullen dat
Dat to den grale idel is bleuoen
7130Vnde de den grale sin beneuoen <44rb>
Ne zegen de stat vervullet ne
Voert zo bid ick ock mere dij
Dat du holdes in dese poert
Dinen hoff nv hoert voert
7135Dine getijde zaltu hijr doen
Vnde alle dine hoge baroen
Ere de tafele de hijr staet
He zegede ick do dinen raet
¶ Here sprak merlijn ick moet gaen
7140Du ne ziest my nicht zonder waen
Jn langer tijt· war zaltu dan
Antworde do de edele man
Jck hebbe hijr myne feeste genomen
En zaltu hijr nicht weder komen
7145He zegede ick en wil hijr nicht houoen
Jck wil dat ze des gelouen
De gene de dar zolen to zeen
Wat saken dat hijr zal geschien
Dat ick hijr zelue nicht en bin
7150Aldus scheide he do van em
Vnde merlijn geck <sic - fehlender Nasalstrich?> dar blasijs was
Vnde zegede em de waerheit das
Wo de tafele was geschicht
Lange beide he zeget dat gedicht
7155Meer dan dre iaer als ick dat vernam
Was dat eer merlijn weder quam
¶ Vnde vele de merlijn wolden niden
Quemen do in corten tijden
Tote caredole in den houoe
7160Mit menegen van louoe
Vnde vrageden ombe de idele stat
Wat beduden mochte dat
Vnde waer ombe dat sete geen groet man
De tafele weer vervullet dan
7165De koninck sprak merlijn my selde
Dar aff wonder vnde vromedicheide
Dat ze onvervullet bleue
Alzo lange als ick leuoe
Vnde de dar to zal zijn gekoren
7170Dat he noch nicht en is geboren
Se zegeden dat ne <in HS: über zweitem n-Bogen i-Punkt> weer niet
Vnde he loge als een bose diet
Gij zijd zeluen alzo groet
Alze ieman de na iv komen moet <45va>
7175Vnde gij hebbet in uwen lande binnen
Alzo guede lude wil gij dat bekennen
Alze de to der tafelen eten
He zegede ick en dar my des nicht vormeten
Van al dat gij my zegget hijr aff
7180Nu en doge gij nicht een kaff
Gij ne prouet de idele stede
He zegede dat he des nicht en dede
Jck vruchte merlijns ouoelen moet
Wij ne willen nicht dat gij dat doet
7185¶ Gij zegget dat merlijn al weet
Wat talen dat van em geet
Js dat waer zo weet he wale <in HS: e übergesetzt ergänzt>
Dat wij van em nv hebben tale
Moyet em dat icht wo zo dat gaet
7190He komet want he ze nicht prouoen laet
Vnde ombe zine logentlike tale
Wille wij dat prouoen wale <in HS: e übergesetzt ergänzt>
Geuet ons orloff gij moget zeen
Wat dar aff mach gescheen
7195De koninck zegede mer dat ick vruchte
Dat em merlijn toernen mochte
Jck en dede zo gerne gene dinck
Do zegeden ze weder her koninck
Leuoet merlijn he en lat des nicht gescheen
7200Latet ons prouen gij moget zeen
To pinxsten zegede he doet alzo
Se dankeden em vnde weren vro
¶ Jn groter hope weren ze das
Tote den dat pinxsten was
7205Vnde merlijn de dat wal wiste ter kur
Telde blasise de auentur
Vnde wat ze nv zolden bestaen
Dar ombe en wolde he dar nicht gaen
Ombe dat ze prouen wolden de stede
7210He sprak my is lieuoer mede
Dat ze prouen nv de quade
Dan ieman goeders dar an mysdade
Queme ick dar oek dat men my solde
Tijen dat ick dat benemen wolde
7215Se ne zolen gelouoen niet
Eer ze zeen wat dar geschiet
Hijr ombe wil ick dar nicht varen
Aldus bleef dar merlijn twaren
Tote na pinxsten vijffteyn dage <45vb>
7220Vter pandragoen de gerne sage
De prouen wolde de idele stat
Vnde de zegede ock den koninge dat
Dat merlijn doet weer geslagen
Van dorpers de em quemen iegen
7225Vnde dat de koninck hilt vorwaer
Omb dat merlijn nicht quam daer
Op den pjnxsten dach was de koninck
To karedoel vnde een iongelinck
Ontboet dat he komen zolde
7230De de idel stat prouoen wolde
De koninck sprack al openbaer
Vnde vragede welc de gene waer
Do zegede een de stont dar bij
Coninck men zal ze prouoen mit mij
7235Ombe dat he wal myt den koninge mochte
Vnde he was de dat eirst op brochte
Vnde he was harde wal geboern
De des em dede aldus to vorn
Mit em hadde he bracht al daer
7240Clerke de zegeden openbaer
Dat merlijn doet wesen zolde
Omb dat he de stat besitten wolde
De hoff was groet ze gengen eten
De ridder weren alle geseten
7245He sprak ick kome tot iv nv
Se zwegen alle dat zegge ick iv
Vnde zegen wat he zolde doen
Dar stont vter pandragoen
Vnde vele ziner lude dar mede
7250De gene genck to der stede
Vnde sat dat men zine deen
Ene korte wile nicht en conde zeen
Do sanck he neder in derre manier
Als een loet in een vuoer
7255Noch cristen mensche dat zecht men my
En was zo snel versonken nye
De lude de dat zegen gescheen
Worden versaget alle myt deen
¶ Als se den man hadden verlorn
7260Quemen de andern vnde hadden des toern
Vnde wolden zitten ock op de stat
Mer de koninck verboet em dat
Vnde hiet de ritter alle op staen
So en zolde men nicht bekennen saen <46ra>
7265De stede dar de man versanck
Dat deden ze alle eer iet lanck
Jn den hoff was rouwe vnde zeer
Den koninge was dat herte vorzeert de meer
Omb dat merlijn em dat zegede to voren
7270Dat to der stat nemant en was geboren
Vnde heuet den edelen man becroent
He hilt em zeluen vor gehoent
Al hilt he dat vor gedroch
Hijr mede ontsculdegede he ene doch
7275¶ Vnde merlijn quam op den vijffteynden dach
Do des de koninck hoerde gewach
Quam he kegen em gegaen
Do he ene sach do zegede he saen
Dat hem dulheit was geschiet
7280Dat he zolde gedogen iet
Dat men prouede de idel stede
He zegede ick bin gehoent dar mede
Merlijn sprack dit is dicke geschiet
Men vint manigerhande diet
7285De de lude willen beliegen
Vnde em zeluen meest bedriegen
Du machst weten ock dar bij
Dat ze zegeden dat dorpers my
Vor wilt slogen to der doet
7290De koninck zegede dat is waerheit groet
¶ Do zegede merlijn koninck heer
De stat ne prouet nember meer
Dar zolde off komen groet onvrede
De stat vnde de tafele mede
7295Segge ick dat noch beduden
Sal· grote ere vele luden
De in dessen koninchrike zin
De koninck zegede lieuoe merlijn
Jck hebbe wonder groet twaren
7300Waer desse man zij gevaren
Here zegede he dat en zaltu nicht vragen
Want dat en mach dij nicht voert dragen
Al wistes du dat wal koninck heer
Mer omb to done al eer
7305Den genen de to der tafelen horen
Vnde ick zegget iv to voren
Al dine feeste nv meer voert
Saltu holden in dese poert
Dor de tafele de hijr is
7310Des zijt zeker vnde gewis <46rb>
Dat ze is werdich groter eer
Nu do voert dat ick dij leer
Jck moet hene myner straten
Jck zal dij denen gerne vtermaten
<73l5> ¶ Merlijn genck en wech na desen zaken
Vnde hiet den koninck dar huse maken
Vnde zine feeste drewerff in dat iaer
Holden to cardole binnen daer
Do zegede vter pandragoen
7320He zolde zinen willen doen
<XXIII.> Wo de koninch vter pandragoen··
Des hertogen wijff mynde van tintaniel·
Vnde den koninch artur dar an wan··
EEn lange tijt dar na geschiede
Dat de koninck sal zine hoge lude
Ontboet dar to zinen houoe
Vnde ze deden dat alle myt louoe
7325Vnde elc brachte dar zine vrouwe
Sine kamerere vnde zine ioncfrouwe
Sine dochter vnde zine nichten mede
Vnde zine mage dar to der stede
Dor zijn ere vnde dor den hogen dach
7330Dar zine feeste op gelach
Jn kerstes dage ze alle quamen
Sine hoge lude alle bij namen
Dar quemen vele scone wibe
Vnde ritter van firen libe
7335Jn dat walsch zo en is neman genomet
Sonder dar de mere aff komet
Der nomet he een deel
¶ Dar was de hertzoge van tintanieel
Vnde zijn wijff de schone ygerne
7340De vter pandragoen zach gerne
Se was de schoenste de dar was
Wal behagede den koninge das
Nochtan legede he er des nicht to voren
Dat he ze dus hadde verkoren
7345Sonder dat he meer zach op er
Des zo wart de vrouwe gewar
Dat he ze gerne do an sach
Se schuwede ene weder al dat ze mach
Vnde quam vor den koninck node
7350Want ze was simpel vnde blode
Vnde scone vnde eren manne getruwe <46va>
De koninck begauoede manige vrouwe
Als he sach dat ze des gewar
Was worden· nochtan zende he er
7355Al dat he wiste dat er bequam
He wiste wal vnde vernam
Dat ander vrouwen hadden genomen
Vnde ze en mochte des nicht aff komen
Se moste nemen dat men er gaff
7360Vnde ze merkede wal dar aff
Dat de koninck al openbaer
De vrouwen begauoede al dorch er
Anders en zegede he njcht dar off
Dorch er hilt de koninck hoff
7365Noch to was he zonder wijff
Ygernen mynnede he vor zijn lijff
Want he in ommacht vel dorch er
Als he dachte wan ze en wech var
Vnde als de hoff zolde schieden
7370Bat he heren vnde vrouwen bieden
Dat ze to paeschen zolden houoen
Aldus mosten ze dat belouoen
¶ Alze de hertoge van tintanieel
Voer en wech geleide he ene een deel
7375Vnde zegede vart gesond vnde blide
Ygerne leide he ouer ene zide
Vnde zegede vrouwe wetet dat wal nv
Dat gij myn herte voret myt iv
So voer off ze des nicht en verstode
7380Dat he ze mynde dorch er goede
Mit den zegede he vart gesont
Vnde keerde weder in korter stont
De vrouwe voer myt oren mane <in HS: e übergesetzt ergänzt>
De koninck voer to karedol dan
7385Den heren van der tauelronden
Dede he grote ere to den stonden
Dar na voer he in zijn lant
To richtene dar he des to done vant
War zo he voer em brande de mynne
7390Van der sconen hertoginne
So lange dat was paeschen bij
To des koninges houoe quemen ze
Beide heren vnde vrouwen
Vro mochte men den koninck scouwen
7395Do de hertoge quam vnde ygerne
Vele gaff he do vnde gerne
Heren vrouwen wil gij dat weten
De koninck genck zitten vnde eten <46vb>
Den hertogen nam he bij zine ziden
7400Vnde ygernen to den tiden
Gaff he manege giffte rike
Vnde toende er zolke like
Dat ze dat ontseggen nicht en mochte
Vnde dat ze er wal des bedochte
7405Dat ze de koninck mynde vorwaer
Des was ze in groter vaer
Men mochtet wal merken in oren ogen
Dat stont zo ze moste dat gedogen
¶ Do de feeste was gedaen
7410Wolde elc to sinen lande saen
Vnde nemen orloff an oren heer
De koninck bat em allen zeer
Dat ze quemen als he ze ontbode
Se zegeden here dat late wij node
7415Alze dat volc was gescheden
De koninck moste zijn lijff leden
Mit pinen dor de hertoginne
Eyn iaer was he wal dar ynne
Do ontdeckede he dat zinen vrenden twe
7420Dat em van mynnen were we
Se zegeden wat mochte wij iv raden
Do zegede he mochtet my gestaden
Dat ick in er geselscap weer
Se zegeden voere gij nv al daer her
7425Vnde legen binnen oren lande
De lude zolden iv des spreken scande
Als ze de waerheit wisten van desen
He zegede wat rade sal mijns dan wesen
Wij zolen iv dat beste zeggen
7430Gij zolt enen anderen hof doen leggen
To karedole vnde men ontbiede
Dar to komene alle de lude
Vnde dat se em alzo bespreken
Dar to liggene twe weken
7435Vnde elc brenge zine vrouwe
Dus moge gij beteren uwen rouwe
Vnde spreken ygernen iv touoerlaet
Dit dochte den koninge een goet raet
¶ Dus hiet vter pandragoen
7440Dat men ontbode de baroen
To houe to komene we dat mochte
Vnde elc zine vrouwe dar brochte
Se quemen tot den houoe schone <47ra>
Vnde de koninck de droech krone
7445Vnde he gaff dar scone gifften
Ritteren vrouwen vnde nichten
Dar em dat goet dochte ten tijde
De koninck de was harde blijde
Do zochte he raet vnde vrouode
7450An eynen den he best betrowde
Vnde dar he ene an sochte was vlfijn
De koninck sprak wo sal dit zijn
Dat my ygerne dus doet lusten
Jch en kan geslapen noch rusten
7455Noch gegaen noch sitten noch rijden
Jck wene steruen tot allen tijden
Als ick se myt ogen nicht en scouwe
Vnde als ick ze zee vliet my al rouwe
Dat en zij dat men my raet mach geuen
7460Jck en mach aldus nicht lange leuoen
¶ Gij zijd kranck sprak vlfijn van liuoe
Dat iv de mynne van enen wiuoe
Aldus zere nv leget an
Jck bin myt iv eyn arm man
7465Nochtan mende ich van myner mynnen
Stondet my aldus wal raet gewynnen
We hoerde ye zeggen dat wijff mochte
Er verweren dar men ze versochte
Vnde men er mochte clagen
7470Spreken· eyschen· vnde vragen
Vnde ere doen al oren gesellen
Van zulken wiuoe hoerde ick ne tellen
De des mochte ontgaen in alre tijt
Vnde gij here vnde koninck zijt
7475Gij steruet ombe eyner vrouwen mynne
Dat komet iv al van cranken synne
¶ He sprak du zegges de waerheit al
Vnde off du wetes wat dar to sal
Ganck in de kamer vnde giff miede
7480Al der vrouwen masniede
Elkerlijck dat he begert
Vnde dan spreket to em wert
Van my off dat mach zijn
Laet my gewerden sprak vlfijn
7485Jck sal dar myne macht to doen <47rb>
Nv heuet vter pandragoen
Mit vlfine genomen raet
Nu prouet wal woet my staet
Mynne to zoken weder oren wille
7490Vlfijn zeqede lude noch stille
Want gij zijt des hertogen vrent
Vnde in geselscap em gedient
Vnde getroestet iv zeluen wal
De koninck zegede ick do dat al
7495¶ Dit was to prijsene goet raet
Bij vlfijns rade zo bestaet
De koninck to wesene al vro
Achte dage hilt he em also
Dat he vnde de hertoge nicht en schieden
7500He gaff em vele scoenre myeden
So dede he sinen rittern mede
Altoes pijnde he em dat he dede
Waer zo he mochte zinen wille
Beide vro lude vnde stille
7505Vnde vlfijn clagede er des koninges noet
Manige schoenheide he er boet
Dat ze som wijse nicht en nam
Eens vlfijn to er quam
De vrouwe track ene an eyne zijde
7510Vnde zegede vlfijn zech wat nijde
Wiltuo nv versonen dar mede
Dat du my biedes desse schoenhede
Vrouwe sprak he dor iv doget
Vnde omb iv schone ioghet
7515So biede ik iv desse scoenheit nv
Want al dit lant staet an iv
Guet vnde lude/ vnde al dat des is
Waer bij zegede ze geloue ik nv des
Want gij draget des koninges leuoen
7520Den al dit koninckrike is bleuoen
Na den dat gij zijn lijff beholt
So staet dat al in uwer gewolt
Wat zechstu zegede ze van wes doene
Vrouwe van vter pandragoene
7525Se zegende er vnde sprak myt staden
Connen koninge dus verraden
He vart off he mynen heer
Vnde my gerne dede al eer <47va>
Jck bidde dat du des nember en zegges
7530Noch my ock to voren en legges
Jk zolde dat clagen mynen man
Vnde du zoldes dar ombe steruen dan
Mer zwijch ne zech des nember meer
Vlfijn sprak dat weer myn eer
7535Word ik dor mynen heren vorslagen
Nye en sette er wijff dar kegen
Dat ze eynen koninck vorsegede
De zulke mynne an er legede
Jck wene gij holt dar mede iv spot
7540Hebbet des genade doch dorch got
Juwes selues vnde uwer eren
Gij ne willet dat ton besten keren
Dar leget iv schade an
Noch gij noch iv goede man
7545En moget kegen em nicht gestaen
De vrouwe begonde wenen saen
Vnde zegede nv zwiget al stille
He ne ziet meer na sinen wille
¶ Pijnlike ze vorschieden zin
7550De scone ygerne vnde vlfijn
Vnde vlfijn zegede dat den koninge voert
hlat ze hadde geantword
He sprak ze doet als eyn guet wijff
Dar ombe en makes geen blijff
7555So saen en zecht geen goet wijff ia
Op den eirsten dach dar na
Sat de koninck vnde at
Vnde de hertzoge bij em sat
Eyn guldijn kop stont vor em
7560Vlfijn sprak· koninck nv nym
Dessen cop vnde zende ene ygerne
Se zal ene ontfangen harde gerne
Vnde zegget den hertoge oren man
Dat he dat er ontbiede dan
7565Vnde ze ene dor dinen wille ontfa
Vnde ze dar vt drinke dar na
¶ De koninck zegede ton hertzogen
Sende ygernen de zid in hogen
Dessen nap vnde ontbiet er stille
7570Dat ze dar vt drinke dor mynen wille
Vnde ze ene holde ick gans er wel
De hertzoge antworde sonder fel <47vb>
Here danck hebbet want ygerne
Sal ene van iv ontfangen gerne
7575De hertzoge van tintaniel
Riep enen ritter de hiet bretel
De was van sinen nouwesten rade
Nemet dessen cop gij hebbet de stade
Vnde gaet dar ygerne zit
7580Vnde zegget de koninck zent er dit
Vnde dat ze drinke dessen dranck
Dorch em vnde ze em des wete danck
Bretel dede gerne dat
He ginck al dar de vrouwe sat
7585Mit anderen vrouwen to oren male
He knielde vnde sprak desse tale
De koninck zent iv dessen cop
Vnde mijn here wil sonder scop
Dat gij dar vt drinket he en is nicht quaet
7590Vnde dat gij ene dor sinen wille ontfaet
¶ Ygerne hadde des schame groet
Vnde ze wart onder den ogen roet
Mer ombe dat de hertzoge hiet
So ne dorste ze ene ontseggen niet
7595Vnde dranck darvt vnde zette ene neder
Vnde zegede dat men ene droge weder
Bretel zegede de koninck bat
Vnde myn here wil oeck dat
Dat gij ene holt he geuoet ene iv gerne
7600Do pijnsede wal de scone ygerne
Vnde wiste wal ze moste ene ontfaen
Bretel kierde to den koninge saen
Vnde dankede em van der vrouwen
Dat ze doch nicht en sprak entrouwen
7605¶ Quale· versuchten· vnde zeer
Verloes de koninck vorwert meer
Do men em dankede van der vrouwen
Vlfijn ginck merken wat rouwen
Ygerne dar hadde dar ze sat
7610Jn der kamer dar ze sat vnde at
He vant ze denkende vnde gram
Do ze vlfine dar vornam
Riep ze ene want de tafele was en wech
Vlfijn bij wat rade nv zech
7615Dede men my dessen cop ontfaen
Mer wetet nv wal sonder waen <48ra>
Dat zijn gewin cleyne sal zijn
Jck do dat noch eer morgijn
De laster wirt mynen heren geclaget
7620Den gij twe to my wart iaget
¶ He sprak gij ne zijd zo ries
Want clagede een vrouwe dies
Er man solde er mystrouwen de meer
Swiget dat is bet iv eer
7625Ondanck hebbe he de em des hoeden sal
Dus zo schiede de tale al
Mit den hadde de koninck gegeten
Vnde zegede ton hertzogen gij zolt weten
Wij gaen ton vrouwen vnde to ygerne
7630De hertzoge zegede here gerne
¶ Dus zin ze in der kamer gegaen
Ygerne heuet wal vorstaen
Dat vter pandragoen aldaer
Dor nyeman en quam dan dorch er
7635Tot der nacht heuoet ziet geherd
Do gingen ze to der herbergen wert
Vnde to eirst dat ze to der herbergen qua(m)
Do wart ze vtermaten gram
Vnde als de hertzoge er is na komen
7640Heuet he ze harde serich vernomen
Als he dat sach wart he in vare
Vnde vragede wat er were
Mynnentlike nam he ze in zijn arme
Se zegede weer ick doet ich arme
7645Em wonderdes vnde zegede we
Jck en heles iv nicht zegede ze
My mynt myn here de koninck
Vnde ick mynne iv zo vor alle dinck
Vnde alle dit hoff dat gij hijr ziet
7650Js dor my vnde dor anders niet
Omb dat gij my hijr zolt doen komen
Dit heb ick ander werff vernomen
Dar to biedet he my groet goet
Tote nv heb ick my gehoet
7655Sinen Cop nam ick ouer luet
Vnde gij hiet dar mm drinken vet
Hijr ombe wil ick den doet ontfaen
Kegen em mach ick nicht gestaen
Noch kegen vlfijn zinen raet <48rb>
7660Nu weet ick wal dat hijr off quaet
Comen zal omb dat gij dat weten
Een strijt zal dar aff komen meden
Hijr ombe voert my to tintaniel
Bliue ick hijr dat is myn geen hel
7665¶ Recht do dit de vrouwe clagede
Den hertzogen dat zere wanhagede
Vnde wart gram omb dat quaet
Vnde ontboet zine ritters ombe raet
Se quemen ze en weren nicht verre
7670Se merkeden wal dat he was erre
He zegede laet ons henen tijden
Dat nyeman wete dat wij en wech rijden
Eer ick dat iv zegge en vraget my niet
Se zegeden neen wij wat des geschiet
7675He zegede vare wij onser verde
Sonder wapene vnde perde
Al late wij hijr onse harnasch
Dat zal ons morgen volgen rasch
Jck en wil nicht dat de koninck weet
7680Men dede zinen wille gereet
De hertzoge dede em lenen rossiden
Dar he vnde de vrouwe op zolden rijden
¶ Dus schieden ze henen alte hant
Vnde voren in ores zelues lant
7685Des morgens begonde de stat verroren
Van den luden de myt em voren
Vnde den koninge quam de mere
Dat de hertzoge henen were
Vter pandragoen hadde rouwe
7690Dat aldus enwech was de vrouwe
Sine barone riep he to handen
Vnde beclagede em der schanden
De em de hertzoge hadde gedaen
Em hadde des wonder zonder waen
7695Dat em de dulheit was geschiet
He ne mochte lichte gebeteren niet
Dat zegeden den dat onkondich was
De koninck zegede wat donket iv das
Wo he zal beteren do zegeden ze al
7700Dat iv dar an best donken zal
Dat wille wij gerne myt iv doen
Do sprack vter pandragoen <48va>
Gij segen wat eren ick em dede
Meer dan ieman in der stede
7705Dat dede gij vnde al by sonder
Des heuet ons de mere wonder
Wo em dit is geschiet
De koninck sprack· gij heren ziet
Jck ontbiede em ist iv raet
7710Dat he betere desse mysdaet
De he mysdaen heuet kegen my
Vnde he weder kome recht als he
Hene voer nv ziner strate
Se zegeden dat en is geen ommate
7715Sulke bodescap als gij hijr hoert
So ontboet de koninck voert
Bij twen ritteren den hertzogen
Se voren dal vnde berge hogen
Eer ze to tintaniel quemen
7720Dar ze den hertzogen vornemen
Se zegeden em dat men em hiet
Alze de hertzoge dat gesiet
Dat he moet keren als he vor dane
Pynsede he in zinen wane
7725Dat zijn wijff moste weder keren
Do antworde he den heren
Jck en kome nembermeer in sinen hoff
De koninck dede my zulken onloff
Jck en mach em nembermeer gelouoen
7730Mit em ne wil ick nember houoen
Dit antworde de hertzoge ten stonden
Vnde gode neme ick des in orkonden
He dede my zulke zake bekennen
Dat ick ene nember mach mynnen
7735¶ Aldus schieden de boden van dan
want ze en vonden dar anders nicht an
De hertzoge ontboet van staden to stade
Sine lude al to rade
Vnde zegede wo he van Caredol schiet
7740Vnde dat de koninck anders niet
En zochte dan dat he ygerne
To zinen willen hadde gerne
Des wonderde den luden sere
Off god wil dat en wirt nembermere
7745Antworden em de heren dan <48vb>
De dit wil doen sinen mane <in HS: e übergesetzt ergänzt>
Mit rechte so geschiet em quaet
De hertzoge zegede na den dat staet
So bidde ick iv gij zijd myne manne
7750Dat gij my staet in staden danne
Off my de koninck wil orlogen
Se zegeden wij zolen gedogen
Mit iv gewin vnde verloes
Dus was de raet zijd zeker des
7755¶ Hijr na quemen de boden gerede
Tote Caredol binnen der stede
Dat ze vter pandragoene
Vonden vnde zine barone
Do zegeden ze des hertzogen antworde
7760Do zegede manich de dat hoerde
Dat em des wonderde in sinen moet
Se hilden den hertzogen zo vroet
Do bat de koninck sinen mannen
Dat ze de herevarde zolden bannen
7765Vnde helpen zinen laster wreken
Se zegeden wij en konnens ontbreken
Mer wij bidden iv ouoer luet
Dat gij iv to eirst sine manscap wt
Vnde gij ene in veirtich dagen ontbiet
7770De koninck sprak ick en late des niet
¶ Vnde vter pandragoen ontboet
Mit haesten vtermaten groet
Den hertzogen binnen viertich dagen
Bij em de zine bodescap dragen
7775Eer he ene ontkeert vnde verschiet
Als de hertzoge dat vorsiet
He zegede ick sal na myner macht
My weren dach vnde nacht
De hertzoge ontboet zine man
7780Vnde zegede em al de woert voert an
Wo ene de koninck hadde verladen
Vnde bat dat ze em staen in staden
Se zegeden geerne do nam he raet
Nu merket zegede he wo et my staet
7785Mer twe Castele zo heb ick
De men holden moge een stick
Ne man tware gene twe
En wint de koninck nemberme
Jck late myn wijff to tintaniele <49ra>
7790Vnde tijn ritter op den Castele
Want men mach ze nicht gewinnen
De in der stede wonen binnen
Holden dat wal kegen al onvrede
Dus visiert he dat vnde dede mede
7795To eyner andern borch vor de hertzoge
He sach wal dat em nicht en doge
Te holden zijn ander lant
De boden quemen dar to hant
Den konjnge dat ze zegeden bolde
7800Dat em de hertzoge weren wolde
Hijr ombe wart de koninck erre
Vnde ontboet na vnde verre
Dat ze quemen alto hant
To em in des hertzogen lant
7805Jn enen mersch op een riuoiere
Dar quam manich ritter fire
De koninck clagede al den lande
De ouerdaet vnde de schande
De em de hertzoge dede ten tijde
7810Vnde wo dat he zinen hoff ontvrijde
Se zegeden dat is recht dat hees ontgelt
Do reden se henen myt gewelt
Vnde vter pandragoen he vant
Castele dorpe steden vnde lant
7815Dat vant he al idelre hant
Do hoerde he zeggen in dat lant
Dat de hertzoge lege op enen Castele
Vnde de vrouwe to tintaniele
¶ De koninck vragede do omb raet
7820Welke borch he best bestaet
De heren zegeden zonder zage
Dat he den hertzogen belage
Wonne he den heren he hadde al dat lant
De koninck louoede dat al te hant
7825Vnde he dede kreyeren hoge
Dat men belege den hertoge
¶ Do ze vor der borch lagen
Begonde de koninck zere clagen
Vlfijn sinen groten rouwe
7830Den he dogede ombe de vrouwe
VJfijn sprack men moet zwijgen
Van des men nicht mach krijgen <49rb>
Gij moten pinen ombe den hertzoge
Dat men em gewinnen moge
7835Do sprack vlfijn vor den luden
De gene de iv dit rieden
De rieden iv dat alre beste
Lege gij vor der vrouwen veste
So weer iv dinck openbaer
7840Aldus zo bleeff de koninck dar
Manich man was dar nv fel
Vnde de hertzoge werde em wel
¶ Vter pandragoen de lach
Vor der borch manigen dach
7845Dat he ze gewinnen nicht en konde
He droech in den herten zware wonde
Gij weten wal wo he dat mende
So dat he eynwerff weende
Dar he genck in zijn pauoluon
7850Vnde zijn volck sach em dit doen
Vnde lieten ene do dar alleyne
Do vlfijn wiste van den weyne
Quam he to em vnde sach al toe
Vnde zegede wat is dit nv· als hoe
7855So moge gij dus wenen· vnde wete gij al
Sprak de koninck mijn ongeval
Ombe ygernen doge ick de noet
Dat ick wene bliuen doet
Want dat drinken vnde dat eten
7860Vnde alre blitscap heb ick vorgeten
Dus moet omber mijn steruen wesen
Jck en mach des nicht gewesen <sic - Schreibfehler genesen?>
¶ Vlfijn sprack des hebbet ondanck
Dat gij van herten zijt dus kranck
7865Dat gij dus iv leuoen gelaet
Jck sal iv geuen goeden raet
De koninck zegede wat is dat
Vlfijn zegede ontbiet merlijn ter stat
He geuoet iv raet lude vnde stille
7870Nu doet al gader sinen wille
Jck dede dor em al dat ick mochte
Merlijn weet al gader mijn gedochte
Vlfijn zegede heuet he des de stade
He sal komen to uwen rade
7875¶ Aldus troeste vlfijn zinen here
Vnde bat dat he em voert mere
Mit sinen luden makede vroe <49va>
He sal des al gader vorgeten alzo
De koninck sprack dat do ick gerne
7880Mer mijn herte heuoet ygerne
Doch getroeste he em eyn deil
Vnde genck vechten op den Casteil
Mer he en mochte des gewinnen niet
Schire dar na zo is dat geschiet
7885Dat vlfijn omb dat her reet
Vnde siet waer eyn olt man steet
He en kende des nicht· de man zegede
Dor dinen willen ick ontbeide
Vlfijn sprack ick gere dij
7890Vten her schieden do ze
Vlfijn reet vnde de man genck
Vnde vlfijn sprack desse dinck
We bistu zegede he myt der tale
Eyn olt man bin ick ze gij wale
7895Do ick was ionck hiet men my vroet
Men zeget vele vnde ock doet
Dat ick nicht vertellen mach
Noch ock doen moge gewach
Des en is leden ock nicht lanck
7900Dat ick to tintaniel zat vnde dranck
Vnde sat kegen eynen man in sprake
De my zegede vromde zake
Dat de koninck myt der hertzogynnen
Vnde he dar by dit lant wil winnen
7905Ombe dat ze de hertzoge ontfoerde
Mer wolde <gestr.: my> de koninck sonder boerde
Gueden loen my geuoen dan
Jck zolde em wijsen zolken man
De em doet spreken zijn touoerlaet
7910Vnde geuoen em to ziner mynne raet
¶ Vlfijn hadde des groet wonder
Do he em dit zegede bysonder
Vnde zegede wete gij zulken man
De den koninge geraden kan
7915Ja ick sprack he <gestr.: do do> de olde
Mer ick bin de weten wolde
Wat em de koninck wolde zinden
Vlfijn sprak waer mach ich dij vinden
Als ick gesproken hebbe mynen heer
7920Morgen als ick weder keer <49vb>
Gij vint my tuschen hijr vnde den her
Off mynen bode heb gij des ger
Vlfijn he beual ene gode
Vnde segede he zolde wesen bode
7925Des em zijn here kan verblijden
He quam ten koninge in korten tijden
Vnde zo he alre eirst mochte
Mit der mere de he brochte
Bij uwer truwen sprak de koninck
7930Vnde lachgede omb desse dinck
Kende gij ene iet deet iv zegede
Vlfijn sprak na myner waerheide
He was olt vnde kranck zere
De koninck sprak wetestu wanneer
7935Dat he weder dar zal zijn
Vlfijn zegede here morgijn
He zegede dat gij my zeggen zolden
Wat gij den genen geuen wolden
De iv geriede to uwen dingen
7940De koninck zegede gij zolt my bringen
Dar he uwer zal ontbieden
Gerne here sprak he ten tijden
¶ De koninck sprack off ick dar nicht en bin
Sinen wille zo biedet em
7945Duos bleff dat to den morgen tijde
Vnde de koninck he was blijde
Mer dan he was to voren
Des morgens ginck he mysse horen
Vnde do em dat tijt duchte zijn
7950Reet he en wech· vnde vlfijn
Al bij den her dar vlfijn wolde
Al dar he ene vinden zolde
Segen ze eynen Cropel ten tijden
Dar ze bij em zolden rijden
7955Mochten ze ene kuome geseen
Vnde de Cropel riep myt dien
Her koninck dat god alle smerte
Driuen mote iv vt den herte
De gij nicht en konnen vergeten
7960Geuoet mij des ick iv danck mach weten
De koninck sprak do vnde lachgede doch
Vlfijn du zoldes gerne genoech <50ra>
Dor my doen vnde dor mijn goet
Dat du moges genesen mynen moet
7965Vlfijn zegede ick en zegge iv niet
So gerne dat iv wille geschiet
Jck zoldes meer doen dor iv
Dan dor ieman de leuoet <in HS: zweites e übergesetzt ergänzt> nv
Hore den Cropel sprack de koninck
7970De my vermaent der leuester dinck
De nv in deser werlt zij
Nu ganck henen vnde zitte em bij
Sech dat du em gegeuen zijst
Vnde dat he zij to voren wijs
7975Dat in der werlt en is hauoe
Noch zake de ik em noder geue
Dan iv weert dat ik dat dorste laten
Vlfijn de reet zine straten
Sonder tale vnde zonder woert
7980Vnde gaff em den Cropele voert
Vnde genck em zitten harde naer
Do ene de Cropel zach daer
Do vragede he wat he wolde
Vlfijn sprack de koninck milde
7985Heuet my gegeuen iv
De cropel sprak he kent my nv
Vnde weet bet we ik bin dan gij
Nu hoert wes bode ick sij
¶ Comen bin ik als dat got wolde
7990Vnde heuet my gesent de olde
De gisteren sprak tote dij
Jck weet wal dat he zegede my
Mer zech den koninge ik hebbe verstaen
Dat em zolde ane gaen
7995Omb to hebben dat he begert
Vnde des he saen wirt gewert
Em sal bet zijn in korten dagen
Vlfijn sprak dorste ik dij vragen
We du bist· he sprak vrages uwen heer
8000He zalt iv zeggen myn noch meer
Vlfijn voer na al dat he mach
Als ene de koninck komen sach
Leyde he ene buten vnde vragede
Wat he so zere jagede <50rb>
8005Vnde wat is dij geseget nv
Here de Cropel ontbiedet iv
Dat gij ene hadden bekent schijr
Vnde gij my zegget zine manier
Jck en mach des anders nicht weten al
8010De koninck zegede ik weet wal
Vnde zegede kennestu icht den man
Den du gistern sprekest an
Dat is de Cropel de dar sat
Vlfijn zegede wo mochte zijn dat
8015Mach een verkeren zine gelijke
Ja sprack de koninck rijke
Dat is merlijn de em tot ons doet
He toent em als em dat donket goet
¶ Dus lieten ze de tale staen
8020Vnde voren tot <gestr.: em> den her <in HS: den her am Ende der Zeile nachgetragen> saen
Vnde merlijn quam al openbaer
Jn des koninges her· men wart des en waer
Men vragede em off he bodescap brochte
Off wat doene he dar zochte
8025Dar na en heuet he nicht gehoert
He haeste em vnde genck voert
De koninck zegede men sal zeen schijr
Dat merlijn sal komen al hijr
Dat wirt sprak vlfijn geopenbaert
8030Of gij eneger dinck zijd weert
Nu doet al dat merlijn wille
Beide lude vnde stille
Jv ne mach helpen to uwer mynnen
Nyeman zo wal wil gij dat kennen
8035Do zegede vter pandragoen
Jck wille al zinen willen doen
¶ Dus voren ze sprekende ten stonden
To der steden dar ze merline vonden
To eirst dat ene de koninck sach
8040So riep he ene al dat he mach
Vnde zegede wal mote gij zijn komen
Vnde heuet ene in zinen arm genomen
Wat sal ick clagen zegede de koninck
Alzo wal wete gij myne dinck
8045Als ick seluen van ygerne
Nye en sach ick man zo gerne <50va>
Vnde bidde iv dor den rijken gode
Dat gij my helpen vt der node
Dar ik ombe lijde dit vordriet
8050Merlijn zegede ick en zegge iv niet
Vlfijn iv raet en zij dar mede
Men riep vlfine dar ter stede
Do sprak to merline vlfijn
Dat gij de olde zolt hebben gesijn
8055Den ik gistern sprak ter stat
Vnde de cropel de dar zat
Merlijn zegede dat is waer
To eirst dat he iv sende dar
So wiste ik wal dat he my kende
8060Vlfijn zegede nv maket een ende
Vnde spreket omb iv saken
Gij en moget geen lanck beiden maken
Dar wij nv hijr zin alleyne
De koninck zegede groet noch cleyne
8065En weet ik wat ik bidden mochte
Merlijn weet al mijn gedochte
He wiste wal loge ick em een woert
Vnde ik bidde em nv voert
Dat he my helpe ombe ygerne
Jck do al de zaken gerne
8070De to doene noch zijn gebleuoen
Merlijn sprak wil gij my geuen
Dat ik iv bidde ik dede saen
Dat gij bij er zolt slapen gaen
8075Al naket vnde meer dat genoech
Vlfijn hoerdet vnde he lagede doch
Vnde zegede laet zeen wat herte heb gij
De koninck zegede gij ne moget my
Nicht gebieden groet vnde smal
8080Jck en salt gerne iv geuoen al
Merlijn zegede doet my des zeker genoech
Jck do sprak he al iv gevoech
¶ Merlijn zegede zo zwert my dan
Vnde vlfijn iv getruwe man
8085Dat ick sal hebben dat ik beger
Alze gij geweset hebbet myt er
De koninck zegede gerne ick do
Merlijn vragede vlfine dar to
Off he dat myt em zweren wolde
8090Ja ik zeqede he harde bolde <50vb>
¶ Echt sprak merlijn vnde he lachgede doch
Weert gezworen dat weer genoech
Wo de zake zolden wesen
De koninck dede brengen na desen
8095Dat meeste heilichdom dat men vant
Vnde de koninck zwoer to hant
Dat he dat zolde holden waer
Dar na zwoer vlfijn dar naer
Alze merlijn hadde de ede ontfaen
8100Segede de koninck haestet iv saen
Doet mynen wille myt der vart
Als eynen de dat zere begert
Merlijn zegede zeet dat gij iv doet
Jv wal to gerake de vrouwe is vroet
8105Vnde getruwe harde zeer
Kegen gode vnde eren heer
¶ Nu moge gij mynen zin verstaen
Jck sal iv maken alzo gedaen
Alze de hertoge is in korter tijt
8110Dat men sal menen dat heet zijd
De hertoge heuet ritter twe
De em zin heymelick vnde ne(m)mee
De ene is bretel· de ander jordaen
Alze bretel sal ick zijn gedaen
8115Vnde vlfijn zal zijn gelijck jordaen
Noch myn noch meer in zijn gedaen
Dus zole wij varen alzo een deel
Alle drie tot tintaniel
Jck zal ons wal dar in geleiden
8120Mer wij moten vro en wech scheiden
Dar zal zijn mere van vromden doene
Beset iv ritter vnde iv barone
Verbiedet dat men nicht en strijd
Eer gij weder komen zijt
8125Vnde zegget nyeman waer gij gaet
De koninck zegede ick do uwen raet
Seet dat gereet zin onse zaken
Merlijn zegede ik zal iv maken
De gedane maket iv ter straten
8130De koninck haestede em vtermaten
Ombe to done dat merlijn hiet
Alzet gedaen was lette he niet
He ne quam to merlijn saen
Vnde zegede ik hebbet al gedaen <51ra>
8135Denket ombe mijn doen· merlijn segede
Vare wij nv op gene heide
Do voren ze en wech· vnde reden eyn deel
Tot dat ze quemen to tintaniel
Do sprak merlijn to den koninge
8140Bliuet ik ga omb uwe dinge
To eirst dat he ze hadde vorscheden
Do schiet merlijn van em beden
Vnde beiagede zine dinck
Vnde quam weder tot den koninck
8145Eyn Crudelijn hadde he gelesen
Wriuoet iv hande sprak he myt desen
Vnde iv vote· vnde iv ansichte
Dat dede he· vnde alzo lichte
Hadde he des hertogen gedane
8150Dat nyeman twiuelen mochte dar ane
¶ Do gaf he vlfine· jordaens gelijke
Vnde leyde ene ten koninge Cortelike <sic>
He zegende em do he ene sach
O got zegede he dat men mach
8155Aldus verwandelen eynen man
De koninck zegede kennes du my dan
Ja ik vor den hertzoge
Jck en weet wo dit wesen moge
Sprak de koninck· du bist jordaen
8160Vnde merlijn makede em zeluen saen
Noch myn noch meer dan bretel
Do voren ze to tintaniel
¶ Fause couerturen drie
Hadden ze dat zecht men mije
8165Spade quemen se to tintaniel
Merlijn de wal scheen bretel
Riep to der poerten laet ons in
Se gingen voert meer noch myn
Duchte em de koninck wesen er heer
8170Laet in riepen ze do zeer
Hijr is de hertzoge sonder waen
Vnde bretel· vnde jordaen
Alze ze in waren quam bretel voert
Vnde hiet dat men in de poert
8175Nicht en zegede dat de hertoge dar weer
Vnde men dat der vrouwen dede openbar
Vnde als he ten palase quam <51rb>
Bette de koninck· vnde merlijn nam
Den koninck vte do wal gereet
8180Dat dar neman aff en weet
To der kameren quemen ze alle drie
Dar was de scone ygerne· de
To eren bedde was gegaen
Se ontschoede den koninck saen
8185Vnde he genck liggen bij der vrouwen
Dar wan he des moge gij my getrouwen
Den edelen koninck artuor
Dar men aff zecht menige auoentuor
De vrouwe was vro myt den koninck
8190Alze de mende in ware dinck
Mit or hebben oren heer
Den ze mynde harde zeer
¶ To samene legen ze tot den dage
So dat in de poerte quam zage
8195Dat de drossate weer gevaen
Vnde de hertzoge doet sonder waen
De ander twe hebben dat verhoert
Vnde ze zin komen voert
Tot den koninge dar he lach
8200Staet op zegeden ze dat is dach
Jv volc heuet nyemeer groet
Vnde alle de poerte dat gij zijt doet
He zegede my ne wonderdes niet
Als ick vter poerten schiet
8205En zegede ik dat knechte noch manne
Do he hadde zine cleder anne
Do nam he harde saen orloff
An alle de weren in den hoff
Do Custe <sic> he ze an oren mont
8210Vnde zegede goet lieff bliuet gesont
¶ Do rumeden ze tintaniel
Onbekant· do sprak bretel
To eirst dat ze vter poerten waren
Wo donket iv wij zin ontfaren
8215Her koninck gij hebbet dat gij wolden
Nu siet dat gij my wal holden
Myn geloff· de koninck zegede
Gij hebbet ter stede dat is waerhede
Mij gedaen de hogeste bede
8220De ie een man den andern dede <51va>
Merlijn zegede ik wil gij dat bekent
Dat gii gewonnen hebbet een kint
An ygernen vnde dat is mijn
Dat en mach nicht wesen dijn
8225Vnde dat moestu my gerne gegeuoen
Jck wil ock dat zij bescreuoen
De nacht dar dat op gewonnen was
Du machst wal zeker wesen das
Jck holdes omber mynen eet
8230Jck geue dij dat kint gereet
¶ Dus quemen ze wal schire
Geuoaren op een riuere
Dar nemen ze weder er gedane
Mit der haest voren ze dane
8235To eirst dat ze quemen na dat her
Quam dat volck myt groter ger
Dar vragede he zulken genoet
Wo de hertoge was bleuoen doet
Vnde ze antworden em saen
8240Dat de hertzoge sonder waen
Op de morgen stonde twaren
Dat he en wech was gevaren
So lach dat her stille alte male
Vnde de hertzoge vernam de tale
8245Dat gij hijr nicht en weret
Vnde he wapende em ter vart
Vnde sloech uwer lude vele
Eer ze gewapent worden wale
Do dat wij hoerden dat gekrij
8250Mit groter haesten zo queme wij
Vnde iageden ze ter veste weder
De hertzoge hras geuelt dar neder
Dar versloge wij ene god weet
De koninck zegede dat is my leet
8255Dat de hertzoge dus doet bleff
De rouwe was grot den he dar ombe dreff
<XXIV.> Wo de koninch vter versoende···
Vnde ygeernen to eynen wiue nam···
NV is doet de hertoge van tintaniel
Vnde verloren zijn Casteel
Des hadde de koninck rouwe g(ro)t
8260Vnde zegede en wils nicht hebben doet <51vb>
Al was dat ik op em street
Dat geschiet is dat is my leet
Vlfijn nam vte de baroene
Vnde zegede em van dessen doene
8265Segget my heren off gij dat wet
Wo de koninck best gebetert dit
Want he zoket des an iv raet
Gij motet doen alzet nv staet
Juwen heer van gerechter scult
8270Se zegeden alle zijn beholt
Sie wij gerne zonder beraet
Dat des de koninck nicht aff ne gaet
Vnde he dan do ons ordeel
Want gij zijd zijn vrent een deel
8275Vlfijn zegede off ik alzo wal dan
Mit em bin alzo ieman
Mende gij dan ick hijr raden wolde
Dat ik vor em lochenen zolde
So hette ik myt rechte eyn verrader
8280Vnde lege de zake op my alle gader
Jck wene ik zulke dinck wal riede
Dat gij nicht en denket gij lude
Se zegeden dat wete wij wal
Dat hijr neman en is al
8285De alzo getrouwe is alze gij
Vnde dar ombe bidde wij
Dat gij ons geuet den besten raet
Dar zine ere meest an staet
Want de dinck is openbaer
8290Vlfijn zegede nv hoert her naer
Verstaet al myne woert
De beter weet he brenget voert
My donket goet dat de koninck ontbiede
Des hertzogen mage de edelen lude
8295To tintaniel in eynen dage
Vnde dar to der vrouwen mage
Vnde zegede dat he dat beteren zolde
Weert dat men dat nicht en wolde
Men zolde ze holden vor onvroet
8300Vnde den koninck vor goet
Vnde alle de gene diet em rieden
Solden geprijset zijn myt den luden <52ra>
Jn den rade en was neman doe
He en radet gerne dar toe
8305Vnde zegeden dat weer wal gezecht
Tot den koninge gengen ze echt
Vnde rieden em dat al gemeyne
Mer ze en zegeden groet noch cleyne
Dat vlfijn hadde beraden dat
8310Omb dat he em des to voren bat
To eirst dat de koninck dit verstoet
Segede he dat dochte em wesen goet
Wolden ze to Caredol komen
He wil dat beteren to oren vromen
8315¶ De koninck voer to hant en wech
Merlijn zegede· koninck nv zech
Wetestu waer bij ze dit rieden
Dat du dit zoldes ontbieden
Neen ik zegede he meer noch myn
8320Dan vt orre alre zin
Merlijn zegede anders niet
Mer de getruwe vlfijn riet
Vnde heuet den vrede vorgedacht al
Alzo als he wesen sal
8325Dit ne weet neman dan vlfijn
De koninck zegede wo zalt dan zijn
Vnde merlijn zegede em dat alto male
Alze hijr na komet de tale
De koninck was wal to gemake
8330Vnde zegede he louoede wal de zake
Merlijn zegede na den dat staet
So ne weet ik genen beteren raet
Dus machstu dijns herten wille gewinnen
Vnde dar to loen van diner mynnen
8335¶ Nu wil ik henen maken my
Mer ik wil eer spreken vor dij
Vlfine· als ik henen bin
Vrage omb desse zaken em
De koninck sprak ik en late des niet
8340Mit den men vlfine komen ziet
Vnde merlijn zegede dar ze to horen
Gij hebbet beide dat gezworen
Dat gij my des kindes wal gonnen <in HS: korrigiert aus gonte?>
Coninck dat gij latest wonnen <in HS: korrigiert aus wonte?> <52rb>
8345Dat en mach uwe nicht bliuen
Want gij hebbet doen bescriuen
Welke tijt dat et was gewonnen
Got he zoldes mij wanconnen
En helpe ik em nicht vro vnde spade
8350Want gij wonnen ene bij mynen rade
Kindescheit is van manigen keer
Vnde de moder mochte des hebben onneer
Weert dat ze et alleyne voede
Vnde de vrouwen zin van kranker hoede
8355Dicke wile in er sneuen
Ock wil ick dat vlfijn hebbe bescreuen
De nacht dat et was gewonnen
Gij ne zolt my nicht gespreken konnen
Recht eer eynen dach to voren
8360Dat iv kint zal zijn geboren
Gelouet vlfine vorwert meer
Des bid ick iv ombe onsen heer
Van al dat he iv brenget to voren
He heuet iv lieff vnde verkoren
8365He ne radet iv zake myn noch meer
Dat en zij iv goet vnde ok iv eer
Jck en spreke iv nicht vor mynen termyne
Mer ik sal spreken vlfine
Dat ik iv by em ontbiede dat doet
8370Off gij van my wilt zijn behoet
Vnde off gij wilt dat iv voert meer
Guet gesche vnde ok eer
¶ Dus bleff vlfine de tijt bescreuen
Do merlijn dus stont beneuen
8375Den koninge· vter pandragoene
Segede he en zijt nicht so koene
Dat ygerne wete openbaer
Dat gij een kint wonnen an er
Noch scult hadden van eren liuoe
8380Want gij zulen ze nemen to wiuoe
Hijr mede zolet gij ze dwingen
Vraget er in waren dingen
Bij wen dat ze draget dat kint
Jck wene ze den vader nicht en vint
8385Se sal er schamen der onneren
Dit is de sake dat dar gij my mere <52va>
Mede mogen helpen dat ment my geuoet
Mit den merlijn orloff heuoet
Genomen an den koninck vnde an vlfine
8390De koninck voer myt den Carine
Tote Caredol myt der vart
Vnde merlijn to blasijse wart
Vnde zegede em dit vnde ander saken
Eyn boeck dede he dar aff maken
8395Vnde bij em zo wete wij dat noch
¶ De koninck quam to Cardol doch
Vnde onboet de(n) wijsesten luden
Vnde vragede wat ze ten vrede rieden
Em allen duchte guet de vrede
8400Vnde dat men vrede makede mede
Kegen de vrouwe vnde de mage
Do nam he in eynen dage
Boden den he dit dede verstaen
Vnde zende ze tote tintaniel saen
8405Vnde vragede der hertzogynnen
Of ze den vrede icht mochte mynnen
Vnde dat ander volck ock mede
Se mynden alle sere den vrede
Lanck perlement is dicke quaet
8410¶ De koninck zende sinen raet
Tote tintaniel in eynen dage
Tot der vrouwen/ vnde mage
De koninck bleff to Caredol binnen
Tot dat he de waerheit wolde kennen
8415Do sprak vlfijn to den koninge
Donket iv goet al desse dinge
He zegede em duchte goet de vrede
Vnde du heuest zegede he ock mede
Den vrede gevisiert dar to
8420Vnde ik weet zeluen ock wal wo
Wete gij dat wal sprak vlfijn
So wete gij offtet iv goet donket zijn
De koninck zegede ick en lasters niet
Jck wilt alzo nv weert gescheet
8425Vlfijn sprak nv achtes cleyne
Jck sal doen vrede maken alleyne
De koninck bat em dat he dat dede
Aldus gengen ze van den rade <52vb>
Vnde de boden quemen ten stonden
8430To tintaniel dar ze vonden
De vrouwe vnde ock er mage
Vnde togeden des koninges clage
Dat em leet weer er schade
Vnde de hertzoge bij quaden rade
8435Vnde bij ouoerdade de he dede
Sijn lijff verloren hadde ock mede
Dat weer leet vter pandragoene
Vnde wolde maken eyne zoene
Se zegeden ze wolen des em beraden
8440Jn eyne Camer ze em daden
Beide vrouwen vnde heren
Se zegeden ze en wistent wo bet bekeren
Dan ze vrede maken vnde holden
De hertzoge starff bij zinen scolden
8445Vnde de koninck is ons to mogende
Se wij off dat ons is dogende
Dat gebot dat men ons biet
Dat mach zulck zijn wij en latent niet
Van twen quaden sal men dat beste kiesen
8450Dat is beter dan wij verliesen
¶ Do antworde de scone vrouwe
Mijn heer de was my so getrouwe
Dat ik my nicht van iv ne kere
Want ik getruwe iv wal myner ere
8455Do schiede de raet ter steden
Eynen wijsen man hebben ze gebeden
Dat he des koninges boden spreke
Vnde der mage tale na de sake
Gij heren zegede he myn vrouwe de hijr staet
8460Vnde de gene den dat an gaet
Se wisten gerne wat men em biet
Al vor er grote verdriet
De boden zegeden lude noch stille
En wete wij nicht wat de konink wille
8465Al zin wij alle zine man
Noch wat he wille vangen an
Dat zegge wij al vorwaer
De ander antworde dar naer
So ne wille gij ons nicht bieden
8470Gij gelijket zo gueden luden <53ra>
Gij zolen dat beteren na uwer macht
Se nemen verste veerteynacht
Dan zolden ze komen echt
Alle tot den koninge recht
8475Ombe to hoedene zine woert
Brachte de koninck ock icht voert
Dat den magen nicht en dochte
So wolden ze dat men ze brochte
Weder tote tintaniel
8480Des hadden ze borgen eyn deil
¶ Aldus was de verste genomen
Vnde de boden zin weder komen
Vnde zegeden den koninge de waerheide
Want de raet tot em zeide
8485De koninck he zwoer vaste geleide
To varne vnde to komene beide
Dar lach de koninck veerteynacht
To Caredole myt ziner krafft
De koninck vnde vlfijn dicke spraken
8490Van manigerhande vroemde saken
Als de veertenacht weren gedaen
Sende de koninck ritter saen
De de vrouwe vnde de mage
Geleiden zolden tot den dage
8495Vnde do de ritter dar quemen
Dede de koninck zine man to samen
Vnde he dede schire vragen
Der vrouwen vnde den magen
Off ze wolden eyschen zoene
8500Do zegede een der baroene
Omb eyschen en kome wij niet
Mer ombe to weten wat men ons biet
Off dat ons icht mach genogen
Do zegeden de· de tale drogen
8505Den koninge de antworde
Als de koninck dit hoerde
Hilt he ze vor vroet/ zine baroene
Nam he to rade van dessen doene
Vnde vragede wat ze em rieden
8510Do sprak een van sinen luden
Dit ne mach neman weten bet
Dan gij seluen dar dat al an let <53rb>
De koninck zegede ick sal iv saen
Al mynen willen doen verstaen
8515Nu sin gij hijr al mijn raet
Vnde dar mijn troest nv al an staet
Hoedet iv dat uwer geen ne zegge
Dar mijn laster an ligge
Se zegeden wij ne doen anders nicht al
8520Mer wij ne doren anders nicht wal
Dit wijsen zegeden de baroene
Gij ne ziet onsen willen to doene
Vlfijn zegede do· zin gij nicht wijs
En gelouoet gij em nicht des
8525Dat he iv recht sal doen
Ja wij zegede do elck baroen
Wij denken dat in onsen moet
Dat gij myt ons zijt gij zijt vroet
Vnde dat gij ons dat weten laet
8530Juwen alre besten raet
Vnde gij ons laten verstaen
Wat iv best denket gedaen
¶ Do de woert vor den koninck quemen
Dat ze vlfine gerne nemen
8535Liet he of he des blijde weer
Vnde zege vlfijn komet her
Vnde raet em dat beste dat gij moget
Dar gij mijn herte mede verhoget
Jck sal em <gestr.: d> na dat gij dat hiet
8540Vnde ick wjlle here dat gij dat weet
Dat ik doen zal al uwe hulde
Vlfijn genck dar de koninck wolde
Do vermaent weren de lude
Vrageden ze wat vlfijn riede
8545Vlfijn sprak gij hebbet verstaen
Dat des de koninck <gestr.: an> iv wil an gaen
Ga wij to den magen vnde to der vrouwen
Seen off ze des ons willen betrouwen
Se zegeden dat do wij gerne
8550Se quemen al· dar was ygerne
Dar vortelde men manige dinck
Dat was de sone de dat al bevinck
Vnde dat de koninck van alre dinck
Aldus op sine man ginck <53va>
8555Vnde wolde doen dat ze em rieden
Hijr ombe weren ze to em luden
Comen ombe dat ze weten wolden
Off ze dat an em keren zolden
Se zegeden wij willen ons des beraden
8560Do sprak dar myt goeden staden
Eyn dar de raet al an droech
Dat de koninck em bede genoech
¶ O we we drouich was de vrouwe
Nochtan was ze zeer getrouwe
8565Dat ze an ores mannes mage
Er hilt van orre clage
Dus quemen ze an des koninges man
Vnde ze berieden em do dan
Vnde elc vragede wat em goet dochte
8570Dat elc dat zine dar voert brochte
Onder zochten ze vlfijns moet
Vlfijn zegede my dochte goet
Vnde dar wal zeggen ouoer al
Dat dit grote ongeval
8575Bij den koninge alle is volgaen
Wat de hertzoge hadde mysdaen
He en hadde genen doet verdient
Gij zijt alle mynes heren vrent
Jck zegget de vrouwe myt kinde gaet
8580Mijn here heuoet dat is ouerdaet
Er lant verwoestet vnde verbrant
Dar en is ok beter vrouwe in dat lant
Noch bet geraket an den dage
Gij weten wal dat des hertogen mage
8585Verloren hebbet vele an siner doet
Des moet he beteringe doen groet
Ombe to hebben er hulde
Vnde to beterne er sculde
¶ Echt wete gij wal dat he
8590Geen wijff en heuet· vnde dar bij
So mach he dit sonen de bat
Vnde wat wijsen he sal doen dat
He neme de vrouwe nv to wiue
Dat de vrede gestedich bliue
8595Vnde ock dor ziner bede wille
Men zalt em prijsen lude vnde stille <53vb>
Vnde als he dit gelouoet heuoet
Wijse wij voert an dat he geuoet
Eynen man der oldesten dochter
8600Dat des den magen zij de sochter
Dat sal zijn van orcanie
Loth de koninck· de here vrije
Den andern do he ock zolc ere
Dat ze ene hieten getruwe here
8605Nu hebbe gij mynen raet verstaen
Seet wat iv donket best gedaen
¶ Do zegeden ze dar alto male
Dat weer de alre beste tale
Vnde de hogeste raet dar mede
8610Den ieman gaff to ieniger stede
Dore gij dit vor den koninck spreken
Vnde he dat nicht en wil breken
Dit donket ons allen wesen genoech
Vlfijn sprak dit is geen ongevoech
8615Mer louedet al ick sal des lijen
Hijr vor den koninge van orcanien
De koninck antworde vnde zeget
Dor gene dinck de an my leget
So ne willick nicht dat dat bliuen sal
8620Do zegeden ze wij louoen dat al
¶ Prijse gij dat alle sprak vlfijn
So donket my dat beste zijn
Dat wij alle gaen to houoe
Vnde spreken de vrouwe van louoe
8625Vnde al oren raet myt er
Do ze dar quemen zeten ze neder
Al sonder vlfijn alleyne
He stont vnde sprack de redene reyne
Alzo als gij hebbet gehoert
8630Alzo vulzecht weren de woert
Sochte he gevolch an de baroene
Se zegeden <in HS: korrigiert aus zegen - de übergesetzt ergänzt> wij volgen des in allen doene
Do sprack vlfijn an den koninck
Wat zegge gij here van desser dinck
8635Louoe gij dit dat uwe manne wijsen
Ja ick zegede he ick wilt prijsen
Genoget aldus den magen <54ra>
Vnde des de vrouwe ouer een wil dragen
Vnde de koninck loth dor myne bede
8640De joncfrouwe wille nemen mede
¶ Here sprack de koninck loth
Altoes wil ick uwe geboth
Do iv mede gereet zijn to doene
Vnde ock mede dor de zoene
8545Vlfijn sprack to den tale man
Louoe gij dit ock mede dan
Ja zegede he wo zo dat gaet
Do sprack de vrouwe vnde er raet <in HS: erraet - Trennung durch Schrägstrich>
Vnde weren zo blijde dat em de trane
8650Vt den ogen begonden to gane
Vnde weren des alle in hogen
Vnde zegeden dat men nye so hogen
Soene· eynen koninge doen dede
De mage prijseden dat alle mede
8655¶ Quijt scolt men des hertogen doet
De vrouwe vnde er genoet
Louoeden alle dat men dat dede
De koninck is zo vroet ock mede
Vnde zo goet sonder waen
8660Dat wij des gerne op em gaen
Van allen dingen· dus was de sprake
Dar geendet myt desser sake
Vnde de koninck trouwede ygerne·
Dat dede he vtermaten gerne
8665Vnde van Orcanie de koninck loth·
Nam dor des koninges geboth
Sine stiefdochter des koninges· feeste
Was· bescriuoet ons de <in HS: getilgter Punkt> jeeste
Twintich dage na den dach
8670Dat he myt er to tintaniel lach
Van den koninge lot· wetet des·
Was geboren mordres·
Guoheries· vnde garies·
Vnde Gawin zijd seker des·
8675Vnde acgraweyn· mere vnde mynder
Dit weren ygernen dochter kinder
Ock wan he eyn dochter bastarde
Organie de hilt he werde
Bij sinen rade vnde der mage mede <54rb>
8680Vnde wij lesende dat he ze dede
Jn eyn hues van religione
De wonder dede van menigen doene
Astronomie hiet men de aert
Dar ze ombe gehieten wart
8685Morgam lifeie in elke stede
Want ze wonder dede dar mede
Vnde de koninck brachte de kinder
Alle to manne merre vnde mynder
Vnde eerde alle de mage
8690So dat he verwan al er clage
<XXV.> Wo artur/ do he geboren wart··
Merlijne gegeuen was·
Vnde van keyen··
NV geuel dat de vrouwe
Omb dat ze kint droech hadde rowe
Vnde zere dar ombe drouoen began
Eyns nachtes lach ze bij oren man
8695Vnde he zegede bij wen drage gij dit kint
Want gij en mochten nicht sint
Sint ick iv nam dus groet gaen
Want de nachte bescreuen staen
So wete gij wal de waerheit das
8700Dat de hertoge nicht en was
Mit iv in langen tijden to voren
Eer he zijn lijff hadde verloren
Dus en zin gij njcht bezweert
Bij em vnde ze wart verveert
8705Vnde ze wart do bedrouet zeer
Se sprack omb dat et iv kondich is heer
So ne mach lck iv nicht liegen
Vnde en wil iv nicht bedriegen
Mer dorch god hebbet myns genaden
8710Jck sal iv wonder tellen bij staden
Sekert dat gij my nicht en laet
Neen ick zegede he wo zo dat gaet
Rede zegede ze sal ick spreken
Vnde wal wonderlike treken
8715Eyn man quam in der gebare
To myner kameren openbare <54va>
Als de hertoge in der gedane
He brachte myt em jordane
Vnde bretel off er gelijke
8720Vnde gengen in stoltelijke
Dar dat al dat gesinne sach
De nacht he bij my lach
Do wiste ik wal dat he een kint gewan
Jck wene dat hadde gewesen mijn man
8725Dit was de nacht rechte alzo
Do mijn here starff des morgens vro
Vnde in de borch quam de nyge meer
Dat mijn heer verslagen weer
Do dede he my verstaen twaren
8730Dat he den luden weer ontfaren
Heymelike vte den Castele
Do voer he enwech na den nouoele
¶ De koninck zegede do vrouwe mijn
Siet dat desse dinge verholen zin
8735Want iv en queme dar nember meer
Guet ok aff noch ok eer
Jck wille dat gij des zeker zijt
Alze komet de selue tijt
Dat dat kint wirt geboren
8740So en mach dat iv noch my to horen
Mer alzet geboren is zul gij dat stille
Geuoen den genen den ick wille
So dat wij des bliuen zonder scande
Se legede to samen er hande
8745Here zegede ze nv doet myt mij
Al gader dat iv wille sij
De koninck zegede do vlfine
Der vrouwen tale vnde de sine
Vnde zegede merket an myne vrouwe
8750Dat ze is goet vnde getrouwe
Dat ze van dus groten saken
En gene logene wolde maken
¶ Vlfijn sprak do sonder waen
Merlijns bodescap is wal gedaen
8755Anders en mochte he nicht myt mynnen
Dat kint eniger wijs gewinnen
Jn den seluen tijden twaren
Dat merlijn em solde openbaren <54vb>
So quam he tote vlfine
8760Vnde zegede em den willen sine
Do ze dus spreken in den tijden
Deden ze den koninck ontbieden
Do spreken ze onder em dren
Van vele stucken vnde myt den
8765Segede em de koninck de saken
Wo vlfijn den vrede dede maken
Vnde wat he zegede tot der vrouwen
Vlfijn zegede merlijn en trouwen
De sonde de gij dor des koninges mynne
8770Deden an de koninginne
Hebbe gij gebetert een goet stick
Mer en trouwen noch bin ick
Jn den sonden de my rouwen
Van den koninge vnde myner vrouwen
8775Sie en weet nicht we ze heuet bezweert
De koninck zegede zijt onverveert
Gij zijt zo vroet gij konet des wal off
Merlijn zegede gij hebbet des onloff
Helpe gij my nicht dar gij dat mogen doen
8780Jck sal gerne sprak vter pandragoen
Vnde doet my geuoen in mijn hant
Jck sal sprak de koninck to hant
¶ Solck man is vroet na dat he hoert
Eyn man wonet in desse poert
8785De beste van den koninckrijke
Vnde zijn wijff ock sekerlike
Js de beste de ik vinde
Vnde ze licht ock nv van kinde
Desse <in HS: korrigiert aus Des ze> en sin ock nicht rijke
8790Ontbiedet den man haestelike
Vnde geuoet em goet dat ze verteren
Jn den dat ze willen zweren
Dat ze een kint zolen voeden
Als men em dat brenget· vnde wal hoeden
8795Vnde de vrouwe salt zelue sogen
Ores selues kint sal ze gedogen
Dat dat eyne amme sogen sal
Hijr to zolen ze zweren al
Dat ze dat zolen in der gebeer
8800Hoeden off dat ors selues weer <55ra>
¶ Do sprak vter pandragoen
Dat gij wilt dat sal ick doen
Vnde merlijn nam to hant orloff
Vnde ruomede des koninges hoff
8805De koninck dede den man ontbieden
Vnde eerde ene vor anderen luden
De man hadde wonder groet
War ombe ene de koninck de ere boet
Lieue vrent sprack de koninck
8810Jck sal iv ondecken een dinck
Want gij van lene zijt mijn man
Eyn wonder is my komen an
Vnde ick bidde iv op trouwe groet
Dat gij my helpen vt der noet
8815Vnde helet nv al mijn doen
¶ Jck sal sprack he heer pandragoen
Doen al dat ik mach volbrengen
Vnde helen in allen dingen
De ick volbrengen mach gereet
8820De koninck zegede· vrent nv seet
Eyn wonder groet dar ick sliep
My duchte dat my een man riep
Dat gij de beste weren van den rijke
Vnde he zegede my zekerlike
8825Dat iv wijff heuet een kint
Jck bidde iv dat gij dat zogen doet zint
Eynen wiue to eyner andern stede
Vnde ze dat do dor myne bede
Jck bidde des er ock seluen stille
8830Dat ze dat do dor mynen wille
Dat ze soge eyn ander kint
Dat er schire wirt gesent
¶ Trouwen here sprak de man
Grote dinck soeke gij my an
8835Dat gij biddet dat men mijn kint
To eyner andern ammen brenge sint
Vnde ick mijn kint dar onnature
Al soldet my werden een deel to sure
Jck wene ick des myne(n) wiue best vrage
8840Segget here zegede he op wat dage
Dat men ons dat kint sal bringen
Jck en weet zegede he in waren dingen
De goede man sprack to den koninge <55rb>
Dat en zin in desser werlt gene dinge
8845Jck en wil ze gerne dor iv doen
Do gaff em vter pandragoen
So vele goedes dat he ene verwan
Als he to hues quam· he began
Sinen wiue zeggen des koninges noet
8850Dat duchte er wesen harde goet
Vnde zegede wo mochte ick gedogen
Dat ick ieman anders zolde sogen
De man sprak do desse dinck
Mote wij doen dor den koninck
8855Want he is onse gerechte heer
Vnde heuet ons gedaen zulck eer
Vnde gelouet· vnde ock gegeuen
Wij moten na siner hulde weuoen
Jck wil dat gij doet desse bede
8860De vrouwe sprack· ick vnde dat kint mede
Wij sint uwe beide gader
Doet uwe wille dar mede alle gader
Want ick dar kegen nicht en strijde
De man was do harde blijde
8865Do zie dat wolde laten gescheen
Ombe eyne amme dede he sien
De wal zogen solde zijn kint
Aldus zo is dat en wech gesint
¶ De koninck prouede der vrouwen manieren
8870Dat ze geliggen zolde schiere
Merlijn quam vor dar eynen dach
To houoe eer de vrouwe gelach
Vnde zegede vlfine in stiller wer
Jck beloue mij openbaer
8875Van den koninge dat he dat
So wal dede dat he em bat
Segget em dat he zegge der vrouwen
Dat ze sal bij goeder trouwen
Morgen na <in HS: übergesetzt ergänzt> myddage hebben eyn kint
8880Vnde den eirsten man den men vint
To eirst dat men komet vt der salen
Den salment geuen in stilre halen
Vlfijn sprack en zult gij nicht eer
Spreken kegen mynen heer <55va>
8885Neen ick nicht zegede do merlijn
To den koninge genck do vlfijn
Vnde zegede dat em merlijn hiet
De koninck zegede· en sal he niet
Mij spreken eer he en wech geet
8890Neen he mer doet dat he gebiet
¶ Do vlfijn em hadde geseget dit
Genck de koninck al dar nv sid
De koninginne· vnde zegede er
Vrouwe ick zegge iv nye meer
8895Gelouoet er my gerne here ick do
So wat zo gij my zegget to
Vnde ick do al dat gij my gebiet
De koninck zegede en twiuelt niet
Morgen na myddach heb ick geacht
8900Sole gij genesen van uwer dracht
Dar gij mede zijt gebonden
Vnde ick bidde iv to den stonden
To eirst als dat kint geboren sij
Beuoelet er de iv is bij
8905Dat ze heymelike dat kint
Den eirsten geuoe den ze vint
Dar buten staende an den sale
Vnde ze des en make gene tale
Dor gene sake de men vinde
8910Dat gij genesen zijd van kinde
Want wij zolden des hebben laster
Men solde zeggen hijr achter
Dat dat nicht en mochte zijn
Dat dat kint mit rechte were mijn
8915Noch des hertogen mochtet nicht wesen
¶ De vrouwe antworde myt desen
Here al waer zegge gij dar an
Jck en weet we dat kint an mij wan
Jck do al dat iv is geneme
8920Recht als een de my schame
Van mynen groten ongevalle
Mer wonder heb ick wo so ick kalle
Wo gij geweten mynen termijn
De koninck zegede nv laet dit zijn
8925Vnde doet hier mede al mijn gebot
Jck sal here zo helpe my god <55vb>
¶ Aldus bleef ore twiger raet
Ygerne beide na den dat et myt er staet
Went dat de tijt quam dat god wolde
8930Dat ze van kinde genesen solde
Na vesper tijt quam er gereit
Des andern dages de arbeit
Vnde duorde tot na mydder nacht
Got verlozede ze van der dracht
8935Vnde gaff er eyn kindelijn
To eirst dat er tijt duochte zijn
Riep ze to hant eyne joncfrouwe
De ze dicke vant getrouwe
Lieuoe zegede ze nemet dit kint
8940Geuoet dat den eirsten den gij vint
Die iv dat to eyschet buten den sale
Vnde den man merket wale <in HS: e übergesetzt ergänzt>
Se dedet do winden alto hant
Jn de beste cleider de men vant
8945De bant dat to harde wal ter kor
Vnde droget buten de dor
Dar vant ze eynen olden man staen
Cranck vnde bleeck· vnde zere <gestr.: mysdaen> ondaen
Vnde zegede vrent wat ist dat du iagest
8950¶ He zegede ick soke dat du drages
¶ We bistu dan bij diner trouwen
Wat wil ick zeggen myner vrouwen
He zegede ick en zegge dij dar aff niet
Mer do dat dij dijn vrouwe hiet
8955Wat sal ick zeggen wen ick dat gaff
Jck en zegge dij dar nicht aff
¶ Mit den gaff ze em dat kint
He voer en wech als de wint
Se en wiste waer he er ontginck
8960De vrouwe weende ombe de dinck
Do he dat kint hadde ontfaen
Genck he en wech alzo saen
Al dar he auotore vint
Vnde gaff em do dat kint
8965He vant Auctore op der vart <in HS: korrigiert aus vairt>
Gaende to der kerken wart
Als eyn olt man was he gedaen <56ra>
He riep ene tot em alzo saen
Vnde zegede· ick spreke iv weert dat ik mochte
8970Auctor sach ombe vnde dochte
Dat he scheen een goet man
Vnde he zegede nv spreket dan
De olde zegede ick brenge iv
Eyn kint dat zule gij nemen nv
8975Vnde holdet wal al openbaer
Als off dat uwes selues waer
Wetet dat wal is dat gij dat doet
Jv sal dar aff komen ere vnde goet
Vnde uwen kinderen hijr naer
8980Gelouoe my des al openbaer
¶ Bin ick des seker sprak Auctoer
Dat dit dat kint is dar ik ombe swoer
Vnde dat de koninck omber wolde
Dat mijn wijff sogen solde
8985Vnde mijn kint anders waer besteden
Jaet zegede he bij mijnre waerheiden
Elck goet man· vnde de koninck mede
Solden dar ombe doen bede
Vnde ick biddes iv oeck harde seer
8990Vnde dat wete wal lieuoe heer
Dat iv myne bede alzo vele doech
Alze zulck man de riker is genoech
Auctor nam dat kint dat scone was
Vnde vragede den olden das
8995Off dat kristen weer gedaen
He zegede neen dat sonder waen
Mer duet dat nv ter kerken dragen
Auctor zegede ick moet iv vragen
Wo dat kint sal sijn genant
9000De olde antworde to hant
Wiltu des na mynen willen sijn
Artur sal ment doen kerstijn
En hebbe hijr mede to doene niet
Jck ga en wech wiltu anders ieet
9005Bij een dinck machstu vor seen
Dat dij goet dar aff sal geschien
Want des dar ik my harde wal vermeten
Dat gij my nicht en zolet weten
Welck van em twen gij meest mynt <56rb>
9010So dit so uwes selues kint/
¶ Wat sal ick zeggen zegede auctoer
To den koninge de my bezwoer
We dat my dit kint gaff
He zegede ick en zegge dij nicht dar aff
9015De olde zegede gij en weten van my
Nember meer we dat ick sy
¶ Aldus is he en wech gelopen
Auctor dede dat kint dopen
Vnde brachte dat sinen wiuoe saen
9020Artur zo was dat kersten gedaen
He zegede vrouwe ick brenge ter steden
Dat kint dar ick ombe hebbe gebeden
Se zegede wilkome mote dat zijn
Mynne is dat kint gedaen kristijn
9025Ja sprack he dat heitet artuor
Dat kint wirt harde dicke suoer
Want ze sogede dat vnde helt
Vnde eres selues kint dede ze ombe gelt
Eynen anderen doen holden vnde sogen
9030Al dede ze dat node ze moste dat gedogen
<XXVI.> Van den sennen· vnde van des koninch
Vter pandragoens doet··
DE koninck vter pandragoen
Dat scriuet robrecht van barioen
He hilt hijr dat koninckrijke lange
So dat he myt zueke bedwange
9035Mit droepe wart bevaen onsoete
Beide an hande vnde an voete
Do de sennes dat vernamen
Deden se er her to samen
Vnde quemen ombe zijn lant to verstoren
9040Vnde deden em dicke groten toren
So lange dat vter pandragoen
Ontboet al zine baroen
Do rieden ze em dat he vochte
Vnde he em wreke off he mochte
9045He zegede gij zolet dat doen dor goede
Vnde versamelen dat her dor myne gebode
Vnde vechten dan vor uwen heer
Jck en mach orlogen nember meer <56va>
De heren weren des to hant beraden
9050Vnde segeden dat ze dat gerne deden
¶ Dus treckeden ze op de viande
De heidenen hadden van den lande
To den tijden een groet deel beiaget
De kristenen quemen onversaget
9055Vnde vochten myt groten prijge
Sonder here tot den wijge
Mer ze verloren dat velt
Dat volck was ongetelt
Dat de kristenen dar verloren
9060De mere quam de <sic - fehlender Nasalstrich?> koninge to voren
Dat de kristenen weren gesconfiert
Des wart he sere to barentiert
Want de dar leuoendich waren
Segeden em wo dar was gevaren
9065Do de heidenen den zege
Do voren ze achter wege
Vnde dwongen dar man vnde wiuoe
De sennes de to voren keytiuoe
Vnde in den lande weren gevaen
9070De sint alle an em gegaen
¶ Dus worden ze mechtich in den lande
Merlijn de dit al bekande
Quam tote vter pandragoene
De drouoich was· vnde sine baroene
9075De koninck was verkranket seer
Van jaren vnde van ouoele meer
Vnde was so komen to sinen iaren
Dat he seer kranck was twaren
Vnde do de koninck hadde vernomen
9080Dat merlijn tot em was komen
Was he vtermaten blijde
Vnde dachte dat he in korten tijde
Getroestet zolde sijn van sinen heer
Alze merlijn quam vor den heer
9085Was de koninck ziner wal vro
He zegede koninck is dat alzo
My dunket gij zijt sere gekranket
Dat bin ick zegede he got zij des gedanket
Vnde myne lude dat is iv kond
9090Sint harde zere som gewont
Vnde dar ick des my op nicht bewande <56vb>
Hebben my gedaen groet ande
Dit is de dinck de my doet drouoen
Merlijn segede gij moget prouen
9095Dat volck dat is sonder heer
En doech noch myn noch meer
¶ De koninck bat dat he em riede
Wat he dar best to dede
Merlijn zegede in hemelichede
9100Wil ick iv zeggen waer gij mede
Sult mogen staen to der wer
Duet to gader al iv her
Vnde als ze alle zint komen dar
So doet maken een orsbaer
9105Vnde doet iv in dat her dragen
Dus zole gij uwe viande veriagen
Wetet wal dat gij zolt vechten zege
Vnde als gij ze hebbet geiaget en wege
So prouet wal dat qemeyne diet
9110Sonder here en doech niet
To eirst dat du gedaen heuoest dat
Gijff dor god dan dinen schat
Verlichte dine sele mede dat dij is bleuoen
Du en zalt nicht lange leuoen
9115De rijcheit en is nicht er
De nicht en geuoen openbaer
Vnde hijr dan al moten laten
Dit zin duuels de ons haten
Nu prouet vnde verstaet dat
9120Du de dus groten scat
Jn desser werlt heuest gehat
Vorwaer zegge ik iv dat
Gij moten ene al dor gode geuoen
Vnde prouoen ombe dat lange leuoen
9125Dat weer beter den riken man
De em dat goet trecket an
Dat em een oert nicht en bleuoe
Dan he dor got nicht en geuoe
Desser werlde rijchede
9130Vnde dat dar to behoert mede
Want al sy ieman achter dij bleuoen
He zal des dor got luttel geuoen
Dit is der sielen verlues al
Men do dar mede als men sal <57ra>
9135Vnde du weest dat du zalt steruoen
Du moest ombe dat lange leuoen weruoen
Vnde dijn goet dor god gegeuoen
Dat duo machst hebben dat lange leuoen
¶ Echter prouoe in dinen moet
9140Dat desse werlt nicht en is goet
Men mach gene werlt leiden
Se en mote myt rouwen scheiden
Almosse en argert nicht eyn wint
De men to voren en wech zind
9145Want guet god den menschen geuoet
Alzo lange als he leuoet
Dat guet geuoe gerne weder
De wijle dat du zijst hijr neder
De nicht en wille wesen zod
9150Geuoe weder dat em gaff god
Eer he hijr nv steruet
Vnde dat he ginder nicht bederuoet
De nicht en staet na dit gewin
Nember meer komet he dar in
9155Hijr ombe zo zegge ick dij dat
Dat du dor gode geuoest dinen scat
Du machst dij seluen best beraden
Vnde meest vromen· vnde meest scaden
¶ Du en zalt nicht lange leuoen
9160Na dessen zege den du zalt plegen
Nu verstant wal dit sermoen
En gene dinck en machstu doen
De dij helpet ten rechten leuoene
Als een goet eynde alleyne
9165Al haddes du gedaen al de doget
Dar al de werlt bij verhoget
Vnde bleuestu sonder een goet ende
Du zoldes to langer myssewende
Al haddes du alzo vele mysdaen
9170Als alle de hebben ontfaen
Lijff in desser werlde nv
Ouer waer zo segge ick iv
Vnde mochte gij ten goeden ende komen
De waerheit hebbe ick al vernomen
9175De mysdaet de weer al vergeuoen
Vnde ze sin vonden in een goet leuoen <57rb>
Vnde steruen ze· se steruoen wal
Du ne salt henen voren nicht al
Dan waldaet vnde ock eer
9180Vnde waldaet de en mach nembermeer
Sonder de ere nicht wesen
Jck hebbe dij vortellet van desen
Wo dane wijs du zolt wesen
Du bist sonder wijff bleuoen
9185Men seget ygernen doet dine vrouwen
Vnde du en machst geen ander trouwen
Dus bliuet dijn lant sonder heer
Des moestu pinen de meer
Wo du mogest goeden eynde ontfaen
9190Jck wil my hene maken saen
Du en heuest nember to doene myt my
Du zoldes vlfine zeggen dat hij
Geloffte dij do bij sinen monde
Omb dat he sy myne orkonde
9195Van dat he sculdich is te sine
¶ De koninck zegede tot merlijne
Hoge dinge doestu my bekennen
Dat ick myne viande sal verwinnen
Al liggende op eyne orsbaer
9200Wo mochte ick doen van vaer
God sy gedanket al zines goedes
Merlijn zegede du behoedes
Dij van zonden diet genende
Dus moestu komen ten goeden ende
9205Jck bidde dij want ick wil en wech
Dat du dij holdes an dessen zech
Vnde an de woert de ick dij hebbe geseit
¶ De koninck zegede· sech my gereit
Van mynen kinde wo dat vart
9210Merlijn zegede em ter vart
Du en heuest des nicht to doene ter stont
Mer ick wille dat et dij wese kond
Dat schone zij vnde wal gevoed
Vnde dar to vromich vnde vroet
9215Vter pandragoen sprack myd den
Merlijn sal ick dij nember seen
Ja gij zegede he koninck heer
Noch eynewerff vnde nicht meer
¶ Dus was dar onder em dat geschiet <57va>
9220De koninck ontboet sijn volck gereet
Sine viande dede he bestaen
Eyne orsbaer dede he maken saen
Vnde dede em voren vor sine lude
Na sines selues herten bedude
9225Scharde men de lude to wijge
Se vochten myt groten prijge
Alzo als de koninck hiet
So dat he dat quade diet
Versloech vnde iagede en wege
9230Aldus wonnen se den sege
Vnde veriageden de viande
Alto male vt oren lande
¶ Fineren moet he de sculdich es
De koninck gedachte nv des
9235Dat em merlijn hadde gesecht
En wolde he vorgeten nicht
He voer to lonnen in de stat
Vnde ontboet dar al sinen scad
Vnde dede ontbieden cortelijke
9240Al de armen van sinen rijke
Den he scone alemossen gaff
Vnde dat em bleeff dar dede he aff
Alzo als em de papen rieden
So vele gaff he den armen luden
9245Bij merlijns rade bij onsen heer
Dat em en bleeff myn noch meer
Al dar he dat weten mochte
Seer oetmodich was sijn gedochte
To godewert vnde to sinen luden
9250Alzo alze merlijn wolde beduden
¶ Guede wile he dit haerde
Alzo dat em zijn ouoel zwaerde
Do sine lude dat vernemen
To logres se alle gader quemen
9255De sere ontseggen des koninges lijff
Doch segen ze wal sonder blijff
Dat he nicht en mochte genesen
So sere krankede he my <sic> desen
Dat he lach dre dage sonder sprake
9260Vnde merlijn wiste al de sake
Vnde quam to hant in gene stad <57vb>
Do de heren wisten dat
Ontboden ze ene· vnde elck genoet
Segeden de koninck he is doet
9265Den gij sere hebbet gemynt
He zegede dat en is nicht een twinck
Jck wene he goeden wandel doet
De sinen eynde heuet dus goet
Vnde he en is noch nicht verscheden
9270He is zegeden ze· wij zolen iv dar leden
Jn drien dagen en sprak he woert
Noch nember meer ne doet voert
Off god wil sprak merlijn he sal
Nu komet gij moget dat hoeren al
9275Se zegeden dat weer wonder groet
Want he leget vor doet
¶ De koninck vter pandragoen
De vinster dede merlijn ontdoen
Se zegeden siet hijr merlijn heer
9280De iv mynde also seer
De koninck keerde em darwert
Vnde siet op em vnde gebeert
Offte he ene kende· do zegede merlijn
Tot den heren de dar sin
9285Nu swiget alle vnde hoert
Des koninges alre leste woert
Vnde staet bet herwert nv
Se zegeden alle wo meynestuo
Den koninck nv spreken doen
9290Dat mach horen elck baroen
Sprack merlijn to den tijden
Vnde ginck staen an de ander sijden
Vnde segede em in sijn ore dit
Dijn eynde is scone als dat wal zit
9295Js dijn herte al sulck binnen
Als du ons hijr doest bekennen
Artur dijn sone sal crone dragen <in HS: r nachträglich hinzugefügt>
Ten eynde van dinen leuedagen
Vnde al myt den wille onses heren
9300So sal he myt groten eren
Vervollen der tafelronden stede
De ick dij seluen maken dede <58ra>
Alze dit de koninck heuet verstaen
Keerde he em ombe saen
9305Vnde segede biddet alle merlijne dit
Dat he gode vor my bid
Vnde merlijn he segede do voert
Dit is dat alre leste woert
Dat de koninck sal spreken meer
9310Al en wolde gij des nicht gelouoen eer
¶ Merlijn schiede do van den koninck
Den heren wonderde do desser dinck
Dat he den koninck spreken dede
Mer neman en was dar to der stede
9315Sonder merlijn de dat bekende
op de nacht so eynde
De koninck vter pandragoen
Des koninges prinsen vnde sine baroen
Vnde ock manich gewijet heer
9320Deden den koninge groet eer
Vnde grouoen ene na koninges recht
Dus bleeff dat lant onteruoet echt
Dar was vergaddert manich prelaet
Vnde nemen alle to samen raet
9325Wo men dat lant berichten mochte
Mer dar ne was neman de brochte
Raet de em dochte gauoe
Do zegeden se wij zullen hier auoe
An merline soeken raet
9330He is vroder dan al dat hier staet
He sal ons den besten raet geuoen
Alle zin se des dar an gebleuoen
Vnde deden prouoen waer he weer
Do he dat wiste quam he daer
9335¶ Se segeden merlijn siet wat gij doet
Wij weten wal dat gij sint vroet
Vnde weten meer dan ieman al
Nu is dit lant dat se gij wal
Sonder heer vnde al verstoruoen
9340Sulck een lant is schier verdoruoen
Dorch god bidde wij iv dan
Dat gij ons helpet kiesen eynen man
De dat lant berichte tot onsen bederuoe
So dat de kerke nicht en verderuoe <58rb>
9345Vnde de lude de dar inne sin
Jck en bin nicht zulck man zegede merlijn
Dat my een heer to kiesene staet
Mer wil gij doen al mynen raet
Jck solde iv raden harde wale <in HS: e übergesetzt ergänzt>·
9350Vnde holden des nember ander tale
Ouoer een vorwert nember meer
He segede got geuoe dat wij sijn eer
Vnde ock tot onser alre vromen
Ouer een moten des komen
9355¶ Merlijn segede ick hebbe dit rijke
Seer gemynt sekerlike
Ock de lude van den lande
Cor ick eynen koninck se hadden des scande
Jck en dede em to weten echt
9360Dat myn sake were gerecht
Mer nv is al en wete gij des niet
Schone auenture my geschiet
De koninck starff des zijt bedacht
Na sancte mertijns misse vierteenacht
9365Vnde hier is de kerst auoent bij
Vnde is dat gij des gelouoet my
Jck sal iv raden guet vnde ere
Beide to der werlt vnde to onsen here
Do segeden se alle de baroen
9370Juwen raet wille wij doen
¶ Jck wille dat gij des seker sijd
Sprack merlijn hier komet de tijt
Dat geboren was der maget Marien soene
Jhesus Cristus dat was de gene
9375De here van allen dogeden is
Jck wil sijn iv borge des
Js dat gij doet ontbieden
Achter lande uwen luden
Dat se des bidden onsen here
9380Dat he uwen raet ton besten kere
Vnde iv eynen gerechten heer vorleene
Dor sine doget de nicht is cleene
Vnde dor de tijt alze to voren
Dar he op wolde sijn geboren
9385Coninck bouen allen koningen
Vnde heer van allen dingen <58va>
Dat he iv zulken heren geuoe
De to sinen denste leue
Vnde he iv zolck teiken toege
9390Dat he wal kent al sit he hoge
Ende elck man de em seluen kent
Dat he iv zolck teiken sent
Dat men seen mach vnde horen
Dat he bij em wirt verkoren
9395Al sonder eneges menschen raet
Js dat gij hijr na alle staet
Gij zolt onses heren teiken seen
Al dat folck segede mit den
Dat dat em de beste raet dochte
9400Den men iemermeer vinden mochte
Elck de segede volge gij des
Se segeden se en weren nember so ries
De dit solden weder ropen
Do beden se alle den bisscopen
9405Vnde dar to allen den clerken
Dat se deden achter kerken
Den volke bidden algemeyne
Beide de grote vnde de cleyne
Dat ze des nicht en gengen auoe
9410Van den teikene dat em god gauoe
Aldus deden se merlijns raet
Merlijn nam orloff vnde gaet
Se beden em dat he dar solde sijn
Alze got geuoe sijn teiken
9415To kerstes auende off dat so geschiede
He segede twaren gij gueden lude
Gij biddet des ick nicht mach wilkoren
Jck en kome nicht vor gij hebbet gekoren
<XXVII.> Van den steyne dar dat zweert ynne stack
Vnde wo de koninch artur to koninge
Wart gekoren··
NV kiesen ze dat se willen/ merlin gaet
9420Tote blasise sinen raet
Vnde segede wat dar solde gevallen
Blasijs makede dat kond ons allen
Vnde to den hoechgetijde gemeyne
Ontboet men groet vnde cleyne
9425To logres in kerst dage to wesen
Dus was dat al geendet bij desen <58vb>
Vnde Auctor de dat kint hadde gevodet
So dat dat starck was vnde vroet
So getruwelike hilt he dat twaren
9430Tote sinen sesteen iaren
Dat dat anders neman ne soech
Dan sijn wijff vnde ock doch
En weet he wen he meer mynt
So artur so keyen sijn kint
9435Lieue kint hiet he dat vnde nicht al
Vnde he mende dat ock wesen wal
Vor kerstes auent in alre hilgen dage·
So makede auctor sonder sage
Ritter keyen sinen soene
9440Tote logres quam de gene
Mit ritteren de voren ginder
Vnde brachte mit em sine kinder
Op de vigilie weren gemeenlike
Alle de clerke van den rijke
9445Vnde ock alle de baroene
De weren van enegen doene
Vnde deden alle alze merlijn segede
Vnde weren in groter simpelheide
Vnde leuoeden dat hillichlijke
9450To der vesper quemen arm vnde rijke
Gode beden ze dat he em geuoe
Sulck teiken dar se mede
Gesterket weren in de wet
To mettene quemen se noch bet
9455To der eirsten myssen vnde ter anderen
Begonden de heren wanderen
Ombe dat se mysse wolden hoeren
Nu weren dar sulke doren
De segeden dat se weren sot
9460De beiden na dat em god
Vertogen solde enige dinck
To kiesene dar bij eynen koninck
Mit dat se dat spreken myt enen monde
Gevellet dat men mysse begonde
9465Vnde gengen in den monster to samen
Do se alle dar in quemen
So was dar een hillich man
De de misse dar began
¶ Mer eirst quam he ton luden voert <59ra>
9470Vnde segede em allen desse woert
Lieuen lude gij zint hier komen
Ombe drierhande vromen
Welck se sin moge gij hoeren
Ombe uwe siele als to voren
9475Vnde ock ombe des dages eer
Vnde ombe miracule de onse heer
Hier sal doen to der stede
Vnde ombe eynen koninck mede
De man sal sijn der heilgen kerken
9480De se berichten sal vnde sterken
Wij bidden gode de <in HS: am Ende der Zeile nachgetragen> dat al bekent
Dat is ihesus cristus onse koninck
Dat he ons waer lijckteiken sende
Ombe to doene sonder missewende
9485Dat sijn lieueste wille sy
Alzo gewaerlike als he
Des seluen dages was geboren
Vnde gij alle de dit horen
Sult uwe pater noster spreken
9490Se segeden alle wij en willens nicht breken
¶ Alto hant genck men singen
Doch dat se dat so vere bringen
To der missen dat men offeren began
Ock weren dar sulke man
9495De vte gingen na desser tijt
Dar se vonden eyne plaetse wijt
Vnde do se dar binnen weren
Segen se den dach verbaren
Jn de plaetse dar se do vonden
9500Eynen steen ten seluen stonden
Se en wisten nicht welker tieren
He do was na den manieren
Eyn marber segeden se dat dat weer
Se vonden do al openbaer
9505Eyns votes breet een anebelt
Dat een sweert wal vaste helt
Dat stack dar inne tot den steyne
Do se dat segen al gemeyne
De eirst vt den monster gingen
9510Wonderde em van dessen dingen
Se segedent vnde en lietens niet
Den biscope de brixis hiet <59rb>
Alze he dat hoerde de de misse sanck
Nam he wywater eer ieet lanck
5915Vnde genck vor de andren naer
Leeke clerke volgeden dar
To der stede dar de steen lach
Den do manich man sach
Vnde do se segen dat anebelt
9520Dat dat zweert so vaste helt
Riepen se alle sancte pater
Vnde worpen dar op dat wijwater
De biscop neech ter eerden
Vnde sach in de middewerden
9525Guldene boecstauoe· de segeden dat
De dat zweert treckede vt der stad
He solde by den wille onses heren
Coninck sijn myt groter eren
¶ Mit den dede he den steen behoeden
9530Tijn goeden mannen vnde vroeden
Vijff leken· vnde vijff clerken
Vnde gengen weder in de kerken
Vnde segeden god heuoet ons gedaen
Eyn scone teiken sonder waen
9535Te deum laudam(us) songen se claer
Als de man quam to den altaer
Heuet he em to den luden gekeert
Vnde segede prouet vnde leert
Dat ieman onder ons is goet
9540Want god dor onsen wille doet
Sulck teiken als gij seen moget
Jck bidde iv dor onses heren doget
Dat ne geen man dor edeldoem
Noch dor generhande roem
9545De to dessen liue behoert
Kegen dit teiken segge een woert
Want de dat teiken sende stille
Sal wal togen sinen wille
¶ Men dede voert den denst onses heren
9550Vnde alze se vol songen was myt eren
Gengen se tot den stene wanderen
Elck he vragede dar den anderen
We dar eirst trecken wolde
Do segede dar elck dat men solde
9555Den biscop ontbieden lude vnde stille <59va>
Vnde horen wat he seggen wille
Dar was lange groet strijt
Vnde sulck de wolde eer tijt
We dat macht hadde in de poert
9560Wolde prouoen omber voert
Dar was tale vnde geschal
Des men hier nicht vertellen sal
¶ De biscop he sprack voren
Dar se alle to horen
9565Gij ne sijd nicht zegede he twaren
Alzo vroet als my lieff weer
Dat moge gij merken gereet
Dat god de alle saken weet
Hier heuet verkoren eynen man
9570Vnde wij ne weten wen nochtan
Vnde dat segge ick iv ock mede
Dat edelheit noch rijcheide
De sal hier liggen stille
Sonder al onses heren wille
9575Vnde ick weet wal to voren
Al ne weer he noch nicht geboren
De dat zweert dragen sal
Al hadde wij dat gesworen al
Dat men dat gewonne myt gener sake
9580Vnde neman ock vt ne trake
¶ Nu drogen se ouer een dar
Dat de biscop segede waer
Do berieden em de baroene
Vnde drogen ouer een van dessen doene
9585Dat se hilden des biscopes woert
Vnde segeden dar dat volck to hoert
Wo wal dat de biscopes woert
Mit desser groten otmodichede
He segede dat kornet van onsen heer
9590Vnde en do noch myn noch meer
Anders dar to ombe geen verdriet
Dan al <in HS: übergesetzt ergänzt> dat onse heer gebiet
Vnde der Cristenheit betame
Vnde dat ick des ne gene scame
9595Ne hebbe· vor misse was dit gedinge
Se segeden alle sonderlinge
To den biscope· vnde he nam respijt
Tote na de hogemistijt <59vb>
To eirst dat de misse was gedaen
9600Sprack de biscop also saen
Merket alle desse miracule
De god in dessen tabernacule
Dor uwen wille heuet gedaen
Hier moge gij alle bij verstaen
9605We des koninrikes <sic - Verschreibung> is weert
Jv bedudet dit goede zweert
Dat gerichte dat men holt
Mit gode vnde myt gewolt
Aldus wirt onse koninck gekoren
9610Jck weet wal dat god to voren
Visiert we dat lant sal berichten
De rike en doruen dar nicht ombe vechten
Ombe to prouen eirstwerff
Want houerdie nicht en bedarff
9615De armen wesen sonder toren
Al gaen hier de rijken voren
Want dat is gewoente vnde sede
De hier heuet de hogeste stede
Dat se eirst prouen gaen
9620Want hier is neman sonder waen
De eynen koninck maken wolde
Dat de den dullesten kiesen solde
¶ Dus deden se des biscopes raet
Sonder ienich ander quaet
9625So we so best dochte weert
Solde eirst prouen an dat zweert
Dar to zworen alle de heren
Dat se den genen solden eren
Vnde den vor koninck bekennen
9630De dat zweert wt konde gewinnen
¶ He nam er vt anderhalff hondert
Der hogesten wen des wondert
Vnde dede se alle an dat zweert
Proeuen vnde gereet ter veert
9635Do hiet he den anderen saen
An dat zweert prouen gaen
Alle de wolden ouerluet
Neman en mochte dat getrecken vt
Tijn man hoeden den steen
9640Alle de wolden ouoer een <60ra>
Solden prouoen an de sake
Off dat zweert ieman vt trake
¶ Ock was aldus seget de auentur
Achte dage geprouet al dur
9645Dat se alle treckeden an dat zweert
Tote dat jaers dach quam voert
Do hoerden echt de baroene
Misse na oren doene
Dat de biscop hadde gevest
9650Dat em dochte wesen best
Do segede he em desse saken
Ja en machmen nicht geraken
Noch eynen koninck nicht myt der vart
Gaet vnde prouet an dat zweert
9655Nu moge gij alle bekennen
Dat dat neman mach gewinnen
Sonder den god gebiet
Se segeden wij en schieden niet
Vt der stat eer wij dat seen
9660Wen dat dat sal gescheen
¶ Do de denst was gedaen
Gengen se to der herbergen saen
Na etene gengen se als men plach
To doene op eynen hogen dach
9665To josteerne op een velt
De tijne de myt gewelt
Hadden to wachtene nv dat zweert
Voren alle nv derwert
Ombe to siene dat boert
9670Ock wart dar sulck gevoert
Dat he to hues bet weer bleuen
Mit den is de strijt begeuoen
Vnde geuoen de scilde eren knechten
De do alle gengen vechten
9675Vnde se streden lange tijt
So dat dar wos een strijt
Dat alle de lude van der stad
Derwert liepen ombe dat
Some gewapent some naket
9680Auctor hadde keyen gemaket
Ritter als ick sprak to voren
Als he den strijt begonde horen <60rb>
Hiet he den broder myt der vart
To hues riden ombe <gestr.: dat> zijn zweert
9685¶ Artur de was harde snel
Vnde segede dat do ick wal
Dat pert he myt den sporen nam
Vnde reet dat he ter herbergen quam
Keyen zweert sochte he dar inne
9690Mer he en vant des nicht· de weerdinne
Hadde dat in der kameren besloten
Vnde was gegaen myt den roten
Mit den vrouwen vnde myt den kinden
Vnde do he dat nicht en konde vinden
9695Weende he vnde wart harde gram
Mjt den he vor den monster quam
Dar de steen lach vnde dat zwert dar in
Dat he en prouede ne meer noch myn
He dachte mochte ick dat getrecken auoe
9700Dat he dat den broder gerne gauoe
He reet dar to onverveert
Vnde nam myt der hant dat zweert
Vnde heuoet dat onder sijn cleet gedecket
Keye was do voert getrecket
9705Vnde sach komen vt der poert
Sinen broder vnde treckede voert
Vnde vragede off he dat zweert brochte
Artur segede he ne mochte
Van hues brengen ne geen
9710Mer doch brenge ick iv een
Do treckede he dat vt sinen clede
Vnde gaff dat den broder gerede
He nam dat vnde was wal seker das
Dat dat zweert vt den steyne was
9715He dachte he solde koninck wesen
De vader sochte he na desen
Do he en vant he segede vader
Jck weerde heer al to euoen gader
Siet hier dat zweert dat ick track
9720Vt den steyne dar dat ynne stack
¶ Van groten geruchte was keye seer
To eirst dat dit sach sijn heer
Wonderde em wannen dat quam <60va>
Jn den steyne segede he dat ick dat nam
9725De vader gelouede des nicht een haer
Vnde segede du en seggest nicht waer
To der kerken gengen se onder em dren
Alzo auctor heuet den steen vorseen
Vnde he dat zweert dar inne nicht en vant
9730Do zegede he keye lieue kint
Sech my wannen quam dat dij
Jck salt wal weten legestu my
Liegestu ick en mynne dij nember meer
He scaemde em do harde seer
9735Jck en lege iv nicht wo dat sy
Artur myn broder brachtet my
Do he dat myne nicht en vant
Jck en weet wo em dat quam tor hant
Giff my dat zweert segede auctor echt
9740Du en heuoest dar an kruom noch recht
Jck wil dij prouen war bij dat sy
Do sach he artur staen dar bij
Vnde segede lieuoe kint kom her
Do my dit zweert hijr in openbaer
9745Als dat was alze gij dat eirst helt
Artur sloech dat in dat anebelt
Dar dat stont als dat to voren dede
Keyen riep he dar to der stede
Vnde hiet em trecken an dat zweert
9750He stack de hande derwert
Mer he en konde dat nicht gewinnen
Do genck he tor kerken binnen
Vnde riep se in de kerke bede
Vnde segede <in HS: de übergesetzt ergänzt> ia wistick dat gerede
9755Dat keye dat zweert nicht en wan
¶ Do so nam de goede man
Artur in de arme sine
Vnde zegede lieue sone myn
Off ick dat mochte beiagen
9760Dat ick iv dede krone dragen
Wat solde mijn loen sijn
He segede lieue vader mijn
Had ick dat goet off ander eer
Gij zolden dar aff zijn heer <60vb>
9765Auctor antworde em scire
Jv vader bin ick in ener maniere
Mer ick en wan iv nicht nochtan
Vnde ick en weet we iv wan
¶ Alze artur hoerde dat auctor
9770Sijns loechgende vnde vorswoer
Wenede he sere vnde iamerlike
Vnde segede got here van hemelrike
Wannen komet my dit to voren
Dat ick mynen vader hebbe verloren
9775Auctor sprak enen vader hadde gij
Ach lieue kint nv zegget my
Off ick iv do dragen krone
Wat sal ick hebben to loene
Artur segede al dat gij wilt
9780Do segede em auctor wo he ene hielt
Vnde wo ene sijn wijf sogede
Vnde wo he dor em gedogede
Dat keyen zogede een ander wijff
He moste em des danken sonder blijff
9785Want nye en was gevoed
Eyn kint noch zo wal behoet
Off ick iv dat rijke mach beiagen
Wat lone sal keye dragen
¶ Artur segede ick bidde iv altoes
9790Dat gij my nicht en maket vaderloes
Jck en wiste my waer bekeren
Mer helpet my to desser eren
Vnde off god wil dat et geschiet
Gij en konnen gedenken niet
9795Jck en salt iv geuen to hant
Auctor segede do iv lant
Ne willick nicht ontbidden iv
Mer des beger ich hier nv
Als gij sijt koninck· doet dat dor my
9800Dat keye mijn sone iv drossate sy
Vnde dat he dor misdaet in generhande
De he doet in uwen lande
Sine drossatescap nicht en verlieset
Dat he dus bewilen dweset
9805Dat zol gij wal gedogen
Want ick ene anders dede sogen <61ra>
Vnde gij sijn goede soch soget
Hier bij is dat recht dat gij gedoget
Sine ommatelike seden
9810Artur segede ick bins gebeden
Vnde zwoer em dat op den altaer
Do gengen se vt den monster dar
Do quam al dat volck van den strijde
To hueswert to vesper tijde
9815¶ Man wijff kinder vnde knechte
Quemen alle van den gevechte
Auctor myt sinen magen do genck
To den biscope/ vnde zegede em de dinck
Heer dit is mijn kint dat nicht ritter is
9820Nu bid ick iv here nv prouet des
He solde prouen gerne an dat zweert
Leidet de baroene derwert
De biscop hiet ock den heren
Dat ze alle ter kerken keren
9825¶ Auctor zegede nim dat zwert mijn kint
Vnde siet dat gij dat den biscop gehint
Vnde artur treckede vt dat zweert
Vnde boet dat den biscope ter vart
De biscop nam ene eer ieet lanck
9830Jn sinen arm vnde sanck
Te deum laudamus mit den clerken
Vnde drogene dar in de kerken
De baroene segen al to
Vnde en wisten geberen wo
9835Vnde se segeden in genen keer
En lieten ze kint wesen heer
Den biscop deden ze ver irren
He segede god kent bet van verren
De lude dan gij nv doet
9840Auctor de ritter goet
Vnde al dat gemeyne diet
En schieden dar van artur niet
¶ De baroene ontsegeden de sake
De biscop zegede in hoger sprake
9845Vnde segede al hadden ziet alle gesworen
De nv in ertrike sin geboren
Vnde wil dat got et moste wesen <61rb>
Lieue artur sprak he na desen
Doet dat zweert in dat anebelt
9850Gij heren trecket de dat trecken wilt
Se treckeden alle vnde ombe niet
Want dat van em nicht en diet
Se segeden wij ne doen nicht een twint
Mer dat nv solde zijn een kint
9855Coninck ouer ons heuet ons wonder
God doet dat segede he al bij sonder
¶ De baroene beden saen
Dat men dat zweert liete staen
Tote onser vrouwen dage doch
9860Vnde heten dar an prouen noch
De biscop hoerde de clage
Vnde liet dat zweert staen tot den dage
Hier binnen prouede em manich man
De dat nochtan nicht gewan
9865Do sprack de biscop tote artur
Gan iv god der auentuer
So gaet vnde nemet dat zweert
Artur dede dat mit der vart
Do dat volck dat gesach
9870Weende dar manich op den dach
Van vrouoden· men vragede openbaer
Off dar ieman kegen weer
De hogen lude segeden heer
Laet tot paeschen vnde nicht meer
9875Trecket dat neman vt binnen desen
Wij zolen des omber mit iv wesen
So do gij dit dan dar sonder strijden
Off wij tote paeschen ontbieden
Se segeden ia wij sonder waen
9880Vnde laten dat rike in sinen handen staen
¶ De biscop zegede artur doet dat zweert
Jn dat anebelt mit der veert
Gij zolt hebben dat got gebiet
Artur dede dat men em hiet
9885Do nam dat volck tijne de se wolden
De dat zweert hoeden solden
¶ Rechte aldus ontbeiden ze das <61va>
Alto den dat paeschen was
Vnde hier en binnen leerde dat kennen
9890De biscop de dat kint sere mynnen
He segede dit lant komet iv an
Denket ombe to wesene goet man
Kieset de gij wilt dat ze iv <in HS: korrigiert aus w> raet
Vnde iv ammet nv bestaet
9895Gelijck off gij een koninck weert
Dat is uwe sijd onverveert
Artur antworde· ick sette dat an gode
Al gader vnde an sine gebode
Kieset de gij wilt heer
9900De godes wille doet vnde myne eer
Vraget mynen heer offt em donket goet
De getruwe biscop he doet
Auctor komen sinen vader
Vnde segede wat artur zecht al gader
9905Se geuen em raet de gude lude
Vnde bij des biscopes gebiede
Waert dar keye drossate saen
De andern ammete het men staen
Tote paeschen vnde to den tijden
9910Quam dat volck al to lonne wijde vnde siden
¶ De biscop dede doen halen
Alle de baroene binnen der salen
Jn paesche auende· vnde segede aldus
Jck hope dat wille ihesus
9915Dat dit kint onse koninck bliue
Jck hebbe ock in sinen liue
Manege doget an em verstaen
De heren antworden saen
Wij ne sin nicht dar kegen dan
9920Mer ons wondert dat dus jonc een man
Dus ongeboren sal zijn <gestr.: os> onse heer
De biscop zegede zegge gij ombermeer
Kegen dat recht dat god gebied
So en sin gij recht kristen niet
9925Se segeden wij ne sin nicht kegen gode
Doet al gader uwe gebode
Gij hebbet ene lange bekent
Vnde wij ne kennens nicht een twint <61vb>
Wij bidden iv doch eyner saken
9930Eer wij ene noch koninck maken
Laet ons an em prouen stille
Wat manne dat he wesen wille
Hier is sulck de dat wesen sal schire
Als he weet sine maniere
9935¶ He segede gij donket my begeren
Dat men lette sijn sacreren
Ja wij segeden se tote morgen dach
Js he dan sulck dat he dat sijn mach
So kiese wij ene dan sonder sage
9940Vnde wijget ene in pinxster dage
Dat bidde wij iv here dat gij doet
De <gestr.: s> bisscop segede dat donket my goet
¶ Schire was desse raet ge ent
Des morgens brachte men int perlement
9945Artur want man ene kiesen solde
He treckede dat zweert vt als men wolde
Vor koninck hebben ze ene gekoren
Se beden dat he se zolde horen
Vnde he dat zweert dede in dat anebelt
9950He segede ick do al dat gij wilt
To der kerken leiden se ene schier
Ombe to wetene sine manier
Wij seen wal seggen ze dat wille god
Dat wij doen al dijn geboet
9955Des holde wij iv vor heer
Artur nv vorwert meer
Vnde ontfaen iv sonder perlement
Laet tot pinxsten iv sacrament
Nochtan ne weset nicht here de myn
9960Nu segget uwes selues sin
Sonder ander mannes raet
Artur segede dar dat al an staet
Wil gij my manschap doen ontfaen
Dat en weer geen recht sonder waen
9965Jck en mach iv geen gewelt geuoen
Eer ick koninck bin verheuoen
Vnde gewijget na koninges recht
Vnde dat gij my biddet echt
Heer to sine van den lande
9970Dat ne mochte nicht sijn sonder scande <62ra>
Eer ick myn recht hebbe ontfaen
Dat qij my biddet to latene staen
Mijn wijgen dor uwen wille
Dat late ick gerne staen al stille
9975Want ick ne mach hier na noch nv
Gene ere hebben sonder iv
¶ Do duchte elken in sinen moet
Dat dat kint were vroet
Se segeden dat em wal behaget
9980Dat he to pinxsten krone draget
Vnde deden em cleynhede bringen
Vnde ock ander duere dingen
To siene off he ghirich weer
Do vragede he elken her vnde der
9985Wat elke sake gelden mochte
Na den dat em dat volck dochte
Gaff he weder duer vnde vnduer
Dus was he weder quite schier
Vnde ritter de he hoer <sic> prijsen
9990Gaff he orsse· vnde den jolijsen
Vnde den mynden gaff he golt
Vnde clenoden manichfolt
Weren se ock vnechte
He gaff em schoenhede na rechte
9995Dar bij proueden de vroede
Dat zijn sin nicht en stont na guede
So we so ock wal wolde
Prouoede wal dat he was mylde
Ock segeden al dar de vroede
10000Dat he was van hogen moede
En gene vracheit vant men dar an
Want alzo als he dat gewan
Gaf he dat dar dat was bestadet
Dus ne vonden se ene nicht quaet
10005To pinxsten hebben se gebeit
To lonne quemen se gereit
Vnde prouede(n) dat zweert dart stack inden steen
Lonne vnde logres is al een
Alze my donkent in dat romans
10010Sij dat de redene sy gans
Mer dat was ombe nicht dat ze traken
De biscop he hadde doen maken <62rb>
Eynen septer vnde eyne krone
Jn pinxst auoende was dat scone
10015De bisscop dede to vesper tijde
Artur ritter maken· dar manich blijde
Ritter mede was vnde ock clerke
Des nachtes wakede he in der kerke
Des morgens quemen de baroene
10020De bisscop sprack na sinen doene
Vnde segede nv moge wij sien vnde horen
Den man den god heuet verkoren
Siet hier sine konincklike gewaden
Wille ieman dar kegen raden
10025Se segeden ze louoeden dat alle
Vnde off ze icht myt ongevalle
Kegen em hadden gedaen
Dat he em dat vergeuoe saen
Genade beden se op oren kneen
10030Artur weende myt den
Vnde kneelde vor em myt naten ogen
He vorgaff dat nederen vnde hogen
Vnde bat em dat ze gode beden
Bij siner groter ontfarnicheden
10035Dar em de ere quam auoe
Dat he em dat allen vergeuoe
¶ Mit den nemen ze ene vnde leden
Tote sinen koninckliken cleden
Als he do was gecleed
10040Was de biscop wal gereet
Ombe dat he solde mysse singen
Al dar se eme artur bringen
De biscop sprack to artur to hant
Want gij here zijt ouoer dat lant
10045Artur gaet vnde haelt iv zweert
Dus sprack de biscop to em weert
Al de processie genck myt em to den steyne
Vnde do se dar weren algemeyne
Sprack de bisscop off du an gode
10050Gelouoest vnde an sine gebode
Vnde an sine moder santa marien
Vnde an sante peter den vrijen
Vnde an alle santen vnde santtinnen <62va>
Vnde de de hilge kerke mynnen
10055Vnde holden in goeden vrede
Vnde de onberadenen troesten mede
Vnde gerechte willest holden onverveert
So ganck to vnde nym dat zweert
Dar dy god mede heuet verkoren
10060¶ Artur de stont ginder voren
Sine ogen de weren em nat
Manich man weende ombe dat
He segede alzo gewaerlike
Alze got van hemelrijke
10065Bouoen alle dinck heuet macht
So mote he my geuen de krafft
To doene dat ick hebbe mysdaen
Mit den kneelde he saen
Vnde nam dat tusschen knoep vnde hilte
10070Vnde treckede dat vt den anebelte
Do legede he dat op dat altaer
Gesacreert wart he aldar
Als men eynen koninck solde
Na mysse als de bisscop wolde
10075Gengen ze vt der kerken saen
Vnde quemen tot der plaetsen gegaen
Dar de steen hadde gelegen
De do en wech was gedregen
Se ne wisten wo he was verloren
10080¶ Dus was artur koninck gekoren
De dat lant van logres vnde de steden
Lange hilt myt groten onvreden
Als gij horen zult hier naer
Want nv irst ginck an al dar
10085De hate vnde dat strijden
Dat lange duorde op em in nijden
Van den baroenen wijde vnde sijde
De he al verwan myt strijde
Hier endet dat kronement ter vre
10090Van den koninge arture
Nu zult gij voert horen de strijde
De em geschieden in sinen tijde