<Anfang 14. Jh.> | |
<S. 42, Eintragung Nr. 6> | |
Van den gerichte. | |
<Strafandrohung gegen Gerichtssäumige> | |
Ume motwillen wante ninman den anderen to rechte kan bringen vor gerichte, oppe dat enen jeweliken manne recht gesche, so hebbe wi schepenen mit rade der wishet unde mit vulbort der menhet dat richte gesat aldus: welic borgere den anderen schuldigen wil vor richte, dat si ume gelt oder ume andere sake, unde budet enen man vor gerichte: kumt he nicht, he lat ene penden vor enen penninc. To den anderen male but he ene vore: kumt he nicht, he lat ene echt penden vor enen pennink. To den derden mala (!) lat he ene vore beden: kumt he nicht, he sal ene laten vore winnen als des richtes recht is. Als he vore wunnen is, so delet men eme verteinnacht. Als de ume komen sin, dat he ene nicht af enleget, he sal ene van rechte echt vore beden laten: kumt he nicht, he lat ene penden vor enen pennink. He sal ene ton anderen male vore beden laten. Weret, dat he nicht en queme, he solde ene penden laten vor enen pennink unde cundegen eme dat mit des richtes boden, dat he en aflege binnen achte dagen. Als de achte dage ume komen sin, en heft he ene nicht afgeleget van richtes wegene, so he sal ene vor richte beden laten; en kumt he nicht, he sal ene echtes penden laten vor enen pennink. De richtere lat eme kundigen bi den boden sine prime, dat eme de gedelet si, dat he ene afleghe; en det he des nicht, so sal eme de richtere na stades rechte richten. | |
Hushure, wortgelt unde verdenet lon de blivet in eren olden rechte. | |
<ca. 1306-1310> | |
<S. 43, Eintragung Nr. 7> | |
Van utridene. <in HS: am Rand nachgetragen> | |
<Verbot der Teilnahme an gewalttätigen Unternehmungen Auswärtiger.> | |
Dor wederwillen unde ungemak der stades, dat lude mit uns wonagtich weren unde reden ofte gingen <in HS: am Rand nachgetragen> hir ut weme na unde vengen en, de en solde nicht mer mit uns wonachtig wesen. Welik man hir mer utridet of geyt <in HS: am Rand nachgetragen> in enes anderen mannes reyse unde schaden helpet don ofte dar schade van geschen mag, den solen de schepenen manen unde eschen borgen davor, dat der stat nin scade van gesche. Vermag he des nicht ofte en wil he des nicht don, so en sal he nicht mer in der stat wonen. | |
<1349 April 24.> | |
<S. 44, Eintragung Nr. 8> | |
Van den dotslage. Articulus iurandus scabinorum. | |
<Von der Freistätte der Totschläger.> | |
Ume not des alden wilkores van den niderslage, wen dat van ungelucken schag in der stat, nicht lenk to blivene op der vrihet dan ses weken unde en jar. Wante dat sic so vaste nich en helt als der stades bederf was, dor angest unde not unde unendragtichet der stades van Osenbrugge, so sin wi scepenen mit rade der wishet unde mit vulbort der menhet van der stat des endrachtig worden: welic man van ungelucken in der stat enen nederslag deit unt kumt he bit op de vrihet, dar heft he vrede ses weken unde en jar, darunder sin dink to scheppene unde hin to komene. Worde he dar en boven besen van der vriiheyt <in HS: van – vriiheyt am Rand nachgetragen> , men sal ene gripen unde ene overrichten gelike des dat ene op der dat vunden hadde. De gene, de de stat vorboret hebbet oder vorboret, [sal] verkundiget sin mit der clocken oder verkundiget werdet gelike den niderslage to holdene. | |
<ca. 1340-1350> | |
<S. 45f., Eintragung Nr. 9> | |
Van den joden. <in HS: am Rand nachgetragen> | |
<Verbot des Hochtreibens des Zinzsatzes durch Viehverpfändung und übertriebene Abschätzung.> | |
Dor manigvolden schaden der borgere in der stat unde oc dor clage andere(r) lude sint wi vornomeden schepenen mit rade der wishet unde mit vulbort der menhet der stades des overkomen, dat nin jode en sal perde holden in sinen hus to pande oppe scaden. / Werdet enen joden perde to pande geseth, de sal he stallen in enes borgeres hus to ettinge gelik enen herbergire. Unde en jewelic jode sal nicht mer nemen to schaden van allerlege panden dan to der weken van der marck enen pennink. Welik jode hiran brokhaftig wert, also dicke als he brikt, also dicke sal he geven ene marck in de muren unde nine genade. Were dat sake, dat en karsten en pert to pande holde ofte mit enen joden to plichtede unde de ettinge hoger rekende dan en herbergere, he sal oc geven also dicke als he brikt ene maric (!) in de muren unde nine genade. Dissen brochaftigen joden sal men vorwinnen mit tuge tvier joden ofte tvier karstenen ofte mit enen joden unde mit enen karstenen. Wil aver de jode sveren bi den alden ede der joden, he blivet quit, ofte men en nicht vortugen <in HS: am Rand nachgetragen> kan. | |
Disse tve vorgenomeden stucke van dotslage unde van den joden to vestene unde ewelike to holdene, hebbe wi schepenen gelovet unde gesworen. Unde de na uns gekoren werdet in den rath, de solen dit och loven unde sweren. De schepenen, de to tiden ut den rade gath, de sun den eth eschen van / den anderen, de dar in gath. Disse dinc de sin geschen unde vulendet na der bort Godes dusent jar drehunder(t) jar unde negentin jar des nagesten dages sunte Georgius. | |
<ca. 1310-20> | |
<S. 46f., Eintragung Nr. 11> | |
Van dem convente ton Augustinern. | |
<Ausweisung aus der Stadt für alle Gegner des Abkommens mit den Augustinern.> | |
Wii borghermeyster unde raed des des <sic> stades to Osenbrugge zind overdreghen unde overkomen na rade unser wysheyt unde mit vulbort unser ghemeynheyt alse van der deghedynge weghene, de tuschen der papheyt unde myt den Augustinermoniken to Osenbrugge unde uns ghedeghedinget is: wer ed, dat welick leyge myt uns wonachtich were, de des eydes nicht doen en wolde, den em de raed to eeschede, alse van der vorge(screvenen) zake weghene, de zolde entwiken uthe Osenbrugge mit wyve unde myt kinderen unde he numermeer mit uns wonene eder bynnen Osenbrugge to komene myt willen unde witscop des rades to Osenbrugge. Unde dessen artickel sal de raed alle jar sweren myt den anderen articlen, de ze to zwerene pleghet alle de wyle, dat der vorwyzeden eyn levet unde desse zake waret. | |
Desser vorwyzeden is eyn Rembert van Kersenbroke, (so den burgereidt nicht schweren willen). <in HS: Nachtrag des 16. Jh.> | |
<1328 April 13.> | |
<S. 48, Eintragung Nr. 12> | |
Van scaden unde van rove unde unrechter ghewalt. | |
Umme nod der stades van Osenbruoghe unde oc umme manichvolden scaden der borghere van Osenbruocghe sint wi scepenen mit rade unde mit vulbort der ganzen wisheyt des endrechtichliken to rade worden under den jare na Godes bort dusent jar drehundert jar unde in den achte unde twintighesten jare des godensdaghes vor Tyburtii et Valeriani: were dat jenich man, he were here, riddere ofte knape, eynen borghere to Osenbrucghe, he were rike ofte arm, sin goet neme uppe der strate ofte in sinen goede ofte scaden dede in rove ofte in brande ofte in vancnisse ofte in jenigher hande unrechter welde, des de borghere sic bode vor den rade van Osenbrucghe to rechte, den scolde de rat van Osenbrucghe helpen binnen enen manede, dat eme de unrechte ghewalt weder worde ghedan. Were dat se eme des nicht helpen ne mochten binnen der vore ghenomder tit, so scolde men den borghere staden, sin unrecht hir ut to werene unde orloven eme porten unde slotele to sinem willen unde to siner not. Desser stucke scun de scepene van Osenbrucghe, de to den tyden sin ofte nakomende sin, weldich wesen minne rechtes unde sone. Boven alle desse stucke so scal unse alde willekore in sinen rechte bliven also: were dat jenighen borcghere van Osenbrucghe scade scede, mochte he dar wat weder umme don uppe der verscen, dat er dat to claghe queme denghenen, de eme dat ghedan hebben ofte darto gheholpen hadden, de mach weder riden in sin hus sunder broke, also en alt sede hevet ghewesen. Dit scal ewelike bliven den borcgheren van Osenbrucghe to ghelike den armen also den riken. | |
<1384 Juli 12.> | |
<S. 49f., Eintragung Nr. 13> | |
Nye willekor van unrechter gewalt. | |
Umme noet unde umme manichvolden scaden der borgere tho Osenbrugge so hebbe wy borghermeyster unde raet to Osenbrugge in deme yare unses Heren, do men screyf dusent drehundert yar in deme veer unde achtentighesten yare des dyngzedages to sunte Margareten avende na rade unser wysheyt unde myt volbort unser meynheyt hebbe wy gezatet <sic> in eyne ewiighe zate unde satet vor uns unde vor unse nakomelinghe: weret dat yenich man eder sine knechte eynen borgere tho Osenbrugge scaden deden an rove ofte an brande eder in anderer unrechten ghewalt, deselve borghere mach gaen vor den raet tho Osenbrugge unde claghen unde kundighen en den scaden ofte de unrechten ghewalt, de em dan gescheen is. So zal de raet tho Osenbrugge den cleghere eynen breyf gheven up syne kost unde scryven vor iren borghere, dat em deghene, de em den scaden unde de unrechten ghewalt ghedaen hevet, dat weder do binnen den neysten veerteyn nachten in vrentscoppen eder in rechte unvortoghet. Weret dat deghene den cleghere sinen scaden binnen veerteyn nachten nycht weder en deden alze hiir vore screven steyt, so en solde de raet tho Osenbrugge den weldenere eder sine knechte ofte ere perde unde ire have na der tiid tho Osenbrugge nycht invelighen, war ze dat wiisten, ze en deden dat mit volbort des cleghers, den de scade ghescheen were. Gheve over de raet tho Osenbrugge eyne ghemeyne velicheyt na rade yrer vrende, de solde de clegher holden alle de tiid, dat de velycheyt warde. Queme hiir enboven de weldenere tho Osenbrugge in de stat unde den clegere de ghewalt unde scaden nicht wederdaen en hadde in vrenscapen eder in rechte als hiir vorghescreven steyt, konde de kleger dan by em komen myt zynen vrenden uppe des stades wybbolde, zo mochte he den weldener antasten unde setten ene in sin hues zunder yenigherleye broke des raedes tho Osenbrugge alzo lange, wente em sin scade unde ghewalt deghere unde al van den weldener wol vorrichtet zy, unde zal ene oek nyne wiis van sik laten, he en do dat mit volbort unde wyschop des raedes tho Osenbrugge. Oek so en zal de raet tho Osenbrugge der weldener eyghenen lude unde ire have unde guet binnen der stat tho Osenbrugge nicht veliighen, war ze dat weten. Mer de kleger mach oek synen scaden an ze unde an irer have unde guede zoken binnen der staet mit bezate unde buten Osenbrugge mit pandinghe ute der stat mit iren vrenden, de ze dartho behovet, unde dar weder in sunder ansprake / unde broke des stades unde des … raedes tho Osenbrugge alzo lange, went em zyn scade deghere unde al wol beleghet zy. Oek zo en zal den weldener nyn man in syn hues herberghen, de unse borgher ys, eder anders, we dar de raet macht over heft, dat zy uppe der vrygheyt eder up den wybbolde alzo vere alze ze dat weten. We hyr enboven dede, de zolde deme raede tho Osenbrugge eyne mark gheven alzo vakene alzo dat scheghe. Uppe dat dyt stede unde vast blive, zo hebbe wy desse vorghescrevene zate ghescriven laten in unses stades boeck unde van der clocken openbarliken ghekundighet laten. | |
<1385 um November 11.> | |
<S. 50, Eintragung Nr. 14> | |
Van vormunschap. | |
Anno Domini moccco octogesimo quinto circa festum beati Martini episcopi. | |
Wy . . borgermeyster unde raet des stades tho Osenbruge enkennet und betuget openbare, dat wii na raede unzer wysheyt und mit vulborde unzer meynheyt hebt gezatet in eyne stede zate ewelyke to blyvene umme dat gemeyne beste in desser wize alz hiir nagescreven steyt. Ton ersten, weret dat unzer burghere eder burgerschen welich storven, de kindere naleten, we der zelven kindere vormundere werden na den tiiden, dat de olderen vorstorven zint, dezelven vormundere zolen, eer dan ze sich der voremunderscop underwynden, deme raede und den vrenden der kindere wyssent doen, dat derzelven kindere guet unvorbalwet blyve van en sunder argelist, und zolen vort alle yar den kinderen unde iren vrenden eyne rekenscop doen van der kindere guede beyde van upboringe und utghevinge in antworde des borgermeysters unde raedes des stades Osenbrug, de dan tho tiiden den raet bezitten. Vortmer hebbe wii gezatet in desser zelven wiis: weret dat welich unzer burghere eyn ordel beschelden wolde vor unzes stades burgerichte, den zal de richtere des gherichtes vragen dryge, wultu dat ordel gedeylet hebn. Wan de richtere de vraghinge to dren tiiden gedaen hevet, so en darf deghene, de dat ordel beschelden wyl, nynerleyge sceldewort zeggen sunder alleyne aldus: ich wyl dy eyn beter deylen, und beschelden dat vort an den raet des stades tho Osenbrug, de dan tho tiiden den raet bezitten, uph den neysten donnerdach eder up de tiid, dar ze an vordreget, dat ze dat uph hebn wilt. | |
<ca. 1328> | |
<S. 53, Eintragung Nr. 17> | |
Van nachtes unghevoghe. | |
Umme vrede unde umme ere unde oc umme stucke, de gode stede to holdene pleghet, sin wi scepene van Osenbrucghe mit rade [der wisheyt] unde mit vulborde der mit rade unde mit vulborde der wisheyt des endrechtich worden: were dat jenich man unghevoghe dede des nachtes upper strate, dar wapenrochte af queme, were dat nabure toquemen, den scolden se holden, unde antworden ene den nesten scepenen in der lescop. De scun ene setten in den torn to der stades hant, mit eme vort to varene na rade der scepenen unde der wisheyt unde na sinen broken. Were dat de dese ungevoghe dan hadde, des vorseken wolde, mach men eme des overgan mit twen bederven mannen, dat he dat hebbe ghedan, oder des hebbe bekant, so ne scun deghene, de ene anghetastet hebbet, ninen broke hebben, unde de sake scal der stades van Osenbrucghe wesen unde nemannes mer. | |
<1330 März 29.> | |
<S. 54, Eintragung Nr. 18> | |
Van den, de ire got vorghevet, umme dat er schulde ut eren guderen nicht solden gemant mogen werden. | |
Vor manichvolden scaden der borghere in der stat unde oc dor klaghe anderer luode sint wi vor vornomden scepenen mit rade der wisheyt unde mit vulborde der menheyt der stades des overkomen des donredaghes vor Palmen na Godes bort dusent jar drehundert jar in deme dertighesten jare: ghesce dat, dat eyn borchere oder borghersce den anderen gheve sin got, de borghere weren to Osenbrucghe, darumme dat he sculdich were unde nicht betalen ne wolde, deghene de solike gave untfenghe, de scolde gelden des anderen scult unde scolde dat wandelen der stat mit tyn marken sunder jenigher hande ghenade, dar en boven mit welker leye rechte men bi denghenen komen konde. De so ghedane giftinghe dede, de ne scolde ninen broke der stades hebben. Vortmer were dat eyn borghere oft eyn borgheresche van Osenbrucghe gheve sin got eynen papen oder eynen denestmanne oder jenighen, dar wi ninen dwanc over ne hadden, deghene de solike ghave dede, de scolde wesen ghelic demghenen, de nederslach hadde ghedan to Osenbrucghe unde nine ghenade. | |
<1336.> | |
<S. 55, Eintragung Nr. 19> | |
Van wortghelde des heylighen Geystes vor der porten. | |
Wi scepenen der stat van Osenbrucghe. na Godes bort do men talde druttenhundert jar in dem sesseundertighesten jare to loue godes van hemelrike. Unde dor ere des heylighen geystes to troste unde to helpe den armen seken, de dar ligghet in Godes kerkenere in den hospitale des heyligen Geystes vor der Haseporten, dorch manichvolde clage der ghene, de hodere weren des vorsprokenen hospitales unde der seken, umme dat se dat wortghelt des hilighen Geystes unde der seken nycht utmanen en kuonden noch ghekrighen als em noet was, so hebbe wi na rade der wisheyt unde mit vulbort der menheyt van der stat ghesat unde wilkoret, dat men dat wortghelt des voresprokenen hospitales sole utpanden myt des stades boden ghelike des stades wortghelde. | |
<[1336]> | |
<S. 55, Eintragung Nr. 20> | |
Van vlesche, dat de joden snidet. | |
Vortmer umme manichvolde claghe der gantsen menheyt unser stat unde umme bederf unde bequemicheyt unser aller so hebbe wi ghewilkort unde ghesat: welic vleschowere in der stat to Osenbrucghe eynen joden lat sniden scap oder rint, dat scal de vleschowere vele hebben uppe den sunderliken banken, dar de joden belde bystat, de darto ghewiset sin. Vort sate wy alsus, dat twe man van den vleschoweren, de van den scepenen ghekoren werden to allen nyen jare, sweren suon, ollet dat ghesneden werde van den joden dat se dat solen vele hebben uppe den banken. Were dat de twe, de darto sat weren, dar an jhemande besegheden, de des nycht en dede, dero solen de scepenen panden laten vor dat rynt eyne halve mark, vor dat scap twelf pennigghe unde nyne ghenade. Des geldes van den broke solen hebben de twe, de to den tyden van den scepenen darto sat syn, den derden deyl. | |
<[1336]> | |
<S. 56, Eintragung Nr. 21> | |
Van den, de ane orlof scedet van unsen burrichte. | |
Umme losheyt swacher luode, de vor unse burrichte gheladet werdet, rechter tale to vorpleghene, se komet vore unde horet enes mannes clage unde sceydet darna ane orlof unde sunder ende myt losheyt van deme richte, hirumme sate wy vorghenomeden scepenem (!) unde hebbet ghesat na rade der wisheyt unde myt vuolbort der menheyt unser stat: war twe komet vor unse burrichte unde de ene de bidde enen vorspraken unde claghe uppe den anderen sine clage, de andere de bidde enen vorspraken unde esche den anderen darto, dat he eyn wort ghe uppe sine clage, ginghe deghene, de sich dat wort hadde ghen ghelaten, darna van deme richte sunder willen des gherichtes unde des cleghers unde antwordede uppe de claghe nycht, de solde nedervellich werden der sake unde der claghe. | |
<[1336]> | |
<S. 56, Eintragung Nr. 22> | |
Van beredinghe vromeder gaste. | |
Vortmer uppe dat, dat men uns unde den unsen an vromeden staden in allen lande, war dat si, vuol do unde gherecht in allen saken, war des not sy, so wille wi dessulven gerne ramen allen guoden luoden unde gasten in unser stat to willen to vordere unde to bederve, uppe dat se by uns to wederwillen nycht ghelettet ne werden – so sate wy: weme de scepenen umbedet by eren boden, dat he des morgens kome vor unse burrichte unde do enen gaste eyn unvortoghet recht, we des nycht ne dede, den solde men panden vor vif mark. | |
<[1336]> | |
<S. 57, Eintragung Nr. 23> | |
Wo dat men gheleyden moghe deghene, de scaden hebbet ghedan unsen buorgheren. | |
Vortmer sate wi dat: ofte jhenighen unsen buorghere scade sca van rove eder van brande eder van jhenigher unrechter ghewalt, de dat beclaghede vor den scepenen, den ghenen, de de ghewalt dede, de ne scolde men nycht gheleyden binnen der stat to Osenbrucke, it ne were myt willen des cleghers. | |
<[1336]> | |
<S. 57, Eintragung Nr. 24> | |
Von den, de unsen buorghere veden willet boven recht. | |
Over sate wi: were dat jhenich man, de binnen der stat to Osenbrucke nicht wonachtich ne were unde kundeghede eynen unsen buorghere sine vede, deghene deme he de vede kundighede, de neme darto wischop twier buorghere eder anderer guoder lude unde bode eme, dat he eme don wolde, dat recht were van aller sculdeghinghe. De andere de vorseghede dat unde ne wolde nycht van eme nemen, dat recht were, unde wolde ene dar enboven veden, de borghere de mochte den anderen bi sic holden also langhe, bent he na rade der scepenen van em scedede. | |
Desse voresprokenen dinc van wortghelde des heylighen Geystes, van vlesche, dat de joden snidet, van den de ane orlof scedet van unsen burrichte, van beredinghe vromeder gaste, wo man gheleyden moghe, unde van den, de unse borghere veden willet – also alse se bescreven sin in dessen jheghenwordighen boke des rechtes unser stades beghere wi unde willet, dat unse nakomelinghe in deme rade der stades van Osenbrucke darto so strenghe unde so quitlike ewechlike to holdene verbunden sin, alse wi de in dessen tiden dit hebbet ghewilkort unde ghesatet. | |
<1369.> | |
<S. 58, Eintragung Nr. 25> | |
Van utteringhe landes uppen velde eder hus binnen Osenbrugghe. | |
Ok zo hebbe wy scepenen unde rat des stades tho Osenbrugghe in dem yare, do man scref na der ghebort Godes duzent jar drehundert jar in deme neghen unde zestighesten jare, ghezatet na rade unzer wysheyt unde myt vulbort unzer ghemenheyt: wente vele vordretes wente hertho ghewezen hevet in utteringhe der erve binnen Osenbrugghe van vorzetens wortgheldes weghene unde van eghendom der erve in desser wise: we eyn erve binnen Osenbrugghe oder lant uppe den velde upbudet umme vorzeten wortghelt unde nicht en wet, wen he dat kundigen sal, de sal de kundeghinne laten don ver sundaghe to den ver kerspelkerken binnen Osenbrugghe unde vorkopen dan darna dat erve oder lant, dat he gheutterz hevet tho verteynnachten. Queme we dan darna, de sik des myt rechte underwinden mochte van wortghelde ofte van ervetale weghene unde deme de utteringe nicht ghekundiget en were, de mach dat erve ofte lant tho sik nemen vor dat wortghelt unde vor dat rede ghelt, dar et umme vorkoft is van der utteringe weghene. Unde wat deghene, de dat erve eder lant underheft, dar enboven bewezen mach myt twen bederven mannen ofte myt zinen ede, dat he darinne vortymmert, vordecket unde vorbeteret het, dat sal men eme weder gheven. | |
<ca. 1340> | |
<S. 59, Eintragung Nr. 26> | |
Van uthgelachten gerichten. Articulus iurandus. | |
<Verbot der Anbringung von Klagen bei auswärtigen Gerichten.> | |
Na der ghenade, de keyser Frederich uns unde user stat to Osembrugge gegheven heft unde koning Rodolph ghestedighet heft unde keyser Luodewich ghewulbordet unde ghestedighet hevet, so sin wi to rade worden mit wulborth der ganzen wisheit: welich man de enen unsen buorghere uthladede vor eyn gogherichte buten Osembrugge, denghenen de de claghe dede, den scolen de . . schepenen, de to den tyden in den rade sin, laten beclaghen vor den . . gogreven in der stat to Osembrugge unde maken ene vredelos, it ne were, dat her unsculdich worde der claghe. Worde he vredelos umme de claghe, den scole wi vredelos holden like dem, oft he uns scaden hedde ghedan in unser stath, also langhe bet he dat wandele na rade derghenen, de to den tyden in den rade sin. Dit hebbe wi gestediget mit unsen eden, it ne were, dat uns de breve, de uns de . . keysere gegheven hebbet, mit rechte gebroken worden, so were de ed quit unde schuon eschen van den . . schepenen, de na uns komet, den ed to donde er dan wi en wech gan. Were dat we in den rad ghekoren worde, de unse buorghere were, de des edes nicht don ne wolde, den schuon de . . schepenen vorboden uppe den negesten duonredach. Ne kuompt he nicht unde ne dot des edes nicht, men scal ene panden vor vif mark, des anderen duonredaghes des ghelich, des derden des ghelich, des verden duonredaghes sal men ene vorboden. Ne kumpt he nicht unde ne wil des edes nicht sweren, he heft dese vifteyn mark gebroken sunder ghenade. Unde men sal ene holden like den he nederslach hadde ghedan, unde he sal uns enthwiken mit wive unde mit kynde. | |
<1338 August 25.> | |
<S. 60, Eintragung Nr. 27> | |
Van den tegheldake. | |
<Verbot der Strohdächer.> | |
Mit wulbort der wisheit unde der ganzen menheit sin de schepenen des to rade worden unde bedet bi vif mark broke, dat ninman ne sal to Osenbr. na dessen daghe mer also na Godes borth dusent drehundert unde achte unde dertich jar na daghe sunte Bartholomeus des hillighen aposteles tegheldak afleggen unde nicht mer mit stro ofte mit lemen decken. Were dat we mit stro ofte mit lemen ghedecket hedde wenth in desse tyth, de sal dat dak waren wenth it vorga unde decken darna mit teghele. Unde up dat dit gheholden werde vastlike under aller mallike kundich si, so hebbe wi dit ghekundighet mit unser clocken unde hebbet it gheschreven in unse boch. | |
<1341 März 31.> | |
<S. 61, Eintragung Nr. 29> | |
Van den werscopen (der) bruthlachten. | |
Na Godes ghebort dusent unde drehundert jar in dem eyn unde vertighesten jare des sunavendes vor Palmen sin wy . . schepenen der stat to Osembr. na rade der wysheyt unde mit wulbort der gansen menheyt overkomen unde hebbet ghesat unde ghewilkoret: welich buorghere eyne bruthlacht do in der stat to Osembr., de hundert mark geve ofte mer wo vele des si, de ne scal nicht mer dan hundert scotelen hebben to siner werscap. Wo maniger mark dat men eme min gyft, so maniger scotelen scal he min hebben unde nicht mer. Och hebbe wy ghesat unde willet, dat men der bruth noch golt noch sulver gheven scal noch vore noch na. Och wille wi, dat men in der werscap nicht mer dan veer richte gheven sal ane kese. Desse satinge van dessen gherichten wille wy hebben beyde avendes unde morghenes. Unde umme dat dat men noch sulver noch golt gheven ne mot, so scal eyn jewelich scotele ghelden des morghenes twelf penninge unde des avendes also vele. Unde dat ghelt sal men van mallike upnemen in der sittenen taflen. We dyt vorbreke, de sal dat wandelen der stath mith teyn marken unde nine ghenade, he ne bewyse dat vor der taflen unde vor den rade mit sinen ede, dat he der stades wylkore hiran gheholden hebbe, unde des edes ne scal men eme nicht laten. | |
<[1341]> | |
<S. 61, Eintragung Nr. 30> | |
Van der vadderscop. | |
Och sin wy to rade worden na unsen alden wylkore also unse vorvaren ghesat hebet: welich unse borghere des anderen borghere vaddere wart, de ne scal den kynde nicht mer gheven dan dre penninghe Osembr. Monster. slagen oder Sostisch. Were dat we mer gheve oder dit vorbreke, also manighen penning her mer gheve, also manighe mark sal he der stat gheven unde nine ghenade. | |
<[1341]> | |
<S. 62, Eintragung Nr. 31> | |
Van den, de eyn echte wif heft unde nimpt eyn ander echt wif darto. | |
Vorthmer umme noth des cristendomes unde och dat des alle guode stede pleghet, so sin wy schepenen mit rade der wysheyt unde mit wulborth der menheyt overkomen: were dat jenman, de en echte wif hadde, de sich darto eyn ander wif gheven lete unde dat mit rechte bewunden worde, den solen des wyves vruonth wynnen vor den gherichte alse eynen mendedighen man unde als eynen rovere unde crenkere wifliker ere. Were over de vrowe, vrunde unde maghe so bevallen, dat se der cleghere nicht ne hadde, so scuon dat laten clagen de schepenen, den in den tyden de rath bevolen is. Desselven ghelik sal men doen eyner vrowen, de eynen echten man hevet unde sich darto eynen anderen gheven lath. | |
<[1341]> | |
<S. 62, Eintragung Nr. 32> | |
Van den dobeleren. | |
Vorthmer na rade unde wulborth der wysheyt unde der gansen menheyt so vorbede wy eynen jeweliken unsen borghere dat dobelen, unde we nu mer daran bewunden warth, also dicke als he dat dot, also dicke sal he dat wandelen der stat mit eyner mark. Unde wat mallich den anderen afwynt, des ne sal men eme nicht betalen; it ne were dat eyn gast unsen borghere wat afwunne, dat solde de borghere betalen. Wynt over de borghere deme gaste wat af, dat ne sal eme de gast nicht betalen. In welikes mannes hus dat dobelen sche, also dicke also dat de hushere lyt, also dicke sal he it beteren mit eyner mark, it ne si dat he dat vorbede unde belede mit wytscap twyer borghere unde bringet so vere, dat he is nicht gekeren ne kunne. Vorthmer so vorbede wy aller hande boven dat dobelen umme ere losen worth unde ere quaden ede. War de bewunden werdet in dobelspele, also dat men dat bewysen mach mit twen bederven mannen oft de dar upbreken, dat se mit den gelde nicht beteren ne machten, de scuon ere bote lesten to twen tyden, aft se it so dicke dot umme de sul. To den derden male scuon se de stat vorsveren, dar nicht mer in to komene. Welich man van unsen borgheren hir vore bede, de sal eyne mark sculdich sin der stat umme de bede, de he doyt vor de vorgenomden broke. | |
<1342.> | |
<S. 63, Eintragung Nr. 33> | |
Van tymmeren tuschen den negesten unde veresten porten. | |
Umme brandes noth, de van den tymmeren, de tvischen den porten also den neghesten porten unde den veresten unde umme lang bi unser staed ghebowet sin, komen machte unser stad, also sich dat wol wisede do tvischen den Norttorper porten in den jare Godes, do men scref dusent drehundert unde twe unde vertich jar, in den bedeldaghen de mortbrand scach, so sin wi . . schepenen der stad to Osembr., de in denselven jare unde uppe de tyd den rath beseten, mit rade der wysheyt unde mit wulborth der menheyt overkomen unde hebbet ghesat in eyne ewighe sathe, dat van nu mer nyn man, dar wy unde unse nakomelinghe macht over hebben, ne sal nyn tymmer bowen twischen de neghesten porten unde den veresten unde umme lang buten unser stad, beyde older stad unde nyen, also verre also unse graven unde garden wendet. Welich man van nu mer hiran boven dar bowede, de sal sodan tymmer, also he dar tvischen den porten oft umme lang war ghebowet hadde, vorlorn hebben; unde hebben darmede ghebroken in de stad teyn mark Osembr. penninghe sunder ghenade. Tymmerde dar over we tvischen den porten oft umme lang, dar wi nyne macht over ne hadden, dat were pape oft leye, de tymmerlude de dar to tymmerden unde arbeydeden, boven dat yt en vorboden worde, de salen wesen, oft se hadden nederslach ghedan in unser stad. Vorthmer de in den husen, de also weder des stades willen getymmeret worden, wonachtich weren, de ne schuon sich to unser stad noch vordeghedinge noch bescherminge vormoden; se ne schuon och nine borghere wesen in unser stad, men ne sal en och in unser stat nyn recht noch burlike ding don. Vortmer de tymmer, de jotto alrede staet tvischen den porten unde buten umme lang bi unser stad, de schuon stan in der schepenen walt, went se mit rade der wysheyt overkomen, wat der stades beste darumme si. Up dat dit stede unde ewich blive, so hebbe wi dese ding ghekundeghet mit unser clocken unde hebbet se screven don in unse boch. | |
<1348: Sate> | |
<S. 64f., Eintragung Nr. 34> | |
De modo et forma eligendi consulatum. | |
Umme vrede, umme ere, umme gheruchte, umme nut unde umme bederf unser stad to Osembr. sin wi . . schepenen, de in deme jare, do men scref na Godes ghebort dusent drehundert jar in deme achte unde vertighesten jare, den raeth derselven stad to Osembr. besethen, des to rade worden unde hebbet ghesatet in ewiger sathe mit rade der wysheyt unde mit wulbort unser menheyt, dat eyn jewelik unser buorghere, de eghenen rok hevet binnen Osembr., ane deghene, de in dem rade ghesethen hebbet, scuon alle jar des neysten daghes na nyen jare gaen up dat hus, dar men de . . schepenen kesen sal, wanne men de clocken lut. We des nicht ne dede, dem sal men penden vor dre schillinghe Osembr. alse des stades olde recht ghewezen heft. Unde so scuon de sesteyn schepenen, de dat jar den raed besethen hebbet, gaen up dat hus vor de menheyt unde dobelen dar mit dren stenen eynes worpes unde delyken in den worpe scuon sich liken also langhe dat it kome, up eynen den meysten unde eynen den minnesten in den worpe. De twe scuon dan sweren in den hiligen, dat se kesen na yren besten wane sesteyn man: alse veere van der nyenstad, veere in sunte Johannislescap, veere Butenborch, twe Binnenborch unde twe in der Hazeletscap. Unde de eyd sal aldus wezen, dat se de kesen ane voresathe unde sunder voresprake unde dat se dat ne doen noch laten umme lef, umme leyd noch umme jenigerleye ding, dat de rechticheyt hinderen moghe, se ne kesen deghene, de se wenen bi yren besten wane, de to den kore unde der stad nutte sin. | |
De sesteyne, de de twe dan keset, de scuon sweren in den hiligen, dat se kesen veere upper nyenstad, veere in sunte Johannisletscap, veere Butenborch twe Binnenborch unde twe in der Hazeletscap, de de schepenen vort kesen. Unde de eyd sal aldus staen, dat se de kesen ane voresathe unde sunder voresprake unde dat se dat ne doen eder ne laten umme leyf, umme leyd eder umme jenigherleye ding, dat de rechticheyt hinderen moghe, se ne kesen deghene, de se wenen bi yren besten wane, de to den kore unde yrer stad nutte sin. | |
Alse se den eyd ghesworen hebbet, so scuon se alle sesteyne gaen in de eyne letscap vore unde in de anderen na unde kesen daruth, alse hir vore gescreven / steyt. Were dat se des kores nicht endrechtich werden ne kuonden, so sal men den mereren hope volghen. De sesteyne, de dan darto ghekoren werdet, dat se de schepenen kesen scuon, de scuon sweren in den hilighen, dat se kesen sesteyn schepenen, veere van der nyenstad, veere in sunte Johannisletscap, veere Butenborch, twe Binnenborch und twe in der Hazeletscap, unde de eyd sal wesen in der wize alse des sesteyne vore ghesworn hebbet. Were dat se des kores nicht endrechtich ne worden, so sal men den meysten hope volghen. | |
Ok ne scal men nine beruchtede lude eder ninen man, de selven in siner personen wanbordich si, unde ninen man, de sich selven vriy ghekoft heft, in den raed des stades to Osembr. kesen. Were dat soliker lude, als hir jotto uthghesproken sin, witlike oder unwitlike in den raed ghekorn worde jenich man, so wanne dat gheeschet unde bewunden worde, so scuon deghene, de de .. schepenen ghekoren hebbet, weder to gaddere gaen unde kesen andere schepenen in yre stede. Unde de scuon uth den rade gaen. Vortmer ne scal der stades boden nyn lenger bode bliven to eyner tyd dan twe jar, men darna over eyn jar mach men ene weder nemen, oft dat den . . schepenen de dan sin nutte dunket. | |
Desse sate unde dessen wilkore hebbe wi wunden umme endrechticheyt unde umme bederf unser stad mit rade der wisheyt unde mit wulbort der menheyt alse hir vore ghescreven steyt. Were dat jenman van den unsen bewunden worde mit der warheyt, de hir weder dede, den solde men vorderven in live unde in guode. | |
<1370 Januar 11.> | |
<S. 66, Eintragung Nr. 37> | |
<Wer im Rate sitzt, darf sein Handwerk nicht ausüben.> | |
Wii borghermeyster unde raet des stades tho Osenbr. enkennet unde betughet openbare, dat wii mit rade unzer wysheyt unde mit vulbort unzer meynheyt des zint eyndrechtiliken over komen: welich man, de in den raet des stades tho Osenbr. ghekoren wert, dat deghene de wile he den raet bezittet sin hantwerk nicht oven en zal alze unzes stades olde wonheyt ghewezen hevet. Mer wan he dan weder ut den rade komet, zo mach he doen of he wil na alze vore. Acta sunt hec sub Domini Mo CCCo septuagesimo feria sexta proxima post festum Epyphanie Domini. | |
<1371 Dezember 22.> | |
<S. 66f., Eintragung Nr. 38> | |
1371 slacht upr Holdthuse becke. | |
<Städtische Lasten behufs Auslösung der Gefangenen.> | |
Wy borghermeyster unde raet des stades tho Osembr. enkennet unde betughet openbare, dat wy mit rade unde mit vulbort unzer wysheyt hebbet ghewizet unde ghelaten unde wizet unde latet in dessen breve unzen vrenden, de umme des stades willen up der Holthuzer beke ghevangen woerden unde dar vorloren, de wyne, de man in unzer stat vorkopen zal mit der syzen, unde unze coephus in alle der wize, alze dat ghezatet is, zich darmede tho beleggene ire scattinge, de mallich ghegheven hevet in desser wize, dat dre van den vangenen zolen de wyne kopen unde kopen laten binnen Osembr. unde buten mit reden ghelde unde mit ware, de dartho ghedelich is. Unde dat zolen de dre doen mit witscop twyer van unzen ghezellen in deme rade, de dan dartho ghezatet zint, unde de dre van den vangenen zolen zatinge der wyne, wo man de gheven zal unde wanner en nutte dunket de tho tappene mechtich wezen; unde wat van den wynen unde coephus komet, dat zolen ze yarlikes rekenen vor deme rade unde betalen dan den vangenen mallike tho den ersten dat wortghelt unde na dat hovetgut alzo vere, alze ze darmede reken kunnen. Unde alze zich dan minnert de summen, alzo zal zich minneren dat wortghelt na ghebore yo vor sesteyn mark eyne mark tho wortghelde en eder in welike hant ze dat ghelaten hebbet eder noch latet. Were ok dat uns unde unzer wysheyt duchte unnutte wezen, dat de vangenen de wyne unde dat coephues in der mathe hadden, wanner wy en dan ghevet mallike syn wortghelt thovoren unde na syne summen, der em dan brake is, zo zolen ze der wyne unde des coephuzes los wezen. Vortmer weret dat ze van den bederve der wyne unde des coephuzes mallike syn wortghelt nicht vorrichten kunden, wes en daran brake is, dat zole wy borghermeyster unde scepenen, de den raet dan bezittet, en vororsaten tho den wynachten, eer dan de raet tho Osembr. tho der tiid umme ghekoren werde. | |
Alle desse vorghescrevenen stucke unde irer yewelich / zunderlich lowe wy borghermeyster unde raet des stades tho Osembr. unzen vrenden vorghenompt unvorbroken tho holdene unde nyne wys daran tho engene unde ze ok daran tho sterkene, of ze yeman anders daran engen wolde, alle arghelist utghesproken. In premissorum testimonium sigillum civitatis nostre maius presentibus est appensum. Datum anno Domini mo ccco septuagesimo primo crastino Thome martiris. | |
<ca. 1390> | |
<S. 69, Eintragung Nr. 41> | |
Nyne rente in geystlike hand to kerene. Item van mysmane. <in HS: Item – mysmane von späterer Hand> | |
Wii borghermeystere und raed des stades to Osenb. zynd des eyndrechtich gheworden na rade unser wysheyt unde [mit] vulbort unser ganzen ghemeynheyt umme dat meyne beste alse umme manichvoldighe kost unde dracht, de unser stat anliggene zind, dar men schattinge unde deynst to behovet, unde ok umme alle vordreyt unde twyginge, de tuschen de stat unde der papheyt darvan kamen mochte. Unde wilt dat alle unse borghere und borgherschen und alle deghene, de mit uns wonachtich zind, manne, juncvrouwe unde vrouwen, dat nymant en sal vorkopen eder ghiften ofte vorzetten, keren eder laten sunder arghelist ervetal, gulde, rente, eghendom bynnen unser stat unde in unser veltmarke in nyne gheystlike hant to kerende. Weret dat dyt yemant vorbreke, alse hiir vorgescreven steyt, mit vorkope eder mit ghifte ofte mit zate in ervetale, gulden, rente eder gudes, des gudes wil zich de raed underwynden ghensliken to unses stades behof und nemen dar to zinen broke van alse viif mark sunder ghenade. Vortmer umme grote noet stervens zo wille wii und enbedet alle denghenen, de mit uns wonachtich zind, uthghesproken de papheyt, dat mallich zine doden grave unde enbrynge, der nicht yeghenwordich in de kerken, unde ok zo ne sal nymant nyne doden luden laten, dan alleyne des saterdaghes tuschen none und vespere, und nyne vigilie in den husen to donde noch nyne beghengnisse dan alleyne up den sondach. Ok zo ne sal nymant meer myssemanynge offeren dan dre, de dat wol vormoghen, alsodane missemane alse de vrouwen to deme altare pleghen selven to dreghene. Vortmer zo ne sal men mit kinderen, mit ingesinde noch mit meynen luden nicht meer to deme altare zenden dan eyne provene. Vortmer zo en sal men nyne beghengnisse vore ofte na in den achte daghe eder in den mantverste ofte in den jarversten doen mit nyner provene meer dan mit eynen pennynge tor misse. Vortmeer zo wille wii unde enbedet alle denghenen, de mit uns wonachtich zind, uthgesproken de papheyt, de vadderen werdet der kindere, dat nymant denselven kinderen meer gheven sal in der kerken dan dre pennynge Osenbr. eder Munster., alse eyn olt wonheyt unde zede des stades ghewesen hevet. Weret dat in alle desse vorgescrevenen stucken yemand van den borgheren vorbreke, de sal deme rade unde der stat to Osenbr. gheven eyne mark sunder ghenade alzo vakene, alse he brokachtich in dessen vorghescrevenen stucken yenich worde. | |
<1395 September 21.> | |
<S. 71, Eintragung Nr. 44> | |
Van vorbalwen huser eder erve, de men stan lat. | |
Umme manichvoldighen schaden unde vorlues alle derghener, de rente eder pacht bynnen unser stat unde veltmarke to Osenbr. hebbet, zo hebbe wii borghermeyster unde rad der stades to Osenbr. na rade unser wiisheyt unde myt vulbort unser ghemeynheyt in deme jare, do men screef na Gudes bort duzent drehundert jar in den viif unde neghentighesten jare des hillighen daghes sunte Matheuozes des apostolen unde ewangelisten, ghezatet an ewygher zate: weret zake dat yemant were, de hadde eghene huse eder erve bynnen Osenbr. ofte myt uns an unser veltmarke, dar rente eder pacht inne weren, unde ze de huse eder erve vorbalweden unde ergherden, also dat ze erer vortyen wolden, ofte dat denghenen, de de rente daran hadden, duchte, dat en to schaden komen mochte, de mochten dat den rade claghen unde vorbrynghen – zo solde de raed denghenen darby vorboden laten, dar redeliken vor to antwordene sunder arghelist. Konden ze des over nicht ghedoen, zo solden ze den rade eren broke darvor gheven alse eyne mark Osenbr. pennynge unde den clegheren eren schaden richten na zeggene des rades vorgescreven. Unde we zik bynnen Osenbr. der vorbalweden have underwunde, id were stenes, holtes, yserens, teghels, glazes eder wat id were, de solde den rade unde den clegheren don alse vorscreven is van denghenen, de dat uthe den hus eder erve vorbalwet, vorghiftet eder vorkoft hadden. Wered dat yemand desse vorgescrevene zate vorbreke unde des van armode deme rade unde deme cleghere nicht vorbeteren unde richten en konde, de solden van uns uth unser stat vorwyset wesen unde dar nicht weder in to komende, ze en hadden den rade umme den unhorsam unde den clegheren umme eren schaden na zeggene des rades bescheden unde vulghedan alse vorscreven is. Unde up dat dyt ewich unde stede blyve, zo hebbe wii dyt scryven don in unses stades boek. | |
<ca. 1400> | |
<S. 72, Eintragung Nr. 46> | |
Van timmeringe up des stades muoren. | |
Wii borgermeystere unde raed des stades to Osenbr. zind overdregen unde overkomen na rade unser wiisheyt unde mit vulbort unser gemeynheyt: zo welich ere ghetymmert is up unses stades muoren, worde de mure nedervellich also dat ze beteringe behovede kegen den erve, zo sal deghene, de dan egener is des erves, de muren dar tymmeren unde beteren laten up zine kost unde schaden sunder unsen schaden. Unde in den ghelike zo hevet her Hartleef Hartekinck de muren kegen zinen erve neist der Hazeporten belegen de muren beteren unde maken laten. | |
<1381 September 26.> | |
<S. 76, Eintragung Nr. 56> | |
Item van den beckeren. | |
<Brottaxe.> | |
Item vorder hebbe wy borgermestere unde raid gesatet vor dat gemene beste mit denghenen, de mit uns to raide horet, in deme jare eyn unde achtentich des donrsdages vor sunte Michaelis dage: so wanner dat scepel roggen geldet II sol., sal de hellinc rogge swar sin XVIII lot, so dat de andere zate inholt. Wanner dat scepel roggen geldet XXVI den., sal de hellinc rogge swar sin XVII lot. Wanner dat scepel roggen geldet XXVIII den., sal de hellinc rogge swar sin XVI lot. Wanner dat scepel roggen geldet IIj sol., sal de hellinc rogge swar sin XV lot. Wanner dat scepel roggen geldet IIj sol. III den., sal de hellinc rogge swar sin XIV lot, III sol. XII lot, III sol. den XI lot, IIIj sol. X lot unde alwege yo gar unde reyne de hellinc rogge sal wesen. | |
<1381 August 28.> | |
<S. 81-83, Eintragung Nr. 67> | |
Vordrach tuschen den papen unde der meynheit | |
<wegen der geistlichen Güter und Renten und deren Ablösung sowie der Tragung der Stadtlasten seitens der Geistlichen.> | |
Wii her Everd van Varendorpe ridder, Frederich Duvel, Lodewich unde Ludeke brodere geheten Haken unde Amelyngh Buck knapen enkennet unde betughet openbare, dat wii myt vulbort unses heren biscop Diderikes van Osenbr. eyne vrentlike deghedingh ghedeghedinget hebbet tuschen den capittelen to den dome unde to sunte Johanne unde der ghemeynen papheyt to Osenbr. up eyne ziid unde den borgermeistere, rade unde der ghemeynheyt to Osenbr. up de anderen ziid umme bede willen derselven capittele unde papheyt in desser wyze, dat ze eyndrechtliken over ghegheven hebbet umme dat ghemeyne beste alle de articlen, de hiir naghescreven stat, umme grote dracht unde kost, de de stat to Osenbr. gheleden unde ghedan hevet umme der slote willen des stichtes, de van deme stichte gekomen weren in der vromeder heren hande, de ze myt der hulpe Godes, unses heren van Osenbr. unde ziner vrende weder to deme stichte ghebracht hebbet. Unde de erste artickel is, dat alle der papheyt eyghene gud alse erve, renthe unde vaderliik erve sal ewelike dracht dreghen to des stades behof gheliich der borgher gude, dat zii in wicbelde, in garden, in des stades veltmarke, unde dat solen ze ewelike to lozene gheven, alse dat erst ghekoft is, unde wat en zynt den groten stervene, do men screef na Godes ghebord dusent drehundert in deme viftighesten jare, gheghiftet ofte gheervet is ofte dat ze ghekoft hebbet, hadden ze des wat vorwyzet, dat solen ze wederropen, also dat de borghere to Osenbr. dar ghenade an beholden unde deme rade dar dracht van schee alse hiir vore gescreven steyt. Unde wat meer an de papheyt komet, in wat wyze dat an ze komet, dar solen ze van doen unde ghenade an doen, alse desse breef hiir vor inne hevet, hiir is utgesproken rente dar leyne eerst mede wedemet zind, unde wat horet to luchte, to oblaten, to wyne, to clocken, to orghelen unde ofte ze liiftucht vorwyset hebbet bynnen Osenbr. in den wicbelde eder in erer veltmarke, dar en dorven ze nicht van dreghen, de wyle en de liiftucht nicht vorledighet is. Wanner over en de liiftucht vorledighet is, zo solen ze darvan don alse hiir vore ghescreven steyt eder ledighen de bynnen den neysten ses wekenen na der vorledeghynge, anders solen ze darvan gheven eweliken alse van ytliker mark geldes alle jare dertich pennynge alse dan to Osenbr. ghinge unde gheve zind, de ze den rade wysen solen in der stat to Osenbr. eder in erer veltmarke, dar de stat an vorwaret zii. Wes ze over in nynen renten wyzen konen unde ze dat myt gelde losen willet, dat solen ze don tuschen hiire unde sunte Mertens / daghe neist tokomende unde ledighen ytlike mark gheldes myt dren schillyngen gheldes; unde de dre schillinghe geldes moghen ze ledighen myt veer marken pennynge alse dan to Osenbr. ghinge unde gheve zind, unde wat rente de papheyt ledighet van deme rade to Osenbr., dar sal deselve raed en quitancien up gheven, dar ze an vorwaret zind. | |
Vortmer wer et, dat de papheyt rente hadden in der borgher gude beleghen bynnen der stat to Osenbr. eder in erer veltmarke, de moghen de borghere utwesslen ewych van denghenen, de de rente in eren gude hebbet myt ghelyke vele renten, dar ere leyne mede bewaret zind. Unde dat sal scheen na zeggene twyer domheren, oft zich dat an de papheyt to den dome drepet, unde twyer ut deme rade to Osenbr. eder twyer canonike to sunte Johanne, of dat zo gheward is, unde ok twyer ute deme rade to Osenbr., de dat lyken; unde dar sal unses heren van Osenbr. official eyn overman to wesen. Dat sal yo scheen bynnen verteynachten, unde de ghewessleden rente solen blyven in den wesene gheliich den ersten. | |
Wer et <in HS: am Rand mit anderer Tinte die Notiz: Dyt ys van den renten, de de papheit mer kopende zind, dat ze de uplatynge vor den burgerichte nemen zolen.>, dat de papheyt to Osenbr. meer gudes ofte rente koften ofte en geghiftet worde bynnen der stat to Osenbr. ofte in erer veltmarke, dar solen ze uplatynge van nemen vor deme burgherichte to Osenbr. Vortmeer hadden de papheyt wat to zakende myt denghenen, de bynnen der stat to Osenbr. wonachtich zind, dat solen ze zoken vor gherichten bynnen Osenbr., alse vor gherichte unses heren van Osenbr., des domprovestes, des domdekens, des dekens to sunte Johanne eder vor deme burgherichte. Zecht dan de richter, dat den cleghere in zinen gherichte nyn recht wedervaren kone, zo mach de clegher dat zoken, dar he dat to rechte zoken sal. Hiir umme zo hebbet de papheyt to Osenbr. de ghenade weder, dat de raed to Osenbr. der papheyt vyende to Osenbr. in witliken nicht velighen sal, id en were, dat eyn ghemeyne velicheyt to Osenbr. gegheven worde eder dat deme rade to Osenbr. des sunderliken to donde were. Ok solen de papheyt, de under deme domdekene to Osenbr. zittet, vor em komen unde de papheyt, de under deme dekene to sunte Johanne zittet, vor em komen in antworde des stades to Osenbr. vrenden unde zeggen dar by eren eyden, wat ze rente hebben, de ze van erer eyde weghene nicht to lozene gheven moghen eder dar ze na dessen vordraghe nyne dracht van don moghen unde wat ze to lozene gheven moghen unde dar ze dracht van don moten, dar ze zint den vorgenompten / stervene an ghekomen zind. | |
Desse vorghenompten deghedyngh solen de papheyt vultheen tuschen hiir unde Unser Vruwen daghe, alse men scryvet nativitas neist tokomende. Unde der papheyt sal men ere rente gheven to den tyden, alse ze de vore gheboret hebbet, mer de rente, de en van vorbodes weghene rede vorzeten zind, solen ze upboren to veer tyden, alse den eynen del to sunte Michelis daghe neist tokomende, den anderen deel to Paschen neist tokomende, den derden deel to sunte Michelis daghe unde den verden deel to Paschen, de beyde darna eerst volghene zind. In desser vorghenompten wyze zind de papheyt to Osenbr., borghermeystere, raed unde ganze ghemeynheyt des stades to Osenbr. ghensliken ghescheyden umme alle stucken, dar ze van desser ansprake weghene umme schelaftich weren unde wat darvan gekomen is in werken unde in worden. Des wii her Everd, Frederich, Lodewych, Ludeke unde Amelyngh vorghenompt rechte deghedyngeslude ghewesen hebbet tuschen en beyden unde umme bede willen der papheyt. Unde hebbet des to eyner mereren enkantnisse unde zekerheyt unse zeghele an dessen breef gehanghen, de gegeven is na der ghebord Godes dusent drehundert jar in deme eyn unde achtentighesten jare up sunte Augustinus dach. | |
<1349 August 14.> | |
<S. 88-90, Eintragung Nr. 74> | |
Anno Domini Mo CCCo XL nono in vigilia assumpcionis Marie hec que sequuntur ordinata sunt et terminata. | |
<Fromme Stiftung Lutberts des Schilder.> | |
Wi Johan Tventh unde Dethard van Dumestorpe schepenemestere, Gerhard Hasseking, Ludger van der Vechta, Godeke Gamme, Arnold Dunker, Wichman van Visbeke, Herman Yserman unde de ghemenen schepenen der stad to Osenbr. bekennet unde dot kundich unsen nakomelinghen in desser scrift, dat Lutbert de schildere, unse medeburghere to Osembr., broder wandages Ludeken des schilderers, de Ludolf ok, do he levede, mit unsen vorevaren unde mit unser someliken den raed unser stad to Osembr. besath. Desse Lutbert voreghenomet heft vor uns ghebracht in scrift sine begheringhe in alduseken worden, de hir naghescreven staet. | |
Vor ju wize bescheydene lude, gi heren schepenemestere unde schepenen der stad to Osembr., to den ic billeke vasten gheloven aller guoden ding hebben sal unde draghe untwivelike, went van ju unde juwen vorevaren ne noch ne ene vreyschet ne wart, dat gi je achterwege leten, dat gi loveden. Darumme bringhe ic Lutbert de schildere juwe buorghere vor ju mine begheringhe, de hir nagescreven steyt, unde bidde unde vlee ju innichlike, dat gi in de ere Godes unde Godes leve unde ok up dat mallic des anderen woldath ghenethe mine begheringhe horen unde antfaen. Unde de min begheringhe steyt aldus: | |
Ic hebbe ses mark unde twe schillinghe gheldes ewiger renthe binnen Osembr. alse in Haghenen hus vor den Lewen, twe mark gheldes neyst na achte mark gheldes, de dar vore an sin, in Ludeken hus des schilderes bi sunte Nycolaus capellen twe mark gheldes neyst na ses mark gheldes, vortmer in den erve so groten so lutteken husen Gyseken des schilderes, beleghen in der lutteken Herendikesstrate, nu achter Bolten hus, eyne mark gheldes, unde de is dat erste ghelt in den erve, unde in desselven Gyseken hus uppen Campe neyst bi vrowen Greten hus van Svalenberghe eyne de ersten mark gheldes unde twe schillinghe gheldes nu in Bekermanning, wandages Dreyering hus in der Beerstrate. Van dessen vorescrevenen renthen beghere ic Gode eyn ewich offer to werdene to troste unde salicheyt miner unde Ludolves mines broder unde unser lefhovede sele, unde ok up dat God de stad to Osembr. unde de darinne wonet in siner ghenade in vrede beware. Unde beghere, dat gi umme Godes willen de renthe to ju nemen unde laten jarlikes darvan ghescheen, dat hir naghescreven steyt, unde bevelen, / dat jarlikes twen in den rade, de van der besten samweticheyt to Gode wert sin, dat de twe jarlikes umme God dat wullen bringhen. | |
Ton ersten sal men gheven alle jar jo twischen nyen markete unde sunte Mychelis hochtid twelf nodtroftigen armen luden up der strate mallike veer elen grawes monike lakenes, alse men de elen best ghekopen mach umme neghen penninghe Osembr., dat doyt men mit dren marken. Vortmer achteyn schillinghe, de sal men gheven half umme scho unde half umme lynen laken, van deme lakene hemede to schippene, unde gheven de scho unde de hemede also verre als de reken moghen, jarlikes rechten armen luden. Vorthmer sal men jarlikes gheven der costerschen up sunte Gertrudenberghe eyne mark; dar sal se van tughen dre lecht van wasse unde waren, de to bernene dar up de tenenen luchtere vor Godes lichamen in ere der heyligen drevoldicheyt unde des lichamen unses Heren. Ok sal men derselven . . costerschen gheven jarlikes achteyn penninghe vor yre arbeyd. Vorthmer solen de twe schepenen, den dit jarlikes bevolen wert, nemen jarlikes dre schillinghe alse mallich achteyn penninghe unde kopen darmede mallich achteyn penning wert wetenes brodes unde gheven dat mallich vor siner dore armen luden mallike eyn half verling wert brodes jo in deme hiligen avende der hochtyd Godes lichamen. Ok scuon se gheven up deselven tyd twelf penninghe den armen seken in dem hospitale des hiligen Gheystes mallike der seken eynen verling. Hir enboven lopet noch over van den vorenomden renthen dertich penninghe; der solen hebben jarlikes de twe schepenen, de desse vorescrevenen ding under handen hebbet, mallich twelf penninghe, unde des stades boden ses penninghe vor yre arbeyd in der renthe uthmaninge. | |
Aldus steyt min begheringhe, de ic an ju bringhe, unde bidde umme de guode Godes, dat gi de antfaen unde laten de wulteen jarlikes, als hir voreghescreven steyt. Des beghere ic van ju unde loeve des ju boven alle papen unde alle andere lude. | |
Unde went de vorenomde Lutbert so odmodelike unde so innichlike sine begheringhe an uns brachte, so neme wi de scrift siner begheringhe / to uns unde bereden uns darup mit unsen vorevaren . . schepenen to Osembr. unde mit unser stades wisheyt unde quemen unde sin overkomen mit en, dat wi desselven Lutbertes begheringhe unde de renthe, ses mark unde twe schillinghe gheldes, de in der vorescrevenen scrift ghenomet sin unde de uns ok Lutbert hevet gheantwordet unde vor gherichte upghelaten, hebbet antfanghen unde gesathet mit wulbort unser wisheyt, dat wi unde unse nakomelinghe . . schepenen to Osembr. scuon unde willet umme Godes willen ewichlike doen jarlikes van den vorenomden renthen de alemisne, de Lutbert in der vorescrevenen scrift ghesathet hevet, alse hir voreghescreven steyt. | |
<ca. 1370> | |
<S. 90, Eintragung Nr. 75> | |
<Spende des Heinrich von Sliklo.> | |
Van Hinrikes weghene van Slycklo dre mark gheldes, alse eyne mark gheldes in des sluteres hus uppe den Campe . . in Johannes hus van Lengherke, eyne halve mark gheldes in Brameschens hus des pellenseres uppe den Campe, eyn halve mark gheldes in den hus tho der Langhenwant in der Hazestrate tuschen Criten hus unde des Wilden hus, in des Holscheres hus in der Rodingherstrate eyne halve mark gheldes, in des harneschmekers hus uppe deme Campe eyne halve mark gheldes. | |
<ca. 1370> | |
<S. 90, Eintragung Nr. 76> | |
<Suthof-Spende.> | |
Van Suthoves weghene twe mark gheldes in Lodowighes huos Vosses, nuo Godeken van Lemego, dre mark in Ackermanninch hus in der Hazestrate. | |
<1373 November 02.> | |
<S. 96, Eintragung Nr. 80> | |
<Ausschluß eines Gildemeisters aus dem Rat wegen Ungebühr.> | |
Kundich sy allen luden, de nuo zint unde nakomen, dat Johan de Vrye, tho der tiid der lore ghildemeyster, uns borghermeystere unde scepenen des stades tho Osenbr., de tho der tiid den raet bezeten, wort sprach vor unzer taflen, de uns unde deme rade honlich weren; dar wy mit der gansen wysheyt eyndrechtliken eynes wandels up overquemen in desser wize, dat he spreken zolde vor der taflen, dar he den hoen dede, dat he uns unde den rade in den worden unrecht ghedaen hadde, unde dat he, de wile de he levede, nymans wort vor den rade unde vor der taflen spreken zolde unde nummermer tho rade komen zolde. Dessen wandel dede he uns unde den rade alze hiier vore ghescreven steyt. Anno Domini Mo CCCo septuagesimo tercio crastino omnium Sanctorum. | |
<1371 September 01.> | |
<S. 96, Eintragung Nr. 81> | |
Schelinge tuschen den kremeren unde remensnyderen. | |
Wy borghermeystere unde raet des stades to Osenbr. enkennet unde betughet openbare vor uns unde unze nakomelinge in deme rade, dat der ledersnydere ghille uns vakene clagheden over de cr(e)mere in unzer stat lederwerk veyle hadden, dat in der ledersnydere ampt rorde. Des quemen to lesten de beyde ghille vor uns . . Dar clagheden de ledersnydere over up de cremere dezelven claghe. Dar antwordeden de cremere to unde zegheden, ire vorevaren vore unde ze na hadden zodan lederwerk vele ghehat vertich yar unde lengh unde clagheden over de ledersnydere, dat de alun vele hadden, de in ire ampt rorde. Dat wederspreken de ledersnydere unde zegheden, dat zelghe Dethard van Dummestorpe unde Arnd Duncker by irer tiid unde deghene, de mit en to rade zeten, hadden de cremere unde ze ghesceyden umme dezelven zake, dat de cremere nyn lederwerk vele hebben zolden, dat in der ledersnydere ammet rorde, mer stempede gordele myt zyden gheneyt, Collesche hantschen, taschen van binnen mit roden ledere, budele mit zyden toppen. Ok moghen ze alun mit den cremeren veyle hebben unde irer achte, de ellesten ute irer ghille wolden dat beholden mit iren rechte, dat de twe ghille, in der wize ghesceyden weren. Dar scedede wy de ledersnydere to na rade unzer wysheyt; des sworen irer achte, de ellesten ute irer ghille, mit upgherichteden vinghern ghestaveder eyde, dat der cremere ghille unde der ledersnydere ghille van den borghermeystere unde rade vorghenompt in der wyse, alze hiir vore ghescreven steyt, ghesceyden worden, dar de ganse ghille van den cremeren vor uns an unde over weren. Unde up de scheet unvorgheten blive, zo hebbe wy desse stucke zetten laten in unzes stades boek in deme yare, do men screyf na Godes bort duzent drehundert eyn unde seventich yar Egidii confessoris. | |
<1381 April 13.> | |
<S. 97, Eintragung Nr. 82> | |
<Vertrag des Bischofs Dietrich von Osnabrück und der Stadt Osnabrück mit dem Grafen Wilhelm von Ravensberg wegen des Freistuhls zu Mündrup.> | |
Wy Dyderich, van Godes ghenaden biscop to Osenbr., borghermeyster unde raet des stades to Osenbr. enkennet unde bethuget openbare in dessen breve, da wy alle desse vorghenompten stucke unde artikele hebbet ghedeghedinget mit dem edelen hoghebornen vorsten hern Wilhelm van Ghulike, hertoghen van den Berghe unde greven van Ravensberg unde heren van Blanckenborg, unde wy Dyderich biscop vorghenompt unde unze nakomelinge, borghermeyster unde raet der stades to Osenbr. unde unze nakomelinge en hebbet nicht meyr rechtes an den vryenstole, dan alzo vore screven is, unde zolen em den to loze gheven in aller wys, alze vore screven is unde de breyf inne holt, den wy darup hebbet; unde lovet en dat in guden truwen vor uns unde vor unze nakomelinge stede unde vast to holdene zunder arghelist. Unde des to kuntscop zo hebbe wy en dessen breyf ghegheven, bezeghelt mit unzen inghezeghele Dyderikes biscopes vorghescreven, unde wy borghermeyster unde raet vorghescreven hebbet ok unzes stades inghezeghel na unzes heren inghezeghele an dessen breyf ghehangen. Datum anno Domini Mo CCCo octogesimo primo in vigilia Pasche. | |
<1381 April 13.> | |
<S. 97, Eintragung Nr. 83> | |
<Bischof Dietrich und der Rat von Osnabrück bewilligen den Gebrüdern Alhard und Lüdeke von dem Bussche gewisse Vergünstigungen beim Freistuhl zu Mündrup.> | |
Wy Dyderich, van Godes ghenaden biscop to Osenbr., borghermeyster unde raet der stat to Osenbr. enkennet unde betughet openbare in dessen breve, dat wy Alharde unde Ludeken, broderen van den Bussche, zelghen Sweders zonen van den Bussche, zolen gerichtes ghunnen unde staden vor den vryen stole to Muddendorpe mit unzen vryen greven to alle irer nuoet unde to aller irer noet unde to allen iren behove, alze vakene alze en des noet unde behoef is ane up unze knechte unde undersaten, der wy mechtich zint to rechten. Desgheliken zole wy Alhardes unde Ludeken knechten weder doen, der ze mechtich zint to rechten, de wile de zate waret mit den hertoghen vorghescreven. Were ok, dat unze here biscop Dyderich aflivech worde, des God nicht en wille, unde wy borghermeyster unde raet vorghescreven eynen anderen heren kreghen, wo dicke dat dat sceghe, unde wy ghemanet worden van Alharde unde van Ludeken vorghescreven darna binnen eynen mande, wanner wy darumme ghemanet werdet, zo en zole wy noch en willet deme heren nicht huldighen, he en hebbe Alharde unde Ludeken de lofte erst ghedaen, de unze here biscop Dyderich en ghedaen hevet, alze vere alze wy dat mit eren unde mit rechte laten moghen. Mer zo zolen ze yo allike wol alle ires rechtes bruken in deme stole mit unzen vryen greven, de wyle wy den under hebbet alze van unzer macht weghene, alze hiir vore ghescreven is, zunder arghelist. Ok is gheredet, dat wy nynen vryen greven zolen zetten, he en zole Alharde unde Ludeken broderen vorghescreven loven unde zweren, dat he en richte to al irer nuoet unde to alle irer noet, wanner ze dat van em eyschet in aller mathe, alze hiir vore ghescreven is. Alle desse vorghescrevenen artikele unde stucke de love wy Diderich, van Godes ghenaden biscop to Osenbr. vorghescreven, borghermeyster unde raet des stades to Osenbr. Alharde unde Ludeken vorghescreven in guden truven by unzer ere stede unde vast to holdene zunder hindere eder nyge vunde unde zunder arghelist. Unde des to eyner mereren enkantnisse zo hebbe wy biscop Dyderich vorghescreven unze inghezeghel an dessen breyf laten hangen unde wy borghermeyster unde raet des stades vorghescreven hebbet ok unzes stades inghezeghel an dessen breyf ghehangen. Datum anno Domini Mo CCCo octogesimo primo in vigilia Pasche. | |
<1388 Mai 24.-31.> | |
<S. 98, Eintragung Nr. 84> | |
<Tollenbreef.> | |
<Bischof Dietrich befreit die Bürger von Osnabrück vom Zoll und überträgt ihnen denselben in ihrer Stadt.> | |
Wii Diderich, van Godes genaden biscop to Osenbr., enkennet unde betughet in dessen breve, dat wii na anwisinge des domprovestes, domdekens unde des ghemeynen capittels unde ok van unsen denstmannen berichtet zind unde uns ok selven wol kundich is, dat de tollen, de by unsen vorvaren tyden in der stat to Osenbr. overgheven ward up to borende to eynen meynen bederve unses stichtes, alse dat men dat gogerichte to Ostercappelen myt deme ghelde, dat dar afvallen mochte, kopen solde, unde de raed to Osenbr. den tollen in upboringe hadden in der tiid alse uppe twe jaer, dar men dat ghelt van des gherichtes weghene zolde afbetalet hebben, des doch nicht umme sunderlix hinders willen to den tyden en schach. Mer darna gevellet, dat de selve tollen unsen vorvaren umme grotes vorluzes willen unde anvechtinge unde umme bede willen gelaten ward, unde wii den na der tiid umme groter vede willen unde kost, de wii lange tiid myt den greven van Tekeneborch unde velen anderen heren gehaed hebben, ok upgheboret hebben, doch dat deselve tollen unses stichtes recht noch <gestr.: unde> orbaer nicht en is. Hiir umme zo ga wii des tollen unde upboringe ghensliken unde al uot, also dat wii unde unse nakomelinge dar nynerleye recht eder ansprake meer an en hebben. Ok zo enkenne wii, dat de borghere van Osenbr. ere have unde gud bynnen deme stichte unde des stichtes sloten van rechtes weghene uns unde unsen nakomelingen, unsen amptluden ofte nemande van unser wegene nynes tollen plichtich zind to ghevene unde en ok des ledich unde los laten mit den underschede: wer ed, dat erer welich gud dreve, den dat togeeschet worde, dat he zyn recht darto don solde, dat dat gud zyn zii, de sal dat ton hilligen beholden, dat dat gud zyn zii, sunder arghelist. To eyner mereren vestnisse desser vorgescrevenen dinck zo hebbe wii biscop Diderich vorghescreven unse grote ingesegel haen laten an dessen breef; unde wii domprovest, domdekene unde ghemeyne capittel unde ok wii ghemeynen denstmanne des stichtes van Osenbr. umme bede willen unses vorg(escrevenen) heren unse grote ingesegele myt ingesegele unses heren vorgescreven an dessen breef gehangen. Datum anno Domini M CCC octogesimo octavo in octava Penthecostes. | |
<1398.> | |
<S. 109, Eintragung Nr. 86> | |
Of we unser borgere vyan woerde. | |
<Der Rat stellt das Fehderecht der Bürger ab.> | |
Wii borghermeyster unde raed des stades to Osenbr., de den rad bezeten in den jare unses Heren, do men screef duzent drehundert jar in deme achte unde neghentighesten jare, zind overdreghen unde overkomen na rade unser wiisheyt unde mit vulbort unser ghemeynheyt eyndrechtliken: wered dat yemand vyend worde unser borghere ofte borgherschen welich, der wii mechtich zyn to eren unde to rechte, dat sal de borghermeyster unde raed unses stades denghenen, de eme de vede anlecht, to wetene don, dat ze desghenen mechtich zyn to eren unde to rechte, unde begheren, dat he de vede af do bynnen den neysten verteynachten darna. Were ok, dat des dan nicht en scheghe bynnen den verteynachten, zo sal de borghermeyster unde raed desselven stades myt erer ghemeynheyt vyend werden desghenen, de eme de vede anleghede, unde holden ene in der vede zo lange, dat de recht van em neme unde, oft he em schaden ghedan hebbe in der vede, dat eme dar bescheden umme schee; doch is de borghermester unde rad in der vede mechtich mynne zone unde rechtes. | |
<1372.> | |
<S. 110, Eintragung Nr. 88> | |
Vordrach tuschen den schomakern unde loden, item huide wegen. | |
Wy borghermeyster unde raet des stades tho Osenbrugge, de den raet bezeten in deme yare, do man screyf na Godes ghebort duzent yar drehundert yar in deme twe unde seventighesten yare, enkennet openbare, dat eyn scelinge was tuschen den ghilden der lore unde der scowerten, de sceydede wy in desser wize, dat eyn yewelich scowerte mach loen alzo vele leders alze he bedarf tho synes zelves werke; und is it, dat em dar enboven lo overet, dat mach he verkopen zunder argelist. | |
<1395 Dezember 13.> | |
<S. 110, Eintragung Nr. 89> | |
<Beschränkung des Lederhandels zugunsten der Lohgerber.> | |
Vortmeer in den jare unses Heren, do men screef duzent jar drehundert jar in den viif unde neghenteghesten jare, up sunte Lucien dach hebbe wy eyne ghenade gegheven den loampte, dat nyn gast eder uthman en zal kopen bynnen Osenbrugge ruwe huode beneden eynen halven deker. Wer ed, dat dat we dede, zo manighe huot alse he kofte, zo manighe twelf pennynge zolde de breken in dat loampt, uthghesproken de twe jarmarkte to nyen markte unde to hernemisse. Ok en zal nyn gast eder uthman kopen grone huode, uthghesproken de vorge(nompten) twe jarmarkte. | |
<1389.> | |
<S. 110, Eintragung Nr. 90> | |
<Vertrag zwischen dem Rat und dem Kollegiatstift St. Johann wegen der Gerichtsbarkeit in den Höfen der Stiftsherren.> | |
. . Wii borgermeyster unde raet des stades to Osenbrucge, de den raet bezeten in deme jare unses Heren, do men screyf duzent drehundert in deme negen unde achtentigesten jare, begeren unsen nacomelingen to wetene, dat eyn schelinge was tuschen den canoniken der kerken to sunte Johanne up eyne ziid unde uns van des stades wegene up de anderen ziid umme gerichte unde bezate over deghene, de in ere hove unde woninge komet unde ire gud, dat alzo gesceden wart: werd dat we de in unser stad wonachtich is, bezate unde gerichtes gherede over weme, de in derzelven canonike hove unde woninge queme, unde over ere gud, de zal eschen der costere eyn derzelven kerken de bezate to done; unde de canonik, de des hoves unde der woninge bezittere is, zal des eyn richtere wesen, dat den clagere recht wedervare. Werd dat de canonik nicht to huos en were eder zeek ofte krank were, zo zal syn neyste nabur, de dar eyn canonik is, des eyn richter wesen, to richtene alze vorscreven is. Desses weren schetlude tuschen en unde uns her Amelinch van Varendorpe, her Godefrid Gamme, her Hinrich Vos unde her Herman Peternelle, domheren to Osenbrucge. Unde desser zate zolen bruken alle deghene, de der bezate unde gerichtes gheren. | |
<in HS: am Ende der Urkunde nachgetragene Überschrift:> Hiir vore steyt van gerichte to holdene over derghener gud eder tegen deghene, de myt den geistliken prelaten wonet. | |
<1367 März 30.> | |
<S. 111, Eintragung Nr. 91> | |
Wyn und berecise. | |
<Ihre Erhöhung auf die Dauer von 4 Jahren.> | |
Wy borghermeyster unde raet des stades tho Osembr., de zeten in deme yare, do man screyf na der ghebort Godes duzent drehundert yar in deme seveden unde sestighesten yare, hebbet ghesatet mit rade unzer wysheyt unde mit vulbort unzer meynheyt, dat man tuschen hir unde sunte Mycheles daghe, de nu erst thokomene is, vort over veer yare, de dar neyst navolghet, zal gheven tho cysen van eynen yeweliken voder wynes eyne mark unde van yeweliken dertich scepel beres achteyn penninghe. Unde wan de veer yar umme ghekomen zint, zo zal man gheven van wyne unde van bere, alze man vore plach tho ghevene unde nicht mer. Dit wart ghevunden in den vorghenompden yaren des dingsedaghes na Letare. | |
<1360 Mai 29.> | |
<S. 114, Eintragung Nr. 94> | |
Sub anno Domini Mo CCCo sexagesimo feria sexta post festum Penthecostes. | |
Burgen eidt | |
Dat gy der stat tho Osenbrugghe truwe unde holt zint unde des stades beste don na alle juwen vyf zinnen zunder arghelist unde nynes heren knecht en zint noch en werden, de wyle gy tho Osenbrugghe wonachtig zint, dat ju Got zu helpe unde de hillighen. | |
Wes de borgermestere unde raed des stades to Osenbr. unde deghene, de myt en to rade horet, radet unde doyt to behof des stades to Osenbr. vor dat gemene beste na irkantnisse der vorg(enompten) borgermesteren (unde) rades, dat ik dat holden unde volgen wyl unde des truweliken by en blyven unde dat ik buten eren vulbort myt nummende vorgadderynge maken en zal. Wer ok, dat ik yemande vreschede, de yenige vorgadderynge makede, eder wen de word zegede, de up den raed gyngen, dat ik dat melden wil den borgermesteren by der tiid oft enen uth dem rade unde dem rade unde der stat Osenbr. truwe unde holt sin. | |
<1366.> | |
<S. 114f., Eintragung Nr. 95> | |
Anno Domini Mo CCCo sexagesimo sexto. | |
<Aufzählung von Armenspenden.> | |
1. Ok hevet ghegeven de Kligesche 1 mark geldes in Hermannes lande Nuzevosses na irme dode, de se sulven upboret to erme live unde 1 mark gheldes in Johannes huuos Vosseken, de se upboret to erme live; dat eerste ghelt, dat nu der joden schole ys. | |
2. Ok hevet ghegheven . . . . . . . . mark gheldes . . . . der alemissen in d . . . . . . morghen landes, dat dat . . . . . het buten der Hegerporten. | |
3. Ok hevet ghegheven Lutgard, zelighen Johannes wyf Dryhuzes, dertich scillinghe gheldes in iren hues up den Campe XXX scillinghe gheldes dat erst. <in HS: übergesetzt nachgetragen: des zint twe mark utghelost.> Item eyne mark gheldes, dat erste in Gerdes hues Haghedorn na iren dode. | |
4. Ok hevet ghegheven Wessels wyf Honebeynes ire hues by sunte Nycolaweze, dar dre mark gheldes unde veer scillinghe gheldes inne zint; des ze bruken mach tho iren live, darinne tho wonene eder anderen luden tho vorhurene. Unde dat zal ze zelven beteren, war unde wanner destho donde is. | |
5. Ok so hevet gheven Engelbert Brunynck myt villen unde vulbord Johannes zines zones eyne mark gheldes jarlikes in Ghyzeken hus Vlesches vor Elzeken zines wives zele, de he zelven utgheven wil alze lange alze he levet. Zo wanne he dot is, so sal et de stad utgheven unde is dat erste ghelt. | |
6. Ok Gert Lentfrid heft gegeven VI scillinc geldes in Hermans hus van Lodere dat [gelegen] is in der Molenstrate tor almissen. | |
Item VI scillingh geldes in Heynes (?) hus upper Bruggen up dem market. | |
Ok zo hevet ghegheven . . . . . . | |
<in HS: auf dem unteren Rande in verblichener Schrift:> | |
8. Ok hevet ghegheven Johan Rust unde Alheyd sin echte vruwe dre mark gheldes, dar men scr . . . . anders nicht den armen luden mede tughen zal alze twe mark gheldes in iren lande, des by veer morghen landes is buten der Nortorper porten tuschen Dyderikes lande Brumsele unde . . . [ist] dat erste ghelt unde eyne mark gheldes in iren erve . . . . . neist achteyn scillinghen gheldes. | |
<Fortsetzung des Textes:> | |
10. Lutbert de scillere, Ludiken broder des scillers, dat en beyden Got ghenedich sy, hevet ghegheven in de hant des rades tho Osenbrughe ses mark geldes van sinen eghenen guode unde twe scillink geldes. | |
<ca. 1370> | |
<S. 119, Eintragung Nr. 96> | |
<Armenspende des Suthof.> | |
Ok so hevet ghegheven Zuthof vor sine unde vor syner vrunde sele twe mark geldes in wannedaghes Lodewighes erve Vosses, dat nu Godeken van Lemegho is in der Hegherst[r]ate, unde dre mark geldes in Reynoldes hus Ackermannes in der Hasestrathe tuschen Johannes hus Eylekink unde Eylhardes hus van der Kulen. Myt den vif marken sal men kopen jarlikes witte lakene unde grawe unde cleden darmede arme lude. | |
<ca. 1350> | |
<S. 120-122, Eintragung Nr. 97> | |
<Armenspende des Heinrich und der gude Schikelo.> | |
Ock so hevet Hinricus van Schikelo eyne halve mark geldes ghegheven vor syne unde vor syner husvrowen Guden Harstinck sele in den hus tho der Langen Want wandaghes Werners hus Fitackers in der Hasestrate, de juncvrowe Grete van Schikelo up sunte Gertrudeberghe sal upboren tho eren live. Wan se nicht mer en is, so sal de halve mark weder tho den alemissen horen. Vortmer so hevet he ghegheven eyne halve mark geldes in den hus, wandaghes was Hinrikes van der Sculenborch in der Rodenerinkstrate / tuschen Hermans hus van Yborch unde Hinrikes hus Maghes. Vortmer hevet he ghegheven eyne halve mark geldes in Brameschen hus des pellenseres keghen Johannes hus Mundersaten up den Kampe. Vortmer hevet he ghegheven eyne halve mark geldes in den hus Johannes van Lengherke in der Dilingherstrate. Vortmer hevet he ghegheven eyne halve mark geldes in des harnsmekers hus up den Kampe tuschen Johannes hus des arsten unde Hinrikes hus van Bekehamen. Dit vore screvene wortgelt dar sal men mede kopen witte lakene unde grawe unde cleden dar arme lude mede. | |
Ock hevet ghegheven Gude, Hinrikes vrowe van Schikelo eyne mark geldes, de gheleghen is in den hus Achilius des wulleners in der Rosenstrate tuschen / Gerdes hus Takols unde Johannes hus Kokes, dat sal men gheven umme witte lakene unde grawe unde cleden dar mede arme lude. | |
<ca. 1370> | |
<Am oberen Rande der Seite 121:> | |
<Armenspende des Wernike S . . . . . wolt:> | |
1. Och so heft ghekoft Wernike S . . . . . wolt eyne mark geldes weder den raet vor XVI mark, de men eme jarlikes van der stades taflen betalen sol. Unde wan he doet is, so sal men de mark geldes ewelike gheven to der armen lude cledinghe vor desselven Werniken sele. | |
<Am unteren Rande der Seite 121:> | |
<Schenkung der Grete Blome.> | |
2. Oc so heft ghegheven vor Grete Blominc eyne mark gheldes de ersten neyst ener mark gheldes in Dilegeses hus des wantscherers up der Hasestrate, dar se unde eres broder sone Clawes ire liftucht an beholdet. | |
<ca. 1370> | |
<S. 122-123, Eintragung Nr. 98> | |
<Armenspende des Johann Bilkevet.> | |
Ok hevet ghegheven Johan Bilkevet, Johan Hokenese unde Gotscalk van Ancham van stucken, de en bevolen unde ghegiftet weren, eyne mark geldes in Hermannes hus Hoyerinc, wannedaghes Tebben hus Hoyerink in der Hasestrate, unde eyne halve mark geldes in Bertoldes hus Girscutten keghen Johannes hus van Yborch in der Kranenstrate unde eyne halve mark geldes in Nagels hus des smedes, wandages Werneken hus Plosses. Des sal men gheven thon ersten de helfte desses wortgeldes tho den almissen unde de anderen helfte sal men geven enen, den desse der / Johan unde Johan unde Gotscalk vore ghenompt nomen als langhe als se levet. Wan se nicht mer en sint, so sal men de helfte gheven Nicolaus dochter Bilkevetes; wan se nicht mer en is, so solen de helfte valen up de almissen. Mit dessen vorscrevenen wortgelde sal men kopen witte lakene unde grawe unde cleden darme[de] arme lude. | |
<ca. 1370> | |
<S. 123, Eintragung Nr. 99> | |
<Armenspende des Johann Nagel.> | |
Och so hevet ghegeven Johan Nagel vor syner sele selicheyt dre mark geldes in den gansen erve Gerhardes van Sost, dat belegen is by den Nortorpe, tho vulleste tho der armen lude clederen. | |
<ca. 1370> | |
<S. 124, Eintragung Nr. 100> | |
<Armenspende des Volbert Nagel.> | |
Ok hevet gheven Volbert Nagel dre mark gheldes in dren ghedemen des stades, alse eyne mark in Hermans van Melle unde eyne mark in der Sevekeschen unde eyne mark in Symons gademen, de men jarlikes tho alemissen gheven sal. | |
<ca. 1370> | |
<S. 124, Eintragung Nr. 101> | |
<Spende des Johann von Dalinghusen.> | |
Ok hevet gheven Johan van Dalinchuzen eyne mark gheldes tho der alemissen in derdehalven morghen landes, dat dat Morlant het, buten der Heghere porten keghen den kowege dat bemurede lant. | |
<1385.> | |
<S. 124, Eintragung Nr. 102> | |
Anno Domini Mo CCCo octogesimo quinto. | |
<Armenspende des Friedrich von Lünne.> | |
Ok hevet gegheven Frederich van Lune eyne mark gheldes tho der alemissen in den oversten twen hokengademen, de neyst Unzer Leven Voruwen (!) capellen beleghen zint, an Johan van Lune, dezelven Frederikes broder, unde Wobbe, zin echte wyf, ire lyftucht an beholdet. | |
Ok hevet dezelve Frederich van Lune ghegeven eyne mark gheldes tho der almissen in den gansen erve, dat geheten Poggenoghink, de men vor na (!) desser tiid upboren zal. | |
<1367 Oktober 02.> | |
<S. 125-128, Eintragung Nr. 103> | |
<Armenstiftung des Kanonikus Rabbert von Holtsetten.> | |
Wy Dyderic Brumzele borgheremeister, Hinric de hoppenere, Johan Bilkevet, Herman van Dissene, Floreke de voghet, Eylhart Kulemann, Ertwin Scrape, Johan Ovenstake, Conrat van der Kemenaden, Herman van Ancham, Rolef van Lintorpe unde Herman Rant, scepenen unde ratlude des stades tho Osenbrucge doet kundich unde betughet openbare in dessen breve, dat her Rabbert van Holtzeten, canonic tho sunte Johanne tho Osenbrucge, hevet koft myt sinen eghenen ghelde elven mark gheldes jarlikes ewigher rente: alze dre mark gheldes in den ghademe, dar Engelbert de Rese inne wonede uppe den orde der hokene gassen, unde in Hermans ghademe van Melle unde Christinen ghademe der Sevekeschen unde in de gharden, de dartho horet, vor XLVIII mark, vortmer twe mark / gheldes in Johannes ghademe Petronillen unde des bekereres ghademe in der hokene gassen unde in de garden, de dartho horet, vor XXXII mark, vortmer dre mark gheldes in selighen Engelbertes hus Blomen, beleghen uppe der Ghildewort, vor XLVIII mark unde eyne mark gheldes weder Hermanne van Visbeke in den Kampe tuschen der Nortorper porten vor sesteyn mark, vortmer twe mark gheldes weder Hellincges erven in den kampe buten der Nortorper porten keghen selighen Hinrikes garden van Bekeham vor XXXII mark. Unde desse rente solen de erste rente wezen in al dessen erve unde de summe, dar dit wortghelt vore koft is, boret sik vor ver unde twintich marke myn dan twehundert mark, de her Rabbert vorbenompt in reden penningen betalet heft, van den / luden, den se unze vorevare vorkoft hadden. De bliven unde wezen solen ewelike unvorbroken tho ver spenden, de men jarlikes plecht tho ghevene alzo, dat men jeweliken armen menschen gheven zal eyn hellinc wart brodes, dar men aldus lange eyn verlinc wart gheven heft na ghebore unde lope der rente und enicht vorder ofte mer. Unde den dren conventen Predekeren, Minrebroderen unde Augustinre broderen unde den Elven dusent Megheden unde den dren hospitalen eynen jeweliken gheven sal ver pennincwert brodes mer dan men vore plach tho ghevene. Deghene, de dit arbeidet, de solen hebben XII penninge tho jeweliker tid vor ere arbeit. De summe desser spende eyn jewelic boret sik uppe XXXII scillinge. Desse rente solen ewich bliven unde wezen na hern Rabbertes dode tho ghevene, went / he myt unsen vullenkomenen willen sine liftucht in dessen renten behalden heft alse lange, alze he levet, unde wy em dat ut eschen solen unde unze nakomelinge by unsen boden, ofte hes beghert. Hir hebbet an unde over wezen Werner de voghet, Johan Hokeneze, Herman de pape unde Johan Hellinck unde ander guder lude ghenoch. Datum anno Domini Mo CCCo LXVIIo in crastino beati Remigii episcopi. | |
<1384.> | |
<S. 129, Eintragung Nr. 105> | |
<Vermietung eines Gadems durch den Rat.> | |
Anno Domini Mo CCCo LXXXo quarto (?) . . . . Lubberte Hokenesen unde mit siner husfrowen, mit der Honebeneschen hus, der Got ghenedich sy, in desser wise, dat Lubbert den rade gheven sal alle jar dre mark van dem hus sunder de gedeme, de beholt de raet, wat dar afvallen mach. Oc sal Lubbert alle jar eyne halve mark vortymmeren an dem hus boven dat vorscreven ghelt na rade des rades. Vortmer hebbe wy em dat hus twe jar ghedaen in eynen ghewin. Wil he dat dan vort winnen, so gunnen wy em des vort lever dan eynem anderen ofte vorcopen. | |
<1384.> | |
<S. 129, Eintragung Nr. 105a> | |
<Armenstiftung des Lubbert Hokenese.> | |
Oc sal Lubbert upboren dertich schillinc gheldes, dar he dat schenkeber aftughen sal to der armen lude behof. Desser renthe sal he upboren twe mark in der Hegherstrate in Johannes hus des stenbickers unde ses schillinc gheldes in Hinrikes hus van Segheste. | |
<1384 November 18.> | |
<S. 129, Eintragung Nr. 106> | |
<Vermietung eines Gadems an einen Hutmacher.> | |
Vortmer hevet ghewunnen de hohthere eynen ghadem des jares vor XLI sol. van nu Paschen neyst tokomene vort over twe jar. Datum anno Domini Mo CCCo LXXXo quarto in octava Martini. | |
<ca. 1366> | |
<S. 130f., Eintragung Nr. 108> | |
<Armenspende der Gese Honebein.> | |
Ok so hevet gegheven Gesze Honebenesche ere huos, dat bi sunthe Nicholausses cappellen beleghen is, dar dre mark geldes unde ver scillinch geldes an sint unde night mer, vor eres selves sele unde vor al erer vrende zele to hulpe unde to troste armen luden unde to vuolleste tho erer kledinghe, also dat men na eren dode dat beste dar mede doen sal, mit also gedanen underscede: welich man, de eyn besittere des huses is na eren dode, de scal alle jare, wan men de spende van zuonte Nycholausses gilde geven wil, datselve hus darto copenen unde laten dar in gan alle arme lude, de to der spende komet, de in de capellen dan night gekomen enne kuonnen, also dar men de alemissen dar in geve gheliker wis, also men in de cappellen pleget to ghevende. Unde de spende hevet se gebetheret also, dat / men dar eynen ytliken armen menschen van erer wegene eyn verlingh wert brodes geven scal to deme, de de gylde vor magh. Wanthe de selve vrowe jarlikes tve mark geldes ewigher renthe umbe Godes willen darto gegheven unde ghemaket hevet, dar se orkuonne unde gode breve den gyldemesteren hevet up gegheven, alse se wal vor uns bekant was, de ewelike darto bliven zolen. Ok so seghet deselve vrowe Gese Honebenesche, dat Johan van Yborgh unde Szanna sin huosvrowe in eren hus van den dren marken unde veer scillinghen wortgeldes, de men dar uthgift, night mer upboren scolen dan sesteyn scillinghe jarlikes. Unde des sint se wol bekant allen, dat ere bref spreket uppe tve mark geldes. | |
Ok hevet dezelve Gese de Honebensche gheven to eyner meynen almissen allen armen luden, de des umbe Godes willen beghert, alze eyn hus to Wamberghen twe mark gheldes in der Hegherstrate in Johannes hus des steynbikers, eyne halve mark gheldes in Hinrikes hus van Zegheste in der Dylingherstrate unde achteyn mark in eynen breve van Helenbrachte van der Horst, de men in wisse rente beleghen zal, wan de bref ghelozet wert, unde eynen groten bruwketel mit eynen drivote, de darto bliven zal, dar men schenkeber af bruwen zal in denselven hus bi sunte Nycolaus capellen, dat de raet to Osenbrucge na eren dade bevelen zolen denghenen, de dan desselven huses eyn besittere is, de dat allen armen luden unde scolren gheven zal, de dat umbe Godes willen drynken willet. Mer alzo langhe als deselve Gese levet, so sal se dat selven upboren unde sal dat van des rades weghene vorwaren in al der wiis alze hir vorscreven steyt. | |
<ca. 1380> | |
<S. 130, Eintragung Nr. 108a> | |
<Rente des Lubbert Hokenese für die Armen.> | |
Wy borgermester unde raet bekennet, dat wy der zelgen Honebenescen hus mit dem gademe by sunte Nycolawes capellen hebbet gedaen Lubberte Hokenezen, Wobben syner husvrowen en beyden tho yren live, de wile ze levet, ses mark yarlikes darvan tho gevene alze II mark, de darinne sint jarlikes rente, den de boret, unde IIII mark den rade thor almissen behof. Ok zo hevet en de raet bevolen twe mark geldes in Johannes hus des stenbickers in der Hegerstrate unde en hus tho Wambergen, dar he armen luden scenkebers van plegen zal. Unde datzelve erve sal he beteren unde tymmeren uppe sines zelves kost unde sunder kost unde scaden des stades. | |
<1378.> | |
<S. 132, Eintragung Nr. 109> | |
<Des Johann Rode> Rente tor armen luide kleidunge. | |
Wy borgermester unde raet des stades to Osenbr. enkennet unde betughet apenbare, dat wy van unses stades weghene verkorft (!) hebbet Johanne de Roden van Depholte dre scillinghe unde VI mark wortgeldes ewyger rente, de wy unde unse nakomelinghe deme solven Johanne Roden jarlikes van unses stades taflen ut unser raetkameren betalen solen to twen tyden to Paschen unde to sunte Mychaelis daghe vor C mark Osenbr. penninghe, de uns wal to willen betalet sin unde witlike in unses stades bederf ghekomen unde ghekeret sin mit sodanen underscede: so wan desolve Rode doet is, so sole wy unde unse nakomelinghe desolven dre sol. unde VI mark ewelike keren unde gheven to der armen luode kledinghe vor des solven Roden sele. Unde de scepene, den dat dan befalen wert uot to manenne unde der armen lude to ghevenne, desolven vor ere arbeyt jarlikes boren de dre sol., up dat et de bet vorwaret werde. Dit is ghesceen na Godes boert Mo jaer CCCo jaer in den LXXVIIIo jare unde des to tuoghe so hebbe dit in unsen stades boik screven laten. | |
<ca. 1380> | |
<S. 132, Eintragung Nr. 109a> | |
<Armenspende des Alfam von Borthusen.> | |
Alfam von Borthusen heft gegiftet ene halve mark geldes in Hinrikes hus des costers up der Hazestrate tor arme lude cledinghe, dar he doch ene liftucht an heft mit dem rade, mer were dat de halve mark geldes nicht ut en queme, wo dat toqueme, zo were ok Alfames liftucht. | |
<ca. 1388-1400> | |
<S. 133, Eintragung Nr. 110> | |
<Armenstiftung des Ehepaares Walgedan.> | |
Dit sint de renthe, de Gherd Walghedane unde Mette sin echte vrowe hebet gheven an de ere Godes tor kledinghe der armen lude dre mark gheldes, de ersten ewighen renthe in Petrus hus Koliken, de koft sint vor viftich mark. Item twe mark gheldes de ersten renthe neyst er mark gheldes in selighen Johannes hus van Lubbeke des bartsceres uppe den orde der Heghere strate, de koft sint vor twe unde dertich mark. Item eyne halve mark gheldes de ersten rente neyst er halven mark gheldes in Everdes hus Blotlosen. Weret dat desse twe mark gheldes unde desse halve mark gheldes weder koft worden, so sal men mitten vertich marken gude rente kopen, de tho desser kl(e)dinghe ewich bliven an de ere Godes. | |
<1387.> | |
<S. 133, Eintragung Nr. 111> | |
<Armenstiftung der Gebbeke Grutenerinc.> | |
Gebbeke Grutenerinc heft gegeven tor arme lude cledinge vor yre unde yrer vrende sele de helfte des dergarden alze Ludeken deel des Beren. | |
<ca. 1380-1390> | |
<S. 133, Eintragung Nr. 112> | |
<Almosenstiftung der Kunne Brumselink.> | |
Vrowe Kunne Brumselinc heft gegeven twe mark geldes tor almissen alze eyne mark in hern Berndes [hus] van Varendorpe, da Olric Tutinc nuo inne wonet, unde ene mark geldes in Werniken hus des wulners in der Rosenstrate. | |
<ca. 1370> | |
<S. 134, Eintragung Nr. 113> | |
<Rente des Eilhard van der Kulen.> | |
Dit sint de renthe, de Eylhard van der Kulen und(e) Alheyd sin echte vrowe hebbet gheven an de ere Godes: primo ses schillinch gheldes in Solden hus, beleghen up der Ghildewort by Rolves hus van Hetlo, item ses schillinch gheldes in smet Arndes hus uppe der Ghildewort, beleghen by Johannes hus van der Kulen, item neghen schillinch gheldes in lutteken Hermans hus des pellenser uppe der Grotenstrate, item eyne mark gheldes in twen morghen landes, de Dethmeres des sluteres wesen hadden, beleghen by des Swanen lande buten sunte Johannes porten, alse de br(e)ve ok utwiset, de darup gheven sint. So we desse renthe utmanen lat, de sal hirvan hebben twelef penninghe unde des stades bode ses penninghe. | |
<1385.> | |
<S. 134f., Eintragung Nr. 114> | |
Anno Domini Mo CCCo octogesimo quinto. | |
<Armenspende des Friedrich von Lünne.> | |
Ok so hevet Frederich van Lunne ghegheven eyne mark gheldes tho der armen lude cleydinghe in den oversten twen hoken gedemen, de beleghen sint by Unser Vrouwen capellen, dar Johan van Lunne, des zelven Frederikes broder, unde Wobbe sin echte wyf ire lyftucht an hebbet. Wan se over beyde doet sint, / so sal men dezelven mark gheldes boren tho der vorghescrevenen cleydinghe. Ok zo hevet deselve Frederich van Lunne ghegheven eyne mark geldes tho der vorghescrevenen cleydinghe in deme ganzen erve, dat genompt ys Poyghennoghinch, de men vort na desser tyd upboren zal. | |
<Ende 14. Jh.> | |
<S. 135, Eintragung Nr. 116> | |
<Almosenstiftung des Bernd von Tecklenburg.> | |
Bernd de scroder van Tekeneborch unde Moderke sin husvrowe hebbet gegeven tor almissen ene mark geldes in dren morgen landes Hinrikes van Holthuzen buten sunte Johanne. | |
<Ende 14. Jh.> | |
<S. 135, Eintragung Nr. 117> | |
<Stiftung der Wobbe Zoltersche für die Judenschule.> | |
Wobbe Zoltersce hevet gegeven achteyn scilling geldes de ersten tor almissen in der Drakescen hus in der Lostrate. Vortmer zo hadde se gegiftet in der zelven wize in der yoden scole achten scilling geldes, de dem rade afgelost sint, dar se vor hebbet gewiset andere achten scillinc geldes van des stades renten tho der zelven almissen alze ene mark in Havergen hus unde VI scilling geldes in den lutteken erthus by Zegeboden hus, dat Westvales was. | |
<1391 August 15.> | |
<S. 136, Eintragung Nr. 120> | |
Copia eines giftebreves up 18 scill. rente [to behof der] 3 hofhusen | |
Wii Johan Scoke richter des stades to Osenbr. enkennet und(e) betuget opnebare in dessen breve, dat vor uns zind gekomen in gerichte her Wessel Hasestrate, scolaster to Osenbr., unde Rabode van Haren, hantvesten zelgen hern Werners, kercheren to Rymeslo, unde gyfteden van der zelven hantvesterye wegene in eyner steden vasten gyfte unde leten up mit handen und(e) mit munde Hermanne van Tutingen borgermeystere to der tiid unde deme gemeynen rade to Osenbr. to hand unde behoef der armen zeken der dryer hospitale, de hiir navolget, alze des hospitalis sunte Elzeben buten der Hegerporten, des hilligen Geystes unde Unser Leyven Vrouwen by der Zundelbeke buten der Haseporten belegen eyn unde twintich schillinch geldes jarliker ewiger rente in Berndes hus van Harsten upper Hegerstrate tuschen huzen Hinrikes Bolsendales unde Gerdes Hasberges belegen. Unde de vorgescrevene rente zal eyn uthe den rade vorwaren unde uthmanen unde den zeken to den vorgescrevenen hospitalen alle jar gheven unde betalen uppe stillen vrydach in desser wiis: alze den zeken des hospitalis sunte Elzeben negen schillinch geldes unde den zeken van den (anderen) twen hospitalen vorg(enompt) to jeweliken hospitale sees schillinch geldes, jeweliken zeken malke synen deel in de hant so veer alse dat keren mach to der vorg(escrevenen) tiid. Hiir weren an unde over Diderik Brumzele, Johan van Melle, Johan Vederve unde anderer guder lude genoch. In premissorum testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum anno Domini Mo CCC XC primo die beati Petri ad vincula. | |
We eyn vorwarer is des hospitalis sunte Elzeben van des stades wegene, de zal de dre schillinch, de Lambert van den Hasekampe gekoft hevet in der Subeschen garden upper Gildewort uthmanen alze de den zeken in den hospitale to sunte Mertyns avende gelike mallik dat sine in de hant. Unde de garde is gelegen uppen Hagene by Wescels garden van Rulle. | |
<ca. 1400> | |
<S. 141, Eintragung Nr. 128> | |
Van den vorspraken. | |
Wii borgermeistere unde raed des stades to Osenbr. zind des eyndrechtich gheworden na rade unser wiisheyt unde myt vulbord unser ghemeynheyt umme dat meyne beste, dat nyne vorspraken wesen solen bynnen Osenbr., de unser borghere word spreken solen umme ghelt unde ere zake vorwaren vor allen gherichten bynnen Osenbr. unde alle der ghener, de bynnen Osenbr. wonachtich zind, den des to donde is, ze en hebben erst ghesworen dessen eyd vor deme rade des stades to Osenbr., dat ze malkes zake vorwaren, alse ze aller truwelikest kunnen, unde nymande wetens eder wilmodes vorsumen unde recht vore neme na eren viif zynnen sunder arghelist unde keghen desse nagescrevenen stucke unde articlen nicht to donde, dat en Got zo helpe unde hilligen. | |
Ton ersten wered, dat eyn vorsprake ghebeden worde umme eyne zake to vorwarene umme ghelt keghen eynen anderen, de eme ghenompt worde, gheve he dar eyn jaword to unde lete zik de zake openen. Spreke dan der vorsprake, dat is my also vruntliken belegen myt den wederparte, dat ik keghen em nicht deghedingen en wil, de vorsprake en sal des wederpartes word nicht waren in derselven zake noch in zinen raed unde achte komen. | |
Vortmer weret, dat eyn vorsprake zik eyner zake underwunden hadde umme ghelt to vorwarene unde to richte mede gekomen were eynes eder vakener unde de wederpard denselven vorspraken bekorede, dat he nicht keghen eme en deghedingede unde zich ziner zake underwunde, he wolde eme bet lonen unde meer gheven dan eme by der anderen ziid werden konde, des de vorsprake nyne wiis don en sal, mer he sal de zake, der he zich vore underwunden heft, truweliken vorwaren, zo he best kan also lange, dat de zake myt rechte ofte vrentscope scheden werde | |
Vortmer war eyn vorsprake zich eyner zake underwunden heft to vorwarene umme ghelt unde dat beste daran to donde, de en sal nyne wiis hemeliken ghelt entfan eder gave van den wederparte van der zake weghene. | |
Vortmer war eyn zake to richte ghekomen is unde vorspraken by beyden zyden bevolen is, de vorspraken en solen under zich nyn vorbund eder vordrach maken, ghelt eder gave to nemene, dat by eyner ziid eder van beyden zyden vallen moghe unde under zich dat to delene, mer eyn juwelich vorsprake sal zines partes beste doen, darna dat zich zyn recht utwyzet. | |
Vormeer wered, dat welich vorsprake ghebeden worde eyne zake to vorwarene umme ghelt unde dat de zake ghinge uppe eyne summen gheldes eder uppe erve ofte uppe gud, dat zich lepe uppe teyn mark, twintich ofte dertich mark myn eder meer, unde de vorsprake zich underwynden wolde der zake, de en sal nicht zeggen, he wille darvan hebben eyne mark, vyve eder sesse myn eder meer, mer he sal de zake truweliken vorwaren, zo he beste kan. Unde eyn ytlich vorsprake sal unde mach van yeweliker zake, der he vorwarende is, nemen arbeydes lon na leghenicheit der zake unde na vortreckynge der tiid der zake in gherichte, dat tiidlich unde moghelich is. | |
<1373 Dezember 22.> | |
<S. 143f., Eintragung Nr. 131> | |
Spende alle Godes hilgen avende to gevene. | |
<Armenspende des Floreke von Morsbach.> | |
Floriken van Morsbeke, eyn borghere to Osembrughe, unde sin eghte vrowe Mette bi eren vryen willekore unde umbe eren goden willen to Godes ere hebbet vordregen unde vorsatet mit Thyderike Brumselen, de do scepenemester was, mit Hinrike Hoppenere, mit Engelbraghte Bruninch unde al eren kumpanen scepenen, de do mit en to rade seten to Osembrughe vorgenompt, eyne spende vor erer twier sele to gevende also se en gelovet hebbet in goden truwen mit bescede also hir navolghet in desser wyse: dat men na desseme daghe alle jar an deme hylligen avende alle godes hylligen2 umbe midde morghenes thid de burklocken drye luden scal, arme lude to ladende tho der spende, de men dan geven scal an de ere Godes unde siner leven moder Marien unde alle Godes hillighen eynen ithliken menschen, de et to der ere Godes unde siner hilligen untfan wil, scal men dan gheven eyn hellingh wert brodes jummer mer na boringhe, de Got dan de thit vorsatet. | |
Tho desser spende aldus to gevende hebbet de vorgenompden lude Floriken unde Mette sin eghte vrowe achte de halve mark geldes gegheven in goden ghulden, alse se hopet, dat men et wol van staen moghe.De scepenen, de darto vorderet unde darto helpet, dat de spende to der thit gegheven werde, de scolen tovoren van deme ghelde tve scillinghe penninghe hebben vor ere arebeyth. Desses gheldes sal men upboren toen ersten tve mark gheldes in deme hus, dat wandages Gherdes Hasseken was, de ok hir vormales scepenemester was to Osenbrughe, dat beleghen is uppe der Hasestrate bi Hermannes hus van Thutynghen bi der eynen syde unde Dyligeses hus des wanth / schereres bi der anderen syde, dar nu inne wonet Gerke Lakepren eyn scrodere, unde is dat erste gelt. Unde dat kofte wandages deselve Florike mit willen unde mit vulbort der scepenen, de do to rade seten, weder den hofmester tor veren sekenhus vor tve unde derthich mark. Ok so scal men des geldes upboren dre mark geldes in Gyslen hus Scurmanninch uppe der Beerstrate alle jar, darna scal men upboren in Wychmannes hus [Hupen] des scroderes uppe der Kranenstrate, dat wandages Berendes Drogetandes was, unde is dat andere hus neyst deme vleyschhus aghteyn scillinghe geldes. Dat erste gelt na veer scillinghen, de dar vore an sin. | |
Hirna scal men upboren jarlikes eyne mark geldes, unde is dat erste gelt in eynen hus kegens den kake uppe den markete, dat wandages des witten Godscalkes was, des goltsmedes, dar nu inne wonet Johan Hellinch, dat belegen is en thuschen wandages der Budeleschen hus bi der eynen side unde wandages Hinrikes hus van Bekeham, dat nu is Jahannes Focken des beckeres bi der anderen side. | |
Hirna scal men upboren jarlikes eyne mark geldes, unde is de andere mark in de halver morghen landes buten der Hegerporten, de nu underhevet Johan de scolre, er de garven van ghevort werden. Unde des zint beleghen tuoschen Berndes lande Suderdykes unde Gerdes Knipestuten twe morghen enkeghen dem koweghe, unde de halve morghen de is beleghen by den twen also, dat se scut in dat osten unde westen. | |
<ca. 1370> | |
<S. 145f., Eintragung Nr. 132> | |
<Armenspende des Johann van Ankum.> | |
Johan van Ancham eyn goltsmet unde vor Ludmod sin eghte vrowe hebbet bi eren vryen willekore in Godes ere vor ere sele teyn mark geldes gegheven den scepenen van der stat to Osenbrughe, geantwordet unde upgelaten tor alemissen, also dat men alle jar darvan gemene spende geven scal eynen ytliken menschen eynen geven penningh, de dar kumpt. Dat scal ewich bliven. De gulde hebbet se gewiset in gode erve alse hir navolget: hir en boven we de renthe uthmanet unde darto vorderet, dat de alemissen dor got gegeven werdet, deme hebbet se gegeven eyne halve mark geldes; de scal men upboren in (Johann) des Paveses hus des erichmekeres kegens der Hakenestrate. Unde al degene, de darto vorderet unde helpet, dat desse spende gegeven werde, den mote God geven heyl in desseme live unde ewygh lon, amen. So wanne men desse spende geven will, dat scal men den kerichheren kundigen laten over de kerken. | |
Desser teyn mark scal men toen ersten achteyn scillinge geldes upboren in eren egenen hus Johannes unde Ludmodis von Ancham uppe der Hasestrate, dat beleghen is bi Dyderikes hus wandages des scroderes, dat is dat erste daran na ses penninghen unde eynen hone. Men scal upboren aghteyn scillinghe geldes in der Svinestrate in Johannes hus Lampekinc, de Hillen hevet Redekerinch, unde is beleghen bi der yoden scole bi der eynen syde unde bi selighen Vredeleves des klockengeteres hus bi der anderen syde; unde is ok dat erste gelt. | |
Darna scal men upboren dre mark geldes neyst vifte halver mark, de vore sint in Her / mannes hus van Dyssene uppe den markete, dat Franken Clyen gewesen hadde unde sines wives, dat belegen is entuschen wandages Frederikes hus des scomekeres unde Johannes hus van Warendorpe. Ok scal men upboren eyne mark geldes, dat erste gelt na eyner mark in der Dylinghestrate in Arnoldes hus des Svarten, dat nu is des stoveneres, dat belegen is en thuschen Hermannes hus mit der Moyen des ledersnideres unde Johannes hus Coppen, de de Nodekeschen hadde. Men scal upboren eyne mark geldes buten der Hegereporten in der Berechstege uppe den scilde van eynen garden, de Hinrikes van Bekeham was tegens des Tventes wintmolen, unde is dat erste gelt. En breke dar yghtes an, dat scal men soken an den groten garden kegen des Buckestorne bi Andreases garden Tvemunt. Eyne mark geldes scal men upboren in Johannes hus Focken in der Hegherestrate, dat belegen is mangh den vorbranden worden na eyner mark geldes, is ok dat erste gelt. | |
De teynden mark geldes hebbet se gewiset in Gyslen hus Scurmanninch uppe der Berstrate, dat belegen is enthuschen Hermannes hus Randes unde Johannes hus van Horden, unde is dat erste gelt na eyner mark geldes, de dar vore an is. | |
Summa legacionis huius per hos Johannem s(c)ilicet et Ludmodim de Ancham extendit se ad decem markas. | |
<ca. 1370-1390> | |
<S. 147f., Eintragung Nr. 133> | |
<Aufzählung mehrerer Armenspenden.> | |
Enghelbracht Bruninch hevet ghegeven to den klederen mit willen unde mit vulborth Johannes zines zones eyne mark gheldes jarlikes, de hevet hei (!) ghewiset in Ghyszeken hus vleysches in der Hegherestrate. Dat erste ghelt de hevet he ghegeven vor Elzeken zele zines wives. De wil he selven utgheve, de wile de he levet. So wanne he doet is, so zal et de stat dar upboren unde gheven et to den klederen vor erer beyder zele to der alemisse. | |
Ok so heveth gegheven Wobbe zelighen Johannes vrowe des zolteres to der alemissen dre mark gheldes jarlikes; der sal men achteyn schillinch gheldes upboren in wandaghes der yoden synagogam unde aghteyn scillinghe in wandaghes Jutten hus der Drakeschen in der Lostrate, in alle beyden dat erste ghelt to der alemissen. | |
Ok so hevet ghegeven zelighe Volbart Naghel to den klederen jarlikes dre mark gheldes. De hevet he wiset up to borende van dren hokenen ghedemen, eyne mark geldes in Hermannes ghademe van Melle, eyne mark in der Zevekeschen gademe unde eyne mark in Symones gademe. | |
Ok so hevet de Klyesche na ereme dode eyne mark gheldes to den klederen gegeven, de se hevet in Hermannes lande Nuozevosses, unde eyne mark gheldes in Johannes hus Vosseken, dat erste gelt, de ze selven upboren sal de wile, de ze levet, to der alemissen. | |
Ok so hevet ghegheven vor Ludmord van Ancham <in HS: vor- Ancham auf Rasur> zelighen Johannes wyf van Ancham des gholtsmedes tve mark geldes na eren dode, de ze hevet in Hermannes huos tor Wyden uppe der Gyldewort, to den klederen unde to scon armen luden to der alemissen. | |
Ok so hevet ghegeven Ludgard zelighen Johannes wyf Dryhuses derthich scillinghe gheldes in eren hus uppe deme Kampe dat erste ghelt unde eyne mark gheldes in Gherdes hus Haghedornes dat erste ghelt. Des salz ze bruken to ereme live, na eren dode sal men dat jarlikes vor erer tvyer zelen to der alemissen bekeren. | |
(O)ch so heveth ghegeven zelighen Wesceles wyf Honebenes ere hus bi zunthe Nicholausse na eren dode tho der alemissen, dar veer scillinghe unde dre mark gheldes inne zint. Des magh se ghebruken to ereme lyve, darinne to wonende eder anderen luden to vorhurende. Unde dat zal ze zelven beteren, war unde wanner des to donde ist. | |
(O)k so hevet ghegheven zelighe her Rolf Kulinch prester eyne mark gheldes tho der alemissen in zelighen Everdes gharden van der Mozele, de beleghen is buten der Hazeporten de ersten renthe jarlikes vor zine unde ziner altvorderen zele. Vortmer de ersten mark geldes in selighen Ludiken hus des schilder, dar nu Aspelan inne wonet, de myt hern Rolves ghelde Kulinges koft is weder de stat van Osenbr. | |
Vortmer so hevet gheven Conrades Yserman tho der alemissen de ersten mark gheldes in hern Frederikes erve des Beren bi der Hazeporten. | |
Vortmer zo hevet ghegeven zelge her Gert Muos de anderen mark geldes in Ludeken hus des Beren tor almissen vor siner unde siner vrunde zele, de gecoft is vor sesteyn mark in olen tornescen, den tornescen vor enen verinc unde vif penninge tho rekene. | |
<in HS Nachtrag unter dem Text: de her Olrich Naghel kofthe weder de scepenen van der stat unde gaf de Elseken siner suster doghter, Engelbrachtes wive, er dan he monich wart, dat se jarlikes der gebruken solde unde beteren darmede ere klenode na eren behove. Unde hevet der gifte na der hant bekant vor den rade.> | |
<ca. 1380-90> | |
<S. 151-154, Eintragung Nr. 135> | |
Dit is de tal der sculde, de men van deme heyligen Gheyste weder uth ghifth to lifthuoght afthe to ervetalen. | |
1. Lubben wive Ghuberdes dertych scillinghe lifthughe. <folgender Satz gestr.:> Heren Hinrike van Ybbenburen tve mark lyfthuogt. Der hokene Sesschen aghte scill. ewych. Der Blomeschen tve mark to lyfthught. <folgender Satz gestr.:> Der Honebeneschen eyne mark lyfthucht. Hermannes doghter van Bomwede eyne mark lyfthucht. <folgender Satz gestr.:> Hinrike van Roden eyne mark lifthugt. <folgender Satz gestr.:> Fyen, eyner junchvrowen, eyne mark lyfthucht. Kerstynen van Oen eyne mark liftucht. Ghesen van Hellethe tve mark lifthught. Gherlaghe tve mark unde en molt roggen lyfthught. <in HS: unde – lyfthught Nachtrag von späterer Hand> Greten Thoppinch aghte scill. unde aghte scepel rogghen lifthucht. <folgender Abschnitt gestr.:> Gesen Petronillen maghet sez scill. lifthuct. <folgender Absatz gestr.:>Cunneken, der brodere Marthen sez scill. lifthugt. <folgender Absatz gestr.:>Enghelbrachte van Scuttorpe tve mark lifthugt. <folgender Absatz gestr.:> Hanneken van den Stemwede eyne mark lifthugt. <folgender Absatz gestr.:> Thalen Plaghenackeschen eyne mark lifthugt. <folgender Absatz gestr.:> Talen Brandeschen ein molt rogghen lifthugt. <folgender Absatz gestr.:>Eyner anderen junchvrowen eyn molt rogghen lifthugt. <folgender Absatz gestr.:>Taleken van Rulle tve scill. lifthugt. Karstinen Bruomselen maghet tve scill. liftugt. Talen, heren Amelinges maghet, dre scill. lifthugt. <folgender Absatz gestr.:> Everdes vrowen van der Heyde ses mark unde eyne mark van Scoves hus, des boret se vif mark up van Bolten hus liftugt. Vorn Talen van Varendorpe veer molt rogghen liftugt. Der Menseschen sez unde tvintich scill. liftught. | |
2. Ok so ghevet men sesteyn scill. den zeken, de se delet under sich also, alse dat is gemaket vore ere bedde; dit is ewig. Deme prestere to sunte Nicholausses capellen veer scill. ewigh. Heren Wichmanne van Menslaghe tvelf penninghe ewigh. Up heren Gherdes altar Muszeken in deme dome sez scill. ewigh. Deme prestere to sunthe Jacopes cappellen veer scill. ewigh. Deme prestere tor Szundelbeke neghen penn. / ewelike. Deme doemkostere veer penn. ewelike. Deme proveste uppe sunthe Gerdrudeberghe veer penn. ewelike. Deme prestere to sunthe Vite tve scill. Johanne van Sozat eyne mark lyftught. Gerde unde Greten achtheyn scill. lifthught. | |
3. Johan Dryhus unde Ludgard sin eghte husvrowe hebbet gegheven na erer tvier dode unde na Drudeken dode, des rasenen wyves, to der armen lude behof to deme hilligen Geste ses mark geldes mit den underscede: dat se de dan upboren scolen, unde we dar dan is eyn hofmester, de scal deme convente afte deme clostere to Rulle darvan wissen jarlikes uptoborende tve mark geldes, afte he magh eme selven antworden tve mark alle jar vor erer tvier sele. Desser ses mark scal men tve mark geldes upboren in Kunnen hus van Bramesche uppe der Haszestrate, de anders geheten is Botterkunne. Unde tve mark geldes scal men upboren in eynen hus, dat nu is Gerken Lynkemannes bi deme vleschhus. Unde tve mark scal men upboren in Thelemannes hus, des sin husvrowe geheten is Lucke / tor Kulen. | |
4. Johan von Ancham unde Ludmod sin eghte vrowe hadden eyne mark geldes in Everdes groten hus van Vinnete bi der muren enthuschen der brodere hus to Nortarpe unde Lyboriusses hus Barses, dat nu vorbrant is, unde was dat erste gelt. Wanner dat weder getymmeret werdet na voren Ludmode dode, so scal dar de hofmester to den hilligen Gheste darvan upboren zes scillinghe geldes alle jar unde doen ere beghanghnisse enes in den jare in sunte Peteres avende in den arne mit eyner goden provende to den altare al dar to deme hilligen Geyste, unde scal dan geven eynen itliken menschen, de dar provende an de alemissen upboret, eynen hellinc rede in sine hant vor eren bedde, uppe dat se bidden vore ere sele. De anderen halven mark scal upboren de werechmeyster to Unser Vrowen kerken unde doen ok dar ere beganghnisse uppe den sulven dagh mid eyner goden provende to den altare, dar scal men dan vigilie unde selemisse lesen. Dat andere scal he keren in Unser Leven Vrowen tymmer. Ok so hevet vor Ludmod zes scillinghe geldes in der alden Bekerdoreschen hus uppe deme markete, dat ne is newer dat erste gelt afte dat leste. Dat kofte se weder Arnoldusse den svarten unde dat hevet se upghedregen mit allen dessen vorghenompden ingelde, dat ere was, den scepenen unde deme rade to Osembrughe also dat se ere dat weder gelaten hebbet to lifthught. Desse halven mark scal upboren de / hofmester to des Tventes hospitale unde scal ok ere begangnisse darvan doen uppe den sulven dagh aldar to deme altare mit eyner provende unde geven dan dar eynen itliken menschen, de dar wonet, eynen geven penninch vor sin bedde alle jar. | |
<ca. 1370> | |
<S. 154-156, Eintragung Nr. 136> | |
Stipa in vigilia ascensionis Domini des Floreke von Morsbeke. | |
Floreke van Morsbeke eyn borghere to Osenbruogge hevet gheset unde ghesatet, also hir naghescreven steyt, er dan he sine husvruwen Metten nam, mit vulbort er unde eres vaderes Telemannes des hoppeneres, Hinrikes des hoppeneres unde erer vruonde by eren vryen willekore unde goden willen to Godes ere hebbet vordreghen unde vorsatet mit Floreken den voghede, de do scepenemester was, mit Diderike Bruommezelen, Hermanne Tuotinch, Hinrike den hoppenere unde al eren kumpanen, de do mit en to rade zeten to Osenbrugge vorghenompt, eyne spende vor erer twyer zele to gheven, de also se en ghelovet hebbet in goden truwen mit bescede also hir navolghet in desser wise, dat men na desseme daghe alle jar an deme hillighen avende unses Heren hemelvart umme midde morghe/nesthit de bureclocken drye luoden scal an de ere Godes unde siner leven moder Marien unde alle Godeshillighen eynen itliken menschen, de it to der ere Godes unde siner hillighen entfan will, den scal men gheven eyn hellinch wert brodes. Dat heft mi ghelovet de ganse raat unde ere nakomelinghe ewelike unde nuommer mer tho ghevene na gheboringhe, de Got dan de thit ratet. | |
Vortmer to eynen jeweliken clostere to den dren broderen scal men senden eyn scillinch wert brodes tho den hillighen Gheeste unde to des Twentes sekenhus eyn itliken seken eyn hellinc wert brodes. De scepenen, de dat vorwaret unde dartho helpet, dat de spende to der tid ghegheven werde, de scolen tovoren van deme ghelde dre scillinghe hebben vor ere arebeyt unde der stades knechte ok eynen scillinch vor ere arebeyt alle jar. | |
Went desser spende nu twe sint, an alle Godeshilligen avende unde nu, so beghere ik des oft in der ere wes en breke als ic hope, dat des nicht en do, dat men dat van den anderen neme. Wer et ok, dat dar wat aver were, dat men dat do to der armen luode cledere keghen wynachten. Tho desser vorghenomden spende so hebbe ik Floreke van Morsbeke ghekoft veer mark gheldes jarlikes up tho borene an deme hillighen avende unses Heren hemelvart alse weder Floreken den voget, de do scepenemester was, unde weder den gansen rade vor veer unde sestich mark penninghe, de witlike an der stades nut unde bederf ghekomen sint Des love wi an goden truowen, dat wi unde unse nakomelinghe ewelike van der taflen van der stades rente alle jar de veer mark gheldes ut tho ghe/vene yo up unses Heren hemelvart avende to der vorbenomden spende. Darto so scal men ok jarlikes upboren eyne mark gheldes ute vif morghen landes enbuten der Hazeporten, des twe morghen beleghen sint up ghinsit der Zuondelbeke uppe den walle unde twe morghen bi der kinder lande zelghen Wichmannes van Visbeke, unde des anderen sint vif scepel gherstsat, beleghen bi des closters lande van suonte Gerderdeberghe, unde dit lant is Amelen kindere, de an Luobberte tor Wide heft, unde hevet under Kersten de voreman. | |
Unde ok scal men nemen eyne mark gheldes ute twen morghen landes buten der Nortorper porten, de beleghen sint keghen Hermannes woninghe des weders unde heet wannedaghes Werneken Mole van der Ze unde is entuoschen Johannes lande Hokenezen unde wannedaghes Hinrikes Utdrankes beleghen up ghinsit der stenkulen, unde was yo Hermannes Ropen unde is nu Johannes des beckeres, de Everdes vruwen heft des salewrechteres. Unde is dat erste ghelt. Ok so scal men nemen eyne mark gheldes ute Luodeken hus Ropen, unde was wannedaghes Gerdes hus Haghedornes bi der Nortorper porten. | |
Vortmer scal men nemen eyne halve mark gheldes ute Molenhanneken hus bi dessit der Nortorper bruoderen, beleghen tuoschen Gerdes hus van Zost, wannedaghes was, unde Wesceles hus des kerles. Nu weder dese mark geldes, de hir deleghet is, scal men eine andere upboren ute achte morghen landes, dat erste ghelt, beleghen bi den Rysowe enbuten der Hegher porten bi selghen Arnoldes lande Dunkers, unde is nu Johannes Crumyserens, unde dese rente jarlikes ut tho ghevene jo oppe suonte Margareten dach, er men dar yeneghe gharven af vore. |